سرطان پوست بیماری ای است که در آن سلول های بدخیم (سرطان)، در بافت های پوست تشکیل می شوند انواع مختلفی از سرطان وجود دارد، که در پوست شروع می شود. رنگ پوست، در معرض نور خورشید می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست غیر ملانوم و کراتوز فعال را افزایش دهد؛ سرطان پوست غیر ملانوم و کراتوز فعال، اغلب به صورت یک تغییر در پوست ظاهر می شود. آزمایشات یا روش هایی که پوست را بررسی می کنند، برای تشخیص سرطان پوست غیر ملانوم و کراتوز فعال، استفاده می شود. برخی از عوامل مخصوص (احتمال بهبودی) و گزینه های درمان را تحت تاثیر قرار می دهد ، این بخش از سلامت نمناک به بحث کاملی در مورد همه چیز از سرطان پوست اختصاص یافته است.
پوست بزرگترین عضو بدن است که آن در مقابل گرما، نور خورشید، آسیب و عفونت از بدن محافظت می کند، پوست همچنین به کنترل دمای بدن، ذخیره آب و چربی و ویتامینD کمک می کند. پوست دارای چند لایه است، اما دو لایه اصلی اپیدرم (لایه بالایی یا بیرونی) و درم (لایه درونی یا درونی) است.
سوالات رایج درمورد سرطان پوست
۱. مهم ترین عوامل بروز سرطان پوست چیست؟
رایج ترین عوامل خطرناکی که باعث بروز سرطان پوست می شوند به شرح زیر هستند:
- قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش خورشید در هنگام آفتاب گرفتن به ویژه برای افرادی که پوست روشن، چشم های روشن (عسلی و آبی و سبز) یا موهای قرمز و بلوند دارند، احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می دهد. این خطر در مناطق مرتفع و نزدیک به خط استوا بیشتر هم می شود، چون شدت تابش و قرار گرفتن در معرض نور خورشید بیشتر است.
- قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس یا مواد شیمیایی خطرناک مانند آرسِنیک هم می تواند باعث بروز سرطان پوست شود.
- برخی از عفونت های مقاربتی مانند زگیل تناسلی هم منجر به سرطان های پوست می شوند.
- افرادی که سابقا به نوعی از سرطان های پوست دچار بوده اند، به احتمال ۲۰ درصد، دو سال بعد از ابتلا، به نوع دیگری از سرطان پوستی دچار می شوند.
- افراد مسن، بیشتر به سرطان پوست دچار می شوند.
۲. آیا ابتلا به سرطان پوست ارثی است؟
از آنجا که بیشتر سرطان های پوستی به خاطر قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش ایجاد می شوند، وراثت عامل اصلی دچار شدن به آنها نیست. اما با توجه به اینکه ابتلا به این مشکل در افراد با رنگ دانه های پوستی و مویی اندک بیشتر است، می توان نتیجه گرفت که سرطان پوست تا حدی ارثی است. به هر حال، رنگ مو و پوست ارثی است و می توان ارتباطی میان این موضوع و ابتلا به سرطان پیدا کرد. سندرم های پوستی بسیار نادری وجود دارند که احتمال ابتلا به سرطان های پوستی را افزایش می دهند.
چگونه سرطان پوست را تشخیص دهیم؟
۳. علت سرطان پوست چیست؟
به جز مواردی نادر، بیشتر سرطان های پوستی ناشی از جهش های DNA است که به واسطه قرار گرفتن سطح پوست در اشعه فرابنفش به وجود می آیند. به نظر می رسد، بیشتر سرطان ها از سوی سیستم ایمنی بدن کنترل می شوند و بیماری هایی خودایمنی هستند؛ یعنی سیستم ایمنی بدن، اجازه تولید سلول های بدخیمی را می دهد که موجب شکل گیری تومورها می شوند.
۴. انواع سرطان پوست چیست؟
انواع مختلفی از سرطان های پوستی وجود دارد:
- سرطان سلول پایه ای: این نوع سرطان، رایج ترین شکل از سرطان های پوستی در انسان هاست. مثلا در کشور آمریکا هر سال، یک میلیون نفر مبتلا به سرطان سلول پایه ای تشخیص داده می شوند. این نوع از سرطان، خود دارای انواعی است: سرطان سطحی که چندان نگران کننده نیست، سرطان پوست گره ای که رایج ترین نوع سرطان هم هست و سرطان از نوع مورفه آ (morpheaform) که درمان آن چالش برانگیزترین درمان در میان انواع مختلف سرطان است. معمولا تومورهای آن بدون داشتن مرزی مشخص به بافت های دیگر پوست هم منتقل می شود.
-
کارسینوم سلول سنگفرشی: سهم ابتلای افراد به این نوع از سرطان در میان سرطان های پوستی، ۲۰ درصد است و بیشتر در افرادی ایجاد می شود که سیستم ایمنی سرکوب شده دارند. علائم این نوع از مشکل در بسیاری از موارد شبیه سرطان سلول پایه ای است، اما احتمال اینکه سلول های سرطانی به نواحی دیگر بدن پخش شوند، بیشتر است.
- ملانوما، سرطان مارکل سِل (Merkel cell)، لنفوم پوستی، فیبروکسانتومای بی قاعده (fibroxanthoma) و درماتوفیبروسارکوما (dermatofibrosarcoma) هم از انواع دیگر سرطان های پوستی هستند که شیوع کمتری دارند.
5. وجود خال ها چه زمانی خطرناک است؟
وجود خال ها روی صورت معمولا نگران کننده نیست و به ندرت سرطانی می شوند. خال سرطانی و خطرناک به ملانوما تبدیل می شود. بعضی خال ها موسوم به خال های دیسپلاستیک، یک مرحله قبل از وقوع سرطان به وجود می آیند. این خال ها کمی با خال های عادی فرق دارند و به نظر غیرعادی می رسند. مثلا در شکل آنها تقارن وجود ندارد، مرزهای مشخصی ندارند، رنگشان تغییر می کند و قطرشان زیاد می شود. تغییرات دیگری هم در خال های ملانوما به وجود می آید. خال ها هیچ وقت به کارسینوم سلول سنگ فرشی یا سرطان های سلول پایه ای تبدیل نمی شوند.
رشد خوش خیم یک سلول در محل طبیعی خودش، خال تولید می کند. احتمال خطر ایجاد کردن خال ها اگر چه اندک است اما می توانند در طول زمان توسعه یابند و به ملانوما تبدیل گردند. خال نرمال تخت و کمی بر آمده است و میتواند با گذشت زمان رشد خوش خیم داشته باشد اما خال های سرطانی اغلب بزرگ، نا منظم و خیلی پر رنگ هستند. در ابتدای بلوغ یا جوانی خال ها به صورت طبیعی ایجاد می شوند و به وجود آمدن آن ها در زمان کهولت سن یا بلوغ غیر معمول است.
خال های آتیپیک، خال هایی هستند که می توان آن ها در مناطق در معرض نور آفتاب و یا محافظت شده در برابر نور خورشید پیدا کرد، این خال ها سرطان نیستند اما می توانند به خال سرطانی تبدیل شوند. این نوع خال ها اغلب دارای مشخصاتی مانند :قطر و طول بزرگ تر از نیم سانتی متر، شکل نا منظم با مرز های بریده ، سطح بر جسته و رنگ مخلوط از جمله صورتی، قرمز، قهوه ای مایل به زرد و قهوه ای هستند.
6.چگونه از سرطان پوست جلوگیری کنیم؟
در بیشتر موارد، این نوع سرطان قابل پیشگیری است. مهمترین کار برای پیشگیری از سرطان این است که از قرارگرفتن مداوم مقابل نور خورشید و آفتاب سوختگی دوری کنید.اشعه فرابنفش خورشید به پوست آسیب می رساند و این امر در بیشتر مواقع منجر به سرطان می شود.
- همیشه در سایه راه بروید. هیچ گاه برای زمانی طولانی (بیشتر از یک ساعت) در معرض نور مستقیم آفتاب نباشید.
- برای محافظت از صورت و گوش های خود از کلاه آفتاب گیر و لبه بلند استفاده کنید.
- بلوزهای آستین بلند و شلوار بپوشید تا از دست و پاهای خود در برابر خورشید مراقبت کنید.
- برای جلوگیری از آفتاب سوختگی از ضد آفتاب طیف گسترده و با SPF 30 یا بالاتر، استفاده کنید. به این ترتیب که ۳۰ دقیقه قبل از خروج از منزل کرم را بر پوست خود بمالید. (کرم های ضد آفتاب طیف گسترده از هر دو اشعه ی فرابنفش A و B جلوگیری می کنند).
- عینک آفتابی استاندارد بزنید تا از چشمان خود محافظت کنید.
- از یک بالم لب استفاده کنید که SPF آن در سطح ضد آفتاب باشد.
- سعی کنید بین ساعت های ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر بیرون نروید.
هر تغییری در خال های پوستتان را سریع به پزشک متخصص نشان دهید.
7.امیدی برای بهبود کامل سرطان پوست وجود دارد؟
تقریباً تمام انواع سرطان پوست اگر قبل از پیشرفت به بافت های دیگر درمان شوند، می توانند به طور کامل بهبود یابند.سرطان هرچه زودتر تشخیص داده و درمان شود امید بهبودی کامل آن بیشتر می شود.
طبق این مقاله ۹۰ درصد از کسانی که به سرطان سلول پایه ای پوست دچارند، درمان می شوند. برای اطمینان از اینکه سرطان بر نمی گردد، بهتر است بعد از بهبود نیز ارتباط خود را با پزشک متخصص حفظ کنید.
اگر متوجه مسئله ی مشکوکی شدید خیلی سریع به پزشک خود مراجعه کنید.
