انواع سرطان پوست
سلول های پولک پولکی: سلول های نازک و صاف ،که لایه بالایی اپیدرم را تشکیل می دهند.
سلول های اساسی: سلول های گرد، در زیر سلول های پولکی هستند.
ملانوسیت ها: سلول هایی که ملانین را ایجاد می کنند و در قسمت پایین اپیدرم یافت می شوند.
ملانین یک نوع رنگدانه است که به پوست رنگ طبیعی می دهد هنگامی که پوست در معرض آفتاب قرار می گیرد، ملانوسیت ها رنگدانه بیشتری ایجاد می کنند و پوست را تیره می کند. سرطان پوست می تواند در هر جایی از بدن اتفاق بیفتد اما غالبا صورت، گردن، دست و بازوها در معرض نور خورشید قرار می گیرند، انواع مختلفی از سرطان وجود دارد که در پوست شروع می شود شایعترین انواع سرطان، سلولهای بنیادی و سلول سنگفرشی است که سرطان پوست غیر ملانوم هستند؛ سرطان پوست غیر ملانوم، به ندرت به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد. ملانوما، نوعی سرطان پوست بسیار نادر است و احتمال زیادی دارد که به بافت های اطراف حمله کند و به سایر قسمت های بدن گسترش یابد. کراتوسیس، یک بیماری پوستی است که گاهی اوقات غده سرطانی سلول سنگفرشی می شود این خلاصه ای درباره سرطان پوست غیر ملانوم و کراتوسیس فعال است
عوامل ایجاد سرطان پوست چیست ؟
- قرارگرفتن بیش از اندازه در معرض نور آفتاب دلیل اصلی این نوع سرطان است. به خصوص، اگر با آفتاب سوختگی و تاول همراه باشد. اشعه ی ماوراء بنفش خورشید می تواند به پوست آسیب برساند و با گذر زمان منجر به سرطان شود. اشعه ی ماوراء بنفش به DNA پوست آسیب می رساند و سبب تکثیر غیرطبیعی DNA سلول های پوستی می شود.
- افرادی که به خاطر شغلشان، به طور مداوم، با موادی شمیایی مثل قطران و زغال سنگ سر و کار دارند، ممکن است به سرطان مبتلا شوند.
- افرادی سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست هستند.
درمان سرطان پوست چگونه است؟
روش های مؤثر متنوعی برای درمان سرطان پوست وجود دارد. انتخاب شیوه درمان به موقعیت، اندازه، ویژگی های میکروسکوپی تومور و سلامت عمومی فرد وابسته است.
۱. داروهای موضعی
در صورت ابتلای بیمار به سرطان سلول پایه ای، استفاده از درمان های موضعی مانند برخی کِرِم ها، ژِل ها و محلول ها مفید است. مثلا داروی ایمی کیمود با نام تجاری آلدارا، سیستم ایمنی بدن را تحریک به تولید ماده اینترفرون می کند تا به سلول های سرطانی حمله کنند. فلوروراسیل هم داروی دیگری است که در زمان شیمی درمانی استفاده می شود. بعضی از بیماران با مصرف داروهای موضعی، هیچ عارضه ای را تحمل نمی کنند، اما برخی دچار قرمزی پوست، تورم و آزردگی می شوند. یکی از مشکلات درمان های موضعی، این است که دیگر هیچ بافتی برای معاینه وضعیت تومور باقی نمی ماند.
۲. روش (EDC)
در این روش، از بی حسی موضعی برای تومور استفاده می شود و بعد با وسیله ای تیز موسوم به کورت (curette) به طور متداوم از آن لایه برداری و لبه های آن با سوزنی الکتریکی سوزانده می شود. مزیت این روش در سادگی عمل، ارزان بودن و سرعت آن است. از معایب آن هم می توان به ایجاد زخمی محسوس و امکان ۱۵ درصدی بازگشت اشاره کرد.
۳. جراحی
در این روش که با بی حسی موضعی اطراف تومور همراه است، قسمتی از آن که بی شباهت به توپ نیست، برداشته و بعد زخم های ناشی از جراحی بخیه زده می شود. برای تومورهای بزرگ نیاز به پیوند پوستی وجود دارد تا عفونت ایجاد نشود. احتمال بهبود و درمان با کمک روش جراحی بیش از ۹۰ درصد است. با وجود این عمل، می توان از خروج کامل تومور مطمئن بود و زخم جراحی هم نسبت به روش های دیگر بهتر با جراحی پلاستیک رفع خواهد شد. البته جراحی نسبت به روش EDC سخت تر و گران تر است.
۴. جراحی به روش ماز (MOHS)
در این روش باز هم جراحی موضعی نواحی اطراف تومور وجود دارد و پزشک تومور را با بخش کوچکی از بافت سالم اطراف آن برمی دارد. بافت بلافاصله به کمک میکروسکوپ بررسی می شود و اگر بقایایی از تومور در بافت دیده شود، حاشیه اطراف تومور برداشته خواهد شد و حواشی تومور به دقت معاینه می شود. این چرخه ادامه پیدا می کند تا دیگر اثری از تومور باقی نماند. این روش درمانی پیچیده و پرهزینه است و برای تومورهایی انجام می شود که حفاظت از بافت سالم در اطراف تومور ضروری است و مرز تومور در آنها کاملا مشخص نیست. برای تومورهایی که قبلا درمان شده و بازگشت مجدد داشته اند و تومورهای خطرناک هم از این روش استفاده می شود.
۵. پرتودرمانی
پرتو درمانی بین ۱۰ تا ۱۵ جلسه است. در این جلسات، اشعه با درجه زیاد به تومور و محدوده اطراف آن تابیده می شود. این روش برای کسانی مناسب است که نمی توانند از روش های جراحی استفاده کنند. از مزایای پرتودرمانی می توان به نبود تیغ و جراحی اشاره کرد. از معایب آن هم باید به این نکته اشاره کرد که نمی توان ناحیه تحت پرتودرمانی را برای اطمینان از رفع صد در صدی تومور آزمایش کرد و زخم های ناشی از این روش به مرور زمان بدتر می شوند. از این درمان نسبتا گران بیشتر برای افراد مسن استفاده می شود.
۶. روش های دیگری مانند کریوسِرجری (cryosurgery)
هم برای درمان وجود دارد که در آن بافت ها با منجمد شدن تخریب می شوند. یا روش دیگری موسوم به فوتوداینامیک تراپی (PDT) برای سرطان پوست استفاده می شود که در آن از داروهای مخصوص و نور آبی برای تخریب بافت های سرطانی بهره می برند. درمان های دیگری هم وجود دارد: لیزردرمانی برای از بین بردن لایه سطحی پوست و تخریب تومور، مصرف داروهای خاص اِریوِج (Erivedge) و ادومزو (Odomzo).