به مابه التفاوت ارزش اسمی و وجوه دریافتی مازاد بابت فروش سهام جدید، صرف سهام گفته می شود. به عبارت دیگر مبلغ مازاد ارزش بازار (ارزشی که در حال حاضر معامله می شود) نسبت به ارزش اسمی سهام است. صرف سهام تحت همین عنوان در حساب حقوق صاحبان سهام در ترازنامه لحاظ شده و موجب افزایش آن می گردد. شایان ذکر است ماهیت این حساب بستانکار است و در پذیره نویسی اولیه و در معاملات بورسی ایجاد می شود. از آنجا که این کار از محل افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید به قیمتی بیش از قیمت اسمی حاصل می شود، جزو منابع تأمین مالی شرکت محسوب می گردد.
دامنه ی نوسان در بورس چیست؟
مفهوم صرف سهام (Premium)
طبق ماده ۱۶۰ قانون تجارت، شرکت می تواند سهام جدید خود را برابر با مبلغ اسمی، بفروشد و یا اینکه علاوه بر مبلغ اسمی سهم، مبلغی را به عنوان اضافه ارزش از خریدار دریافت کند. شرکت عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته شده را می تواند به اندوخته های شرکت منتقل کرده یا به صورت نقدی میان صاحبان سهام قبلی تقسیم نماید، همچنین میتواند درازای آن سهام جدید(سهام جایزه) به سهام داران قبلی بدهد.صرف سهام، مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده است.
برخی اوقات مشاهده می شود شرکت سود زیادی را شناسایی کرده و ارزش سهام آن در بازار چیزی بیشتر از ارزش اسمی است. در این صورت شرکت می تواند سهام جدید خود را باقیمتی بیشتر از ارزش اسمی منتشر نماید که به دلیل وجود تقاضا برای سهام شرکت، ممکن است سهام به ارزشی بالاتر از ارزش اسمی آن در بازار مورد معامله قرار گیرد. به مابه التفاوت ارزش اسمی و وجوه دریافتی بابت سهام، صرف سهام گفته می شود. به عبارت دیگر صرف سهام مبلغ مازاد ارزش بازار (ارزشی که در حال حاضر معامله می شود) نسبت به ارزش اسمی سهام است. صرف سهام تحت همین عنوان در حساب حقوق صاحبان سهام در ترازنامه لحاظ شده و موجب افزایش آن می گردد. شایان ذکر است ماهیت این حساب بستانکار است.
اصطلاح صرف سهام به معنی مبلغی است که اضافه بر ارزش تعیین شده یک سهم پرداخت می شود. صرف سهام هم در پذیره نویسی اولیه و هم در معاملات بورسی ایجاد می شود.ازآنجاکه صرف سهام از محل افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید به قیمتی بیش از قیمت اسمی حاصل می شود، جزو منابع تأمین مالی شرکت محسوب می گردد.
کاربردهای صرف سهام برای شرکت ها چیست؟
- صرف سهام می تواند به اندوخته شرکت منتقل شود
- صرف سهام می تواند بین سهامداران قبلی تقسیم کند
- صرف سهام را به صورت سهام جدید به سهامداران قبلی بدهد
- شرکت ها فروش سهام با صرف را با حفظ حق تقدم و یا با سلب حق تقدم انجام می دهند.
ذی نفعان صرف سهام چه کسانی هستند؟
- شرکت: شرکت ها تمایل دارند با کم ترین سهام منتشرشده، بیشترین تأمین مالی را در بلندمدت و بدون سررسید انجام دهند. زیرا با این روش بدون افزایش ریسک، سودآوری و اعتبار شرکت را افزایش می دهند.
- سهام داران عمده و اصلی: سهام دار اصلی شرکت که مدیریت آن را بر عهده دارد، تمایل به حفظ کنترل شرکت بدون کاهش درصد سهام مدیریتی خود دارد. به صورتی که برای افزایش سرمایه نیازی به آورده نقدی نباشد.
- بازار سهام: سهامی که می خواهیم پذیره نویسی کنیم باید در بازار مورد اقبال باشد. به همین دلیل افزایش سرمایه به این روش، فرصت جذب سرمایه گذاران بیشتر و درنتیجه نقدینگی برای بازار، به وجود می آورد.
- سهام دار جزء: سهام داران جزء در پی این هستند که علاوه بر کسب بازدهی بیشتر، درصد مالکیتشان در شرکت را نیز کاهش نیابد. افزایش سرمایه با صرف سهام، این هدف سهام داران را پوشش می دهد.
مزیت های افزایش سرمایه با صرف سهام
- با توجه به این که این شیوه افزایش سرمایه منابع قابل توجهی را در اختیار شرکت قرار می دهد، موجب رشد سودآوری و افزایش EPS شرکت می شود که این امر سبب غنی شدن قیمت سهم و افزایش آن و کاهش ریسک سهم در بازار می گردد.
- مهم ترین مزیت صرف سهام در افزایش سرمایه، بکارگیری آن در ساختار مالی شرکت است. شرکت هایی که نیاز به اصلاح ساختار سرمایه دارند و از طرف دیگر نیازمند منابع سنگین مالی برای دستیابی به طرح های توسعه ای خود هستند، این نوع افزایش سرمایه برایشان بسیار کارآمد است.
- افزایش سرمایه با صرف، یک منبع مالی باثبات و بدون سررسید معلوم، تلقی می شود که شرکت دغدغه بازپرداخت آن را ندارد. درنتیجه ریسک عدم توان پرداخت بدهی را کاهش داده و سبب افزایش اعتبار شرکت در بازار می شود.
معایب افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام
۱-درصورتی که افزایش سرمایه با منافع سهام دار اصلی شرکت در تعارض باشد، شرکت قادر به انجام افزایش سرمایه به این روش نیست.
۲-با توجه به لزوم تعهد اشخاص حقیقی یا حقوقی برای خرید سهام پذیره نویسی نشده، ممکن است در برخی موارد هیچ شخصی حاضر به این کار نباشد.
در چه شرایطی افزایش سرمایه به روش صرف سهام صورت می گیرد؟
- مهم ترین مؤلفه افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام، تمایل سهام دار اصلی شرکت است. در شرکت هایی که درصد سهام مدیریتی متزلزل است، سهام دار اصلی نگران از دست دادن کنترل شرکت است. اگر سهام دار اصلی برنامه ای برای مشارکت در افزایش سرمایه نداشته باشد، درصد سهام مدیریتی وی کاهش یافته و احتمالاً کنترل شرکت را از دست خواهد داد.
- زمانی افزایش سرمایه با صر ف سهام موفق است که شرایط بازار، صنعت و شرکت از دیدگاه سرمایه گذاران مثبت باشد و به عبارت دیگر بازار پررونق باشد. اگر بازار دارای رکود یا روند نزولی بوده و دورنمای مثبتی برای آن متصور نباشد، برنامه افزایش سرمایه با موفقیت کمی همراه است. درنتیجه شرط موفقیت در این شیوه، وجود چشم انداز مثبت برای بازار و سهام شرکت است.
در حقیقت یک شرکت برای موفقیت در افزایش سرمایه به صرف، باید پتانسیل رشد و سودآوری داشته باشد و مورد اقبال بازار و سرمایه گذاران قرار گیرد و در کنار این عوامل، عامل نقد شوندگی سهم در بازار نیز اهمیت دارد.
