سیری در موزه ملی توکیو و جاذبه های آن!

تاریخچه موزهٔ ملی توکیو

موزهٔ ملی توکیو (TNM: Tokyo National Museum) که در سال 1872 میلادی پایه‌گذاری شده‌است، قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین موزه در سطح ژاپن است. این موزه از زمان تأسیس تا امروز به جمع‌آوری، نگهداری و در به نمایش گذاشتن آثار هنری در زمینه‌های گوناگون و آثار باستانی آسیا با مرکزیت ژاپن مشغول است. موزهٔ ملی ژاپن بیش از 110٬000 قطعهٔ ارزشمند را در خود گنجانده که 87 عدد از گنج‌های ملی ژاپن، 610 عدد از دارایی‌های ملی مهم ژاپن را هم شامل می‌شود. همچنین، این موزه پژوهش‌ها و سمینارهای آموزشی را هم در رابطه با این گنجینه‌های ملی برگزار می‌کند.

این موزه از چندین بخش تشکیل شده که شامل گالری ژاپنی(Honkan)، گالری آسیایی (Tōyōkan)، مرکز تحقیقات و اطلاع‌رسانی (Shiryōkan) و غیره می‌شود. داخل محوطهٔ موزه نمایشگاه، فضای باز، باغی با منظره‌های زیبا و غذاخوری و فروشگاه‌هایی هم وجود دارد. محل موزه نیز در پارک اوئنو توکیو (Ueno Park in Taito, Tokyo)قرار گرفته‌است. تمرکز مجموعه‌های موجود در موزه؛ بر هنر ژاپن کهن، هنر آسیایی و جادهٔ ابریشم تعریف شده‌است. مجموعهٔ بزرگی از مجسمه‌های بودایی نیز در این موزه یافت می‌شود. اولین نمایشگاه موزه ملی، در دپارتمان وزارت آموزش و پرورش برگزار شد که به عنوان نخستین افتتاحیهٔ موزه در ژاپن به تاریخ ثبت شد.

از زمان گشایش، موزه با مخاطرات بسیاری دست‌وپنجه نرم کرده که از آن جمله می‌توان به زلزلهٔ بزرگ سال 1923 کانتو (the Great Kanto Earthquake) و بسته شدن موقت موزه در سال 1945 به دلیل هم‌زمانی با جنگ جهانی دوم اشاره کرد. موزهٔ ملی توکیو در بیش از 120 سالی که از تأسیس آن می‌گذرد دست‌خوش تغییرات بسیاری در زمینهٔ اصلاحات سازمانی و تغییرات اداری شده و در این مدت تکامل بسیاری یافته‌است. نام این موزه هم چند بار تغییر کرد. نام اولیهٔ در سال 1886 موزهٔ امپراتوری (the Imperial Museum) بوده و در سال 1890 به موزهٔ میراث امپراتوری توکیو (the Tokyo Imperial Household Museum)تغییر کرد و بالاخره در سال 1947 بنام فعلی خودش، یعنی موزهٔ ملی توکیو (the Tokyo National Museum) را گرفت.

ساختمان موزهٔ ملی توکیو

هونکان (Honkan) یا گالری ژاپنی، گالری اصلی این موزه به‌شمار می‌رود که توسط جوسیا کاندر (Josiah Conder)، معمار مشهور انگلیسی، طراحی شد اما در زلزلهٔ بزرگ کانتو در سال 1923 میلادی به شدت آسیب دید. طراحی دوباره‌ای که جین واتانیب (Jin Watanabe) برای بازسازی این بخش انجام داد در مقایسه با ساختار اولیهٔ آن که خیلی غربی بود، رنگ و بوی شرقی‌تری به خودش گرفت و حس و حال امپراتوری ژاپن را به خوبی منتقل می‌کرد. بازسازی این گالری که در سال 1923 میلادی آغاز شد، به 1938 میلادی به پایان رسید. این گالری در سال 2001 به عنوان دارایی ارزشمند ژاپن برگزیده شد. گالری هونکان که از 24 اتاق در دو طبقه تشکیل شده، نگاهی اجمالی از هنر ژاپن در شاخه‌های گوناگون شامل سرامیک‌ها، مجسمه‌ها، شمشیرها و سایر مفاهیم پررنگ فرهنگ ژاپن از 10٬000 سال پیش از میلاد مسیح تا اواخر قرن نوزدهم را در برابر دیدگان مراجعین قرار می‌دهد و بخاطر ساختار موزه و همین‌طور اشیایی که در خودش جای داده، باعث شده تا موزه ملی توکیو، علاوه بر نمایشی از آثار دیگر کشورها، بیشتر به صادر کردن فرهنگ ژاپن به توریست‌ها منجر شود. هدفی که این موزه به خوبی از عهده آن برآمده و فرهنگی سازی ملی کشوری را برای مخاطبین انجام می‌دهد.

اتاق اول تا دهم واقع در طبقه دوم با نام "جریان هنر ژاپن (The flow of Japanese art)" نمایشگاه‌های موضوعی شامل هنر بودایی، هنر مراسم چای‌خوران، پوشش سامورایی‌ها، تئاتر ژاپنی (Noh and Kabuki) و غیره را دربردارد. دومین اتاق این بخش که اتاق گنجینهٔ ملی نام‌گذاری شده، به صورت دوره‌ای میزبان یکی از گنجینه‌های ملی ژاپن است.

اتاق یازدهم تا بیستم واقع در طبقهٔ اول به صورت موضوعی طبقه‌بندی شده و آثار هنری از قبیل مجسمه‌سازی، هنر روی فلز، سفال‌گری، نگارگری ژاپنی، هنر ساخت شمشیر سامورایی (Katana)، تولیدات قومی، اشیاء تاریخی و هنر مدرن به صورت مجزا در هر یک از اتاق‌ها به نمایش گذاشته شدند.

اتاق نمایشگاه ویژه واقع در هر دو طبقه که شامل اتاق‌های کوچکی است که به برگزاری نمایشگاه‌هایی از آثار جدید اختصاص داده می‌شود. اتاق کنفرانس در طبقهٔ اول که برای برگزاری جلسات و آموزش کودکانی که به بازدید این موزه می‌آیند در نظر گرفته شده‌است.

گنجینه های ایرانی در موزه ملی توکیو

گنجینه شوسوئین، آثار تاریخی مهم دوران ایران باستان است که متعلق به قرن هشتم میلادی است و توسط امپراطور شومو و همسرش کومیو در دوره نارا جمع ‌آوری شده و در موزه ملی ژاپن به نمایش درآمده است. چندی قبل نمایشگاه سوشوئین با بر تخت نشستن امپراطور جدید در سال 2019 برای اولین بار در موزه ملی ژاپن برگزار شد. ازجمله اشیای ایرانی در موزه ملی توکیو ساز عود با چهار تار است که در ژاپن به اسم بیوا شناخته می شود، همچنین چوب معطر 60 سانتی متری از درخت صندل است که بر روی آن زبان قدیمی فارسی یعنی پهلوی نوشته شده است، گلابدان بزرگی به شکل پرنده یادگاری از دوره ساسانیان، جام به شکل اژدها و کاسه شیشه‌ با هشتاد تکه‌ متعلق به قرن ششم که همواره مورد توجه و استقبال بازدیدکنندگان قرار گرفته اند.

ساختمان های نمایشگاهی موزه ملی توکیو

• گالری ژاپنی هونکان (Honkan) : ساختمان اصلی هونکان توسط معمار بریتانیایی طراحی شده است که در زلزله بزرگ کانتو به شدت آسیب دید. طرح کنونی ساختمان اصلی به سبک امپریالیستی طراحی شده و ساخت و ساز آن به سال 1932 بر می گردد که در سال 1938 افتتاح گردید. گالری هونکان به عنوان محلی برای نمایشی عمومی هنر ژاپن با 20 اتاق نمایشگاهی و2 طبقه است.

• گالری آسیایی تویوکان (Toyokan): ساختمان تویوکان در سال 1968 افتتاح شده است. این مجموعه شامل ساختمانی 3 طبقه است ولی در نگاه اول 5 طبقه به نظر می رسد. در طبقه اول این ساختمان یک رستوران و یک موزه وجود دارد. گالری آسیایی شامل 10 اتاق نمایشگاهی است که شامل هنر و باستان شناسی آسیایی مانند کشورهای چین، کره، آسیای جنوب شرقی، هند، شرق میانه و مصر هستند.

• هیوکیکان (Hyokeikan): ساختمان هیوکیکان در موزه ملی توکیو در سال 1909 به منظور سالگرد ازدواج شاهزاده ساخته شده است و به عنوان نمونه ای برجسته از سبک معماری غربی شناخته می شود. این نمایشگاه در زمان رویدادها و نمایشگاه های موقت باز است.

• هیسیکان (Heiseikan): ساختمان هیسیکان نیز به عنوان فضایی برای نمایشگاه های ویژه باستان شناسی ژاپن است. گالری باستان شناسی ژاپن در طبقه اول در مورد تاریخچه ژاپن از دوران باستان تا دوره مدرن به نمایش گذاشته شده است. طبقه دوم به نمایشگاه های ویژه اختصاص داده شده است که نمونه هایی از سفالگری مربوط به حدود 10.000 سال قبل از میلاد را به نمایش گذاشته است. قدمت این سفال ها به زمان بعد از جنگ جهانی دوم برمی گردد.

• هوریو – جی هوموتسوکان (Horyu-ji Homotsukan): در این قسمت 319 گنجینه اهدا شده از خانه سلطنتی در اتاق ششم نمایش داده می شود. این ساختمان توسط آخرین تکنولوژی حفاظتی ساخته شده است و در سال 1990 پس از بازسازی کامل مجدداً بازگشایی گردیده است.