ناخن بخشی از دستگاه پوششی بدن است. بخش های دیگر این دستگاه شامل پوست، مو و غشاهای مخاطی هستند.صفحات حفاظتی که ناخن نامیده می شوند، انتهای انگشتان دست و پا را می پوشانند. ناخن ها اساسا از کراتین که یک پروتئین درشت مولکول در مو و پوست است، تشکیل شده اند.ناخن ها از ماتریکس که زیر یک چین پوستی به نام کوتیکول قرار دارد و از لانولا (ماهک) که منطقه ای هلالی شکل در قاعده ناخن است، رشد می کنند.
ناخن ها از حساسترین نقاط بدن محسوب می شوند و امروزه پزشکان بر این باورند که بسیاری از مشکلات ناخن ها نشانه ای از بیماری خاص و یا ناشی از عفونت ها و قارچ ها می باشند. بهتر است بدانید که ماتریکس ناخن در هفته نهم جنینی در اپیدرم ایجاد می شود و در هفته بیستم جنینی رشد ناخن کاملا مشخص است. زمان متوسط برای رشد ناخن انگشت دست ۶ ماه و برای ناخن پا که کندتر رشد می کند ۱۲ تا ۱۸ ماه است (مدت زمانی که طول می کشد تا یک ناخن جدید جایگزین شود). اهمیت شناسایی بیماری های مرتبط با ناخن ها در کودکان و به ویژه در نوزادان بسیار ضروری است. حال در ادامه این مقاله با انواع بیماری های ناخن در کودکان و نوزادان آشنا شوید.
اختلالات تکاملی ناخن نادرند و شامل نبودن کامل ناخن ها (Anonychia)، نبودن نسبی ناخن ها، آتروفی ناخن ها، سندرم دیستروفی بیست ناخن، انحراف مسیر ناخن شست پا (ناخن را کتی شکل شست دست و انگشت اضافی با اثری از ناخن، می باشند). پاکونیشی مادرزادی یا پاکونیشیا کانژنیتا (Pachyonychia congenita) یک بیماری اتوزم غالب است که با ضخیم شدن قابل توجه ناخن ها مشخص می شود و اغلب با ضخیم شدن کف دست و پا همراه است.
تغییرات ناخنی به عنوان علامتی از بیماری های ارثی مثلا در هیدروتیک اکتودرمال دیسپلازی (Hidrotic Ectodermal dysplasia) و سندرم گلتز (هیپوپلازی پوستی موضعی) وجود دارد. فیبردم اطراف ناخن در توبروز اسکلروز دیده می شود. دراپیدرمولیز تاولی دیستروفیک ناخن ها در موقع تولد طبیعی ولی در عرض چند روز اول زندگی می افتند. خال های رنگی درماتریکس ناخن در افرادی که پوست تیره دارند، شایع و باعث ایجاد یک نوار طولی در صفحه ناخن می شوند.
عفونت های قارچی
عفونت های قارچی مثل تنیا می تواند از یک نفر به نفر دیگر و از یک ناخن به ناخن بعدی انتقال یابد.حتی تختخواب فرد آلوده می شود. افراد مبتلا به دیابت یا سیستم ایمنی ضعیف در معرض این نوع عفونت هستند.در اثر این عفونت:
- صفحه ناخن از بستر آن جدا می شود.
- ضخامت صفحه ناخن خیلی زیاد می شود.
- صفحه ناخن از بین می رود.
- رنگ ناخن عوض می شود.
- مواد عفونی خارج شده از ناخن بدبو هستند.
- صفحه ناخن تکه تکه و قاچ قاچ می شود.
روش های درمانی
- استفاده از ضد قارچ چه موضعی و چه خوراکی (با تجویز پزشک)
- مراقبت از ناخن، سوهان کشیدن آن و شکل دادن به آن توسط متخصص
تغییرات رنگ ناخن
1. لکونیشیا کدورت سفید رنگ
صفحه ناخن است که ممکن است تمام صفحه را درگیر کند یا نقطه نقطه یا خطی باشد. خود صفحه ناخن صاف و بدون اسیب باقی می ماند. لکونیشیا ممکن است حاصل ضربه یا همراه با عفونت هایی مانند جذام و سل، بیماری های پوستی مانند لیکن پلان و بیماری داریر، کم خونی و بیماری هوچکین باشد.
2. تغییر رنگ سیاه
ناخن تمام صفحه ناخن یا نوارهای خطی تغییر رنگ که در افراد سیاه پوست یا اسیایی شایع است ولی در افراد سفید پوست غیرمعمول است.
بیشتر اوقات علت تغییر رنگ وجود رنگدانه ملانین است که بوسیله ملانوسیت های یک خال در ماتریکس و بستر ناخن تولید می شود و هیچ گونه عواقبی ندارد. گسترش یا تغییر در رنگ بخاطر احتمال تغییر بدخیمی باید بوسیله بیوپسی ارزیابی شود.
3. ناخن سبز رنگ
ناخن های سیاه مایل یه ابی تا سبز رنگ ممکن است با عفونت سودوموناس بویژه در همراهی با انیکولیز یا پارونیشیای مزمن ایجاد شود. باکتری سودومونا معمولا در ناخن هایی که از گوشت جدا شده اند رشد میکند و باعث ایجاد بویی بد در ناحیه مبتلا میگردد. مهم ترین نکته خشک نگه داشتن ناخن و کوتاه کردن سریع ناخن است.
4. سندرم ناخن زرد
بصورت ناخن های زرد ضخیم شده بیش از حد خمیده با رشد اهسته و بدون لانولا بروز می کند. بیمار متوجه می شود رشد ناخن ها کم و سپس متوقف می شود. ناخن حالت کرمی و کدر، زرد تیره ، سطح صاف و یا مخلوط عرضی متعدد ایجاد می شود. در بیشتر موارد تمام ناخن ها درگیر هستند. گاهی به دلیل جداشدن ناخن از بستر خود باشد. گاهی نیز در زمینه عفونت های قارچی ناخن است.