در مورد طلاق رجعی چه می دانید؟

طلاق رجعی

طلاق رِجعی، طلاقی است که مرد می تواند در زمان عده، به زنی که طلاق داده، رجوع کند؛ یعنی بدون آنکه صیغه عقد خوانده شود، او را دوباره همسر خود کند. در طلاق رجعی، رجوع، مختص زمان عده است و به دو روش می تواند انجام شود: نخست اینکه مرد سخنی بگوید که بیانگر این باشد که زوجه را دوباره همسر خود قرار داده است؛ دوم آنکه عملی انجام دهد که از آن، رجوع به همسرش فهمیده شود؛ مانند بوسیدن و آمیزش با زوجه. در طلاق رِجعی، تا زمانی که زن در عده طلاق است، همه احکام زوجیت، به جز چند استثناء، میان زوجین جاری است. برای تحقق رجوع از طلاق نیازی نیست که حتما این قصد به زن اعلان شود ؛ بنابراین ، اگر مردی بدون اطلاع همسر سابق خود از طلاق رجوع کرده و این قصد را اعلام کند ، کافیست تا از همان زمان دوباره پیوند زناشویی آغاز شود . با این وجود ، چون زن در اثر رجوع مرد از طلاق ، دوباره تکالیفی در زندگی زناشویی خود پیدا می کند ، باید پذیرفت که زن تنها از تاریخ آگاه شدن از رجوع مرد مکلف به رعایت وظایف زناشویی در برابر مرد است. نکته مهمی که در خصوص رجوع از طلاق وجود دارد این است که این رجوع حتما باید ظرف مدت یک ماه از تاریخ رجوع به ثبت برسد ؛ در غیر این صورت مرد ممکن است به مجازات عدم ثبت رجوع از طلاق محکوم بشود .

احکام طلاق رجعی

در طلاق رِجعی، تا زمانی که زن در عده طلاق است، همه احکام زوجیت میان زوجین برقرار است؛ اما برای مرد لمس کردن همسر و آمیزش با او بدون قصد رجوع حرام است. برخی از احکامی که میان زوجین برقرار است:

• زوجین از یکدیگر ارث می برند.
• زن بدون اجازه همسرش نمی تواند از منزل خارج شود.
• مرد حق ازدواج با خواهر زن را ندارد.
• در صورت رجوع مرد، زن باید از او تمکین کند.

حکم فقهی دیگر در خصوص طلاق رجعی آن است که اگر مردی همسر خود را دوبار طلاق دهد و بعد از هر طلاق به او رجوع کند یا او را دوباره عقد کند، پس از طلاق سوم، آن زن بر او حرام می شود؛ یعنی حق رجوع به او یا ازدواج با او را ندارد؛ مگر آنکه آن زن با مرد دیگری ازدواج کند که در این صورت با شرایطی از جمله آمیزش با شوهر دوم می تواند پس از مرگ او یا طلاق از او، با شوهر اول ازدواج کند.

عده چیست؟

عده عبارت است ازمدتی که تا پایان یافتن آن، زنی که عقد نکاح او منحل شده است، نمی تواند شوهر دیگری اختیار کند. به بیان ساده عده مدتی است که در آن زنی که از همسرش جدا شده برای اطمینان از نداشتن فرزندی از همسر خود (پاک بودن رحم خود) و احترام به رابطه زناشویی سابق، حق ازدواج مجدد را از دست می دهد. این مدت با توجه به نوع پایان ازدواج (مرگ شوهر، فسخ نکاح یا طلاق)، نوع ازدواج (دائم یا موقت) و بارداری یا عدم بارداری زن متفاوت است که به آنها اشاره می کنیم.

مدت عده درهر نوع طلاق

• عده طلاق در عقد دائم:

عده طلاق در عقد دائم ۳ طهر است. طهر در لغت به معنای پاکی است و به روزهای پاکی زن از حیض و نفاس ایام طهر می گویند، بنابراین در عده طلاق، زن باید ۳ پاکی بر خود ببیند تا عده او به اتمام برسد. (حیض خونریزی ماهیانه زنان در ایام خاص و نفاس خونریزی بعد از فارغ شدن زن از بارداری است.)

• عده زن حامله:

عده زن حامله چه عقد موقت باشد چه دائم تا زمان وضع حمل است.

• عده وفات:

عده وفات چه در عقد دائم و چه در عقد موقت در هر حال ۴ ماه و ده روز است. مگر اینکه زن حامله باشد که در این صورت عده وفات تا زمان وضع حمل است.

طلاق رجعی با طلاق بائن چه تفاوتی دارد؟

در طلاق رجعی عقد نکاح به صورت قطعی منحل نمی شود به گونه ای که مرد می تواند در دوران عده به همسر خود رجوع کرده و زندگی زناشویی را با او از سر بگیرد؛ منظور از دوران عده، مدت زمان شرعی است که زن پس از جدایی از همسر خود یا فوت او باید منتظر بماند و پس از پایان آن مدت زمان با مرد دیگری ازدواج کند؛ برای مثال از نظر شرعی عده زن حامله یا مدت زمانی که او پس از جدایی از همسرش نباید با مرد دیگری وارد رابطه شود تا زمان وضع حمل است یا اینکه عده زنی که حامله نیست و از شوهر خود جدا شده است سه طهر یعنی پشت سر گذاشتن سه بار عادت ماهیانه و پاک شدن است؛ از این رو زنی که حامله نیست و از شوهر خود جدا می شود باید تا پس از گذشت سه بار عادت ماهیانه و پاک شدن منتظر بماند و پس از آن با مرد دیگری ازدواج کند.

در مقابل در طلاق بائن عقد نکاح به صورت قطعی باطل می شود از این رو شوهر بعد از جدایی از همسرش دیگر حق رجوع به او را ندارد؛ بنابراین در طلاق بائن مسئله ای به نام عده وجود ندارد درصورتی که در طلاق رجعی قانون گذار این امکان را به زوجین می دهد تا در زمان عده تصمیم نهایی خود را برای ادامه زندگی زناشویی یا قطع آن بگیرند؛ جالب است بدانید که در این نوع طلاق، رجوع به زندگی زناشویی برعهده مرد گذاشته شده است به گونه ای که اگر مرد در زمان عده به همسر خود بازگردد و به او مراجعه کند، ازدواج سابق زن و مرد ادامه پیدا می کند و دیگر نیازی به ازدواج مجدد آن ها با یکدیگر نخواهد بود.

الزامی بودن ثبت رجوع

اگر مرد در دوران عدّه رجوع کند، با این رجوع ازدواج قبلی با تمام آثاری که داشته ادامه پیدا می کند و نیازی نیست که مجددا ازدواج صورت بگیرد. ثبت رجوع هم برای صحیح بودن آن لازم نیست، اما الزامی است؛ یعنی اگر کسی رجوع خود را ثبت نکند، نمی توان گفت که این رجوع صحیح نیست، اما درعین حال هم ملزم خواهد بود که آن ثبت کند و هم به پرداخت جزای نقدی (از ۸ میلیون تا ۱۸ میلیون تومان) یا تحمل حبس (از ۹۱ روز تا شش ماه) محکوم خواهد شد. پس ثبت رجوع الزامی است و در صورت عدم ثبت، شوهر به مجازات هایی که ذکر شد، محکوم خواهد شد.

تشریفات خاص طلاق رجعی

طبق ماده ۳۸ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ در طلاق رجعی صیغه طلاق جاری و مراتب آن صورت جلسه می شود. در صورتی که در دوره عدّه رجوع تحقق پیدا کند، این صورت جلسه ابطال می شود، اما اگر رجوع صورت نگیرد، صورت جلسه تکمیل شده و طلاق ثبت می شود. باید توجه داشت که ثبت طلاق در این مورد منوط به این است که گواهی کتبی ارائه شود که نشان دهد زوجه مطلقه تا پایان مدت عدّه در منزل مشترک سکونت داشته است و دو نفر نیز به عنوان شاهد این گواهی را امضا کرده باشند. به عبارت بهتر، در دوره عدّه طلاق رجعی زوج و زوجه باید در منزل مشترک سکونت کنند و این موضوع یکی از شرایط ثبت طلاق رجعی پس از اتمام دوره عدّه است.

طلاق توافقی چقدر طول میکشد؟