دهان و صورت از جمله اعضای بدن هستند که علاوه بر در معرض دید بودن، بسیار حساس و در برابر تغییرات، بازگشت پذیری بسیار کمی دارند، از این جهت بیمار علاوه بر مشکلات جسمانی با عوارض روحی نیز مواجه می شود.سرطان دهان مانند دیگر سرطان ها در داخل عضو بدن ایجاد نمی شود؛ بلکه با یک مشاهده دقیق و یا با استفاده ازدستگاه های جدید سریع شناسایی شده و می توان مرحله درمان را دنبال کرد. وجود زخم به مدت طولانی در دهان و مقاومت در برابر درمان، خون ریزی های مکرر از ناحیه زخم، و وجود توده از جمله علائم سرطان دهان به شمار می رود.بیشترین علامت سرطان دهان در یک فرد بیمار مشاهده زخمی در داخل دهان است که ترمیم نمی یابد، مدت درمان طولانی پیدا می کند و از طرفی عامل ترومایی موضعی و یا عامل ایجاد زخم(گزش، وجود دندان تیز و...) نیز در محیط اطراف زخم وجود ندارد.
باید به همکاران پزشک، دندان پزشک و حتی معلمین بهداشت آموزش های لازم را ارائه داد تا در صورت مشاهده چنین زخم هایی در دهان بیماران ، این افراد را به متخصصین مربوطه ارجاع دهند تا در مراحل اولیه درمان این بیماران با موفقیت انجام شود.
زخم های دهانی، زبانی و داخل گونه اغلب با آسیب های جزئی یا عفونت های ویروسی ایجاد می شوند. زخم های دهانی اغلب نیازی به اقدامات پزشکی اورژانس ندارند، اما ممکن است دردناک و آزار دهنده باشند، مخصوصا اگر در معرض دید باشند. فردی که زخم دهانی دارد ممکن است توده، برآمدگی، زخم، بریدگی یا جراحت داخل یا خارج دهان و لب ها داشته باشد. توجه داشته باشید که اولین نکته در مورد زخم های دهانی تعیین محل آن هاست. دهان خود را باز کنید و ترجیحا با نور روشن و آینه دارای بزرگنمایی به داخل نگاه کنید. زخم ها ممکن است هر جا در دهان، از جمله پشت دهان، داخل گونه، لثه، لب ها، زبان و انتهای گلو باشند. زخم ها ممکن است خیلی قرمز یا متورم باشند، خونریزی داشته باشند یا ترشحات چرکی از آن ها خارج شود، یا ممکن است لکه های کوچک سفید وسط آن باشد. دقت کنید که برای چک کردن رو، زیر و طرفین زبان لازم است آن قسمت را برای دید بهتر از دهان خارج کنید.
علائم همراه با زخم دهانی چیست؟
علائم مشکلات دهانی شامل درد و زخم، همچنین ظاهر قرمز، براق یا متورم در دهان و لثه ها می شود. ممکن است زخم ها یا جراحاتی کوچک در دهان، روی لثه ها، رو یا زیر زبان وجود داشته باشد. همچنین ممکن است پلاک های سفید یا چرک در دهان دیده شود یا گلو درد،خشکی دهان و گلو وجود داشته باشد.
به عنوان مثال برفک دهان توسط قارچی (مخمر) به نام کاندیدا ایجاد شده و بیشترین شیوع را در بین نوزادان و افراد مسن دارد. تضعیف سیستم ایمنی، دارو های دیابت، آنتی بیوتیک یا برخی دارو های خاص همانند کورتیکو استروئیدهای استنشاقی می توانند امکان رشد بیش از حد را برای کاندیدا فراهم کنند. پاک کردن نواحی مبتلا به کاندیدا سبب ایجاد زخم خواهد شد. جهت دستیابی به تشخیص قطعی باید به پزشک مراجعه شود.
یکی از انواع زخم های دهانی که در دوره شیمی درمانی ایجاد می شود برفک است. این بیماری در نوزادان ، بیماران پرتو درمانی و بیماران مسن و ضعیف شیوع بیشتری دارد. برفک ها در هر ناحیه ای از مخاط دهان دیده می شوند.
یا مثالی دیگر می تواند تبخال باشد. تبخال یکی از مشکلات دهانی رایج بوده که در اثر تب کردن یا سرما خوردگی به وجود نمی آید اما این موارد می توانند محرک بروز آن باشند. ویروسی که تبخال را به وجود می آورد معمولا از طریق پوسیدگی دندان ، استفاده از لوازم مشترک (همانند وسایل غذا خوردن) یا دیگر تماس های نزدیک منتقل می شود. روغن ها و پماد های بدون نسخه می توانند ناراحتی را تسکین داده و سرعت بهبودی را بیشتر کنند. بروز مکرر تبخال ها نیازمند تجویز دارو است.این نوع زخم درهان در هر سنی مشاهده می شود ولی بیشتر در افراد میانسال و مسن بروز می کند.با توجه به این که بروز همزمان آن با پریود ماهانه زنان مشاهده شده است شاید بتوان وقوع بیشتر آن را در این جنسیت انتظار داشت.