به گزارش سرویس اطلاعات دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز، تئوفیلین جی (Theophylline G) یکی از داروهای رایج در درمان بیماریهای تنفسی مانند آسم، برونشیت مزمن و آمفیزم (بیماری مزمن انسدادی ریه یا COPD) است. این دارو با شل کردن عضلات راههای هوایی، به تسهیل تنفس کمک میکند. با وجود اثربخشی قابل توجه، تئوفیلین دارویی با "پنجره درمانی باریک" است؛ به این معنی که تفاوت بین دوز درمانی و دوز سمی آن بسیار کم است. به همین دلیل، آگاهی کامل از موارد منع مصرف و تداخل دارویی تئوفیلین جی برای جلوگیری از بروز عوارض جانبی خطرناک و حتی تهدیدکننده حیات، امری ضروری است. این مقاله به شما کمک میکند تا با شناخت این محدودیتها، با خیال راحتتر و تحت نظر پزشک از این دارو استفاده کنید.
مصرف این دارو برای برخی افراد به دلیل شرایط پزشکی خاص ممنوع است یا باید با احتیاط فراوان صورت گیرد. در صورتی که هر یک از شرایط زیر را دارید، حتماً پیش از شروع مصرف، پزشک خود را مطلع سازید.
حساسیت شدید (آلرژی): افرادی که به تئوفیلین، ترکیبات گزانتین (مانند کافئین و تئوبرومین) یا هر یک از اجزای دیگر دارو (مانند گایافنزین) حساسیت دارند، نباید از این دارو استفاده کنند.
زخم معده فعال: تئوفیلین میتواند باعث تحریک مخاط معده و تشدید زخمهای گوارشی فعال شود.
اختلالات تشنجی کنترلنشده: این دارو آستانه تشنج را کاهش میدهد و ممکن است در بیماران مبتلا به صرع یا سابقه تشنج، باعث بروز حملات شود.

بیماریهای قلبی-عروقی: افراد مبتلا به آریتمی قلبی (نامنظمی ضربان قلب)، نارسایی قلبی، فشار خون بالا یا سابقه حمله قلبی باید با احتیاط فراوان از این دارو استفاده کنند، زیرا تئوفیلین میتواند ضربان قلب و فشار خون را افزایش دهد.
بیماریهای کبدی: از آنجایی که کبد مسئول متابولیسم و پاکسازی تئوفیلین از بدن است، هرگونه نارسایی یا اختلال در عملکرد کبد میتواند منجر به تجمع دارو در خون و افزایش خطر مسمومیت شود.
پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم): این وضعیت متابولیسم بدن را افزایش میدهد و ممکن است بر نحوه پردازش تئوفیلین در بدن تأثیر بگذارد.
بیماران سالمند و نوزادان: این دو گروه سنی به دلیل تغییرات متابولیک، بیشتر در معرض عوارض جانبی تئوفیلین جی قرار دارند و معمولاً به دوزهای کمتری نیاز دارند.
تب بالا و مداوم: تب شدید، بهویژه در کودکان، میتواند سرعت دفع تئوفیلین از بدن را کاهش داده و سطح دارو را به شکل خطرناکی بالا ببرد.
تداخل دارویی تئوفیلین جی یکی از مهمترین جنبههای مصرف ایمن این دارو است. برخی داروها میتوانند سطح تئوفیلین را در خون افزایش داده و خطر مسمومیت را بالا ببرند، در حالی که برخی دیگر اثر آن را کاهش میدهند.
این داروها با مهار آنزیمهای کبدی، فرآیند دفع تئوفیلین را کند میکنند. مصرف همزمان آنها باید با تنظیم دقیق دوز و نظارت پزشک همراه باشد.
آنتیبیوتیکهای ماکرولید: مانند اریترومایسین (Erythromycin) و کلاریترومایسین (Clarithromycin).
آنتیبیوتیکهای کینولون: مانند سیپروفلوکساسین (Ciprofloxacin) و لووفلوکساسین (Levofloxacin).
داروهای ضد قارچ: مانند کتوکونازول (Ketoconazole).
داروهای ضدالتهاب و ضد نقرس: مانند آلوپورینول (Allopurinol).
داروهای مهارکننده اسید معده: مانند سایمتیدین (Cimetidine).
برخی داروهای ضدافسردگی: مانند فلووکسامین (Fluvoxamine).
داروهای ضدبارداری خوراکی.
پروپرانولول (Propranolol): یک داروی قلبی و فشار خون.
این داروها با افزایش فعالیت آنزیمهای کبدی، باعث دفع سریعتر تئوفیلین از بدن شده و اثربخشی آن را کم میکنند.
داروهای ضد تشنج: مانند فنیتوئین (Phenytoin)، کاربامازپین (Carbamazepine) و فنوباربیتال (Phenobarbital).
آنتیبیوتیک ریفامپین (Rifampin): که عمدتاً برای درمان سل استفاده میشود.
سیگار و دخانیات: افراد سیگاری تئوفیلین را سریعتر متابولیزه میکنند و معمولاً به دوزهای بالاتری از دارو نیاز دارند. ترک سیگار در حین مصرف دارو میتواند به طور ناگهانی سطح تئوفیلین را بالا برده و خطرناک باشد. حتماً این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
کافئین: مصرف زیاد قهوه، چای، نوشابههای انرژیزا و شکلات میتواند اثرات تحریکی تئوفیلین بر سیستم عصبی و قلب (مانند تپش قلب، بیقراری و لرزش) را تشدید کند.
رژیم غذایی: رژیمهای غذایی پر پروتئین و کم کربوهیدرات میتوانند دفع تئوفیلین را تسریع کنند، در حالی که رژیمهای پر کربوهیدرات و کم پروتئین این فرآیند را کند میکنند.
تئوفیلین جی یک داروی مؤثر برای کنترل بیماریهای مزمن تنفسی است، اما ایمنی آن به شدت به مصرف صحیح و آگاهی از محدودیتهای آن بستگی دارد. همانطور که در این مقاله بررسی شد، موارد منع مصرف تئوفیلین و تداخلات دارویی آن گسترده و جدی هستند. بهترین راه برای اطمینان از مصرف ایمن این دارو، مشورت کامل با پزشک یا داروساز است. همیشه لیست کاملی از تمام داروهای مصرفی خود (شیمیایی، گیاهی و مکملها) و همچنین عادات سبک زندگی مانند مصرف دخانیات را در اختیار تیم درمانی خود قرار دهید تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود. خوددرمانی یا تغییر دوز بدون نظارت پزشک میتواند عواقب جبرانناپذیری به همراه داشته باشد.
برای مشاهده مطالب مرتبط با اطلاعات دارویی اینجا کلیک کنید