به گزارش سرویس اطلاعات دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز، کلونازپام (Clonazepam)، که با نامهای تجاری مانند ریووتریل (Rivotril) نیز شناخته میشود، یکی از داروهای مؤثر خانواده بنزودیازپینها است که برای کنترل انواع خاصی از تشنج، درمان اختلال هراس (Panic Disorder) و مدیریت اضطراب تجویز میشود. با وجود اثربخشی بالا، این دارو پتانسیل بالایی برای ایجاد وابستگی، عوارض جانبی جدی و تداخلات خطرناک دارد. مصرف خودسرانه یا بدون آگاهی از موارد منع مصرف و تداخلات دارویی کلونازپام میتواند منجر به عواقب جبرانناپذیری شود. این مقاله با هدف افزایش آگاهی، به بررسی دقیق این موارد میپردازد تا مصرفکنندگان با دیدی باز و تحت نظر پزشک از این دارو استفاده کنند.
مصرف کلونازپام برای برخی افراد اکیداً ممنوع است، زیرا میتواند وضعیت بیماری آنها را تشدید کرده یا خطرات جدی برای سلامتی ایجاد کند. مهمترین موارد منع مصرف عبارتاند از:
حساسیت شدید (Hypersensitivity): افرادی که سابقه واکنش آلرژیک به کلونازپام یا سایر داروهای دسته بنزودیازپینها (مانند دیازپام یا آلپرازولام) را دارند، نباید از این دارو استفاده کنند.
بیماری شدید کبدی: کبد مسئول متابولیسم و تجزیه کلونازپام در بدن است. در بیماران با نارسایی شدید کبدی، این دارو به درستی از بدن دفع نشده و تجمع آن میتواند منجر به مسمومیت و کما شود.
گلوکوم حاد با زاویه بسته (Acute Narrow-Angle Glaucoma): کلونازپام میتواند فشار داخل چشم را افزایش دهد و وضعیت این بیماری چشمی را وخیمتر کند.
نارسایی شدید تنفسی: این دارو با سرکوب سیستم عصبی مرکزی، میتواند تنفس را کندتر و سطحیتر کند. به همین دلیل، مصرف آن در افرادی با بیماریهای شدید ریوی مانند COPD پیشرفته یا آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب) بسیار خطرناک است.
میاستنی گراویس (Myasthenia Gravis): این بیماری خودایمنی باعث ضعف شدید عضلانی میشود. کلونازپام با شل کردن عضلات، میتواند علائم این بیماری را به شدت تشدید کند.
تداخل دارویی کلونازپام یکی از مهمترین دلایل بروز عوارض جانبی شدید است. این دارو هرگز نباید همزمان با برخی مواد و داروهای دیگر مصرف شود.
این خطرناکترین تداخل دارویی کلونازپام است. مصرف همزمان کلونازپام با داروهای اپیوئیدی مانند کدئین، ترامادول، مورفین، اکسیکدون یا متادون، میتواند منجر به سرکوب شدید تنفسی، خوابآلودگی عمیق، کما و حتی مرگ شود. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در این مورد هشدار جعبه سیاه (Black Box Warning) صادر کرده است.
الکل نیز مانند کلونازپام، یک سرکوبکننده قوی سیستم عصبی مرکزی است. مصرف همزمان این دو، اثرات یکدیگر را به شدت تقویت کرده و به خوابآلودگی شدید، اختلال در قضاوت، کاهش هماهنگی بدن و تضعیف خطرناک تنفس منجر میشود. سایر داروهای این دسته عبارتاند از:
باربیتوراتها (مانند فنوباربیتال)
داروهای خوابآور دیگر (مانند زولپیدم)
برخی داروهای ضد افسردگی و ضد روانپریشی
برخی داروها میتوانند آنزیمهای کبدی مسئول تجزیه کلونازپام را مهار کنند. این امر باعث افزایش سطح کلونازپام در خون و افزایش ریسک عوارض جانبی کلونازپام میشود. نمونههایی از این داروها عبارتاند از:
داروهای ضد قارچ آزولی (مانند کتوکونازول و ایتراکونازول)
آنتیبیوتیکهای ماکرولیدی (مانند اریترومایسین و کلاریترومایسین)
مصرف همزمان کلونازپام با سایر داروهای ضد صرع (مانند کاربامازپین، فنیتوئین و والپروئیک اسید) باید با نظارت دقیق پزشک انجام شود، زیرا میتواند باعث تغییر در اثربخشی یا افزایش عوارض جانبی هر یک از داروها گردد.
بارداری و شیردهی: مصرف این دارو در دوران بارداری (بهخصوص سه ماهه اول) توصیه نمیشود، زیرا ممکن است برای جنین مضر باشد. دارو به شیر مادر نیز منتقل میشود و میتواند باعث خوابآلودگی و مشکلات تنفسی در نوزاد گردد.
سالمندان: افراد مسن به اثرات آرامبخشی کلونازپام حساستر هستند و بیشتر در معرض خطر سقوط، سرگیجه و اختلال حافظه قرار دارند.
رانندگی و کار با ماشینآلات: کلونازپام باعث خوابآلودگی، سرگیجه و کاهش تمرکز میشود. تا زمانی که اثر دارو بر بدن شما مشخص نشده، از انجام فعالیتهایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند، خودداری کنید.
قطع ناگهانی دارو: هرگز کلونازپام را به صورت ناگهانی قطع نکنید. این کار میتواند منجر به علائم ترک شدید مانند تشنج، بیقراری، لرزش و اضطراب بازگشتی شود. قطع دارو باید به تدریج و تحت نظر پزشک انجام گیرد.
کلونازپام دارویی قدرتمند است که اگر به درستی و تحت نظارت دقیق پزشکی مصرف شود، میتواند بسیار مفید باشد. با این حال، شناخت کامل موارد منع مصرف کلونازپام و آگاهی از تداخلات دارویی آن برای جلوگیری از خطرات جدی، امری ضروری است. همیشه پیش از شروع مصرف، لیست کامل داروها و مکملهای مصرفی خود و همچنین سوابق بیماریهایتان را با پزشک یا داروساز در میان بگذارید. مصرف آگاهانه و مسئولانه، بهترین راه برای بهرهمندی از فواید درمانی این دارو و حفظ سلامتی شماست.
برای مشاهده مطالب مرتبط با اطلاعات دارویی اینجا کلیک کنید
