به گزارش سرویس اطلاعات دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز، قرص سیپروهپتادین (Cyproheptadine) یکی از داروهای شناختهشده در دنیای پزشکی است که بسیاری آن را به عنوان یک داروی ضد حساسیت (آنتیهیستامین) میشناسند. اما شهرت دیگر این دارو، به ویژه در میان عموم، به دلیل تأثیر آن بر افزایش اشتها و کمک به افزایش وزن است. این کاربرد دوگانه باعث شده تا سوالات زیادی در مورد میزان و نحوه مصرف قرص سیپروهپتادین، ایمنی و عوارض جانبی احتمالی آن مطرح شود. در این مقاله جامع، به صورت دقیق و بر اساس منابع معتبر پزشکی، به بررسی تمام جنبههای این دارو، از کاربردهای درمانی گرفته تا نحوه صحیح مصرف و نکات ایمنی ضروری میپردازیم.
سیپروهپتادین در دستهای از داروها به نام آنتیهیستامینهای نسل اول قرار میگیرد. عملکرد اصلی آن مسدود کردن اثرات هیستامین در بدن است. هیستامین مادهای شیمیایی است که بدن در واکنش به عوامل حساسیتزا آزاد میکند و باعث علائمی مانند آبریزش بینی، عطسه، خارش و قرمزی چشم میشود.
علاوه بر این، سیپروهپتادین بر روی گیرندههای سروتونین در مغز نیز تأثیر میگذارد. سروتونین یک انتقالدهنده عصبی است که نقشهای مختلفی از جمله تنظیم خلقوخو، خواب و اشتها را بر عهده دارد. مهار سروتونین توسط این دارو، مرکز اشتها در هیپوتالاموس را تحریک کرده و منجر به افزایش میل به غذا میشود.
این دارو به طور رسمی برای درمان شرایط زیر توسط پزشکان تجویز میشود:
رینیت آلرژیک (حساسیت فصلی): کاهش علائمی مانند عطسه، آبریزش و خارش بینی.
کهیر (Urticaria) و آنژیوادم: درمان ضایعات پوستی خارشدار و تورم ناشی از واکنشهای آلرژیک.
واکنشهای آلرژیک خفیف: کنترل خارش و قرمزی پوست ناشی از گزش حشرات یا حساسیتهای دیگر.
میگرن: در برخی موارد به عنوان داروی پیشگیریکننده از سردردهای میگرنی و عروقی استفاده میشود.
یکی از شناختهشدهترین کاربردهای سیپروهپتادین برای چاقی و افزایش وزن است. با این حال، باید توجه داشت که این یک کاربرد "خارج از برچسب" (Off-Label) محسوب میشود. به این معنی که سازمانهای نظارتی دارویی آن را به طور رسمی برای این منظور تأیید نکردهاند. با این وجود، پزشکان ممکن است در شرایط خاص، مانند بیاشتهایی شدید ناشی از بیماری یا سوءتغذیه، این دارو را با مسئولیت خود تجویز کنند.
نکته بسیار مهم: استفاده خودسرانه از قرص سیپروهپتادین برای افزایش وزن به هیچ عنوان توصیه نمیشود، زیرا ممکن است با عوارض جدی همراه باشد و باید حتماً تحت نظارت پزشک صورت گیرد.
دوز مصرف این دارو بسته به سن، وضعیت بالینی بیمار و هدف از درمان (آلرژی یا افزایش اشتها) متفاوت است و باید توسط پزشک تعیین شود. اما به طور کلی، دوزهای رایج به شرح زیر است:
برای آلرژی: دوز معمول با 4 میلیگرم، 3 بار در روز شروع میشود. این دوز میتواند بر اساس پاسخ بیمار و تحت نظر پزشک تا حداکثر 20 میلیگرم در روز افزایش یابد.
برای افزایش اشتها: معمولاً با دوز 4 میلیگرم، 2 تا 3 بار در روز تجویز میشود.
کودکان 2 تا 6 سال: دوز معمول 2 میلیگرم، 2 تا 3 بار در روز است. حداکثر دوز روزانه نباید از 12 میلیگرم تجاوز کند.
کودکان 7 تا 14 سال: دوز معمول 4 میلیگرم، 2 تا 3 بار در روز است. حداکثر دوز روزانه نباید از 16 میلیگرم تجاوز کند.
این دارو را میتوان با یا بدون غذا مصرف کرد. در صورت بروز ناراحتی گوارشی، بهتر است آن را همراه با غذا میل کنید.
به دلیل اثر خوابآلودگی، بهتر است اولین دوزها را در شب و قبل از خواب مصرف کنید.
از مصرف این دارو همراه با الکل یا سایر داروهای آرامبخش خودداری کنید، زیرا اثر خوابآوری را تشدید میکند.
مانند هر داروی دیگری، سیپروهپتادین نیز میتواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد. آگاهی از این عوارض به مدیریت بهتر آنها کمک میکند.
خوابآلودگی شدید: این شایعترین عارضه است و معمولاً پس از چند روز مصرف کاهش مییابد.
خشکی دهان، بینی و گلو: برای رفع آن میتوانید از آبنباتهای بدون قند یا نوشیدن آب بیشتر استفاده کنید.
سرگیجه و کاهش هماهنگی: در طول مصرف این دارو، از رانندگی یا کار با ماشینآلاتی که نیاز به هوشیاری کامل دارند، بپرهیزید.
افزایش اشتها و وزن: این اثر برای برخی یک عارضه جانبی و برای برخی دیگر هدف درمانی است.
تاری دید.
یبوست یا اسهال.
تغییرات خلقی (بیقراری، گیجی، توهم)
ضربان قلب سریع یا نامنظم
مشکل در ادرار کردن
لرزش یا تشنج
مصرف این دارو در شرایط زیر ممنوع یا نیازمند احتیاط فراوان است:
نوزادان نارس و تازه متولد شده
زنان باردار یا شیرده
افراد مبتلا به آبسیاه (گلوکوم) با زاویه بسته
بیماران دارای زخم معده انسدادی
افراد مبتلا به مشکلات پروستات یا انسداد مجاری ادراری
سالمندان (به دلیل حساسیت بیشتر به عوارضی مانند سرگیجه و خوابآلودگی)
قرص سیپروهپتادین یک داروی مؤثر برای کنترل علائم آلرژی است و به عنوان یک محرک اشتها نیز شناخته میشود. با این حال، عوارض سیپروهپتادین به ویژه خوابآلودگی و سرگیجه، قابل توجه هستند و استفاده از آن برای افزایش وزن باید حتماً با مشورت و تحت نظر پزشک انجام شود. میزان مصرف سیپروهپتادین باید به دقت توسط پزشک و بر اساس نیاز فردی تنظیم گردد تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود. هرگز این دارو را به صورت خودسرانه، به خصوص برای کودکان، استفاده نکنید و همواره به یاد داشته باشید که سلامتی شما در گرو مصرف آگاهانه و مسئولانه داروهاست.
برای مشاهده مطالب مرتبط با اطلاعات دارویی اینجا کلیک کنید
