نحوه پرورش و نگهداری گل ارکیده فالانوپسیس

پرورش ارکیده فالانوپسیس

ارکیده فالانوپسیس - PHALAENOPSIS ORCHID

نام علمی : PHALAENOPSIS ORCHID

خانواده : ORCHIDACEAE - ثعلبیان
بومی منطقه : سراسر جنوب شرقی آسیا از کوه های هیمالیا به جزایر Polillo ، Palawan و Norte Zamboanga دل در جزیره میندانائو در فیلیپین و شمال استرالیا

خاک و تغذیه : خاک سبک و جاذب رطوبت

دمای ایده آل محیط : 20 درجه سانتیگراد

آبیاری و رطوبت : کمی خشک

نور محیط : کم

ارکیده ها امروزه در تمام دنیا بخصوص اروپا، آمریکا و آسیای دور از پر فروش ترین و جذاب ترین گیاهان برای خانه ها، آپارتمانها، رستورانها، هتلها و مراکز عمومی دیگر هستند. این محبوبیت به دو دلیل حاصل شده است. اول اینکه این گیاهان بسیار کم توقع بوده و با نگهداری اندکی به محیط خو می گیرند. و از طرف دیگر وقتی گل دهی بکنند گلهاشان تا ماهها زیبا و درخشنده باقی می ماند (حدود سه تا شش ماه بسته به محیط و شرایط)

شکل عجیب و جدید شکوفه های این گیاه توجه همه را جلب می کند و باعث می شود اسامی متختلفی به آن داده شود. ارکیده ها از خانواده Orchidaceae یا ثعلب ها هستند و گونه های وحشی آن در ایران (شمال ایران و احتمالا جاهای گرمتر دیگر) وجود دارند. نوعی ثعلب در کوههای باغرو (ادامه سلسله کوههای البرز به سمت آستارا و اردبیل) وجود دارد که نوعی اسانس بستنی از آن استخراج می شود و برخی گونه ها نیز مصارف دارویی دارند.

گونه های تجاری مورد نظر امروز از دو گروه عمده فالانوپسیس phalaenopsis (این نوع ارکیده به ارکیده ی پروانه ای یا ارکیده شاپرکی نیز معروف است. Moth orchid) و سیمبیدیوم cymbidium هستند.
فصل گلدهی و زمان گلدهی ارکیدها متفاوت است معمولا از دسامبر (دی ماه) شروع می شود و چند ماه گل دارند. پس از گلدهی مدتی استراحت و بازسازی نیاز هست تا دوباره به گل بنشیند. معمولا فالانوپسیسها حداقل یکبار و گاهی تا سه بار در سال می توانند گل بدهند.

اندازه گلهای فالانوپسیس از قطر ۵ سانتی متر تا ۱۲ سانتی متر متغیر است. رنگ گلها بسیار متنوع است و رنگ سفید، ارغوانی (بنفش) و ارغوانی رگه دار، صورتی و زرد و ترکیبی از سفید و صورتی و … نیز وجود دارند.

ارکیده های فالانوپسیس گیاهانی سایه دوست حساب می شوند. (محل گلدان نباید خیلی تاریک و نه خیلی در معرض تشعشع آفتاب باشد. به طور تقریبی ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ fc [شمع] نور مورد نیاز این گیاه است). که میتوان چنین مقایسه کرد که یک روز ابری بهاری حدود ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ شمع نور دارد و در مقابل یک روز تابستانی آفتابی حدود ۱۰۰۰۰ شمع نور خواهد داشت) ارکیده ها امروزه درتمام دنیا بخصوص اروپا، آمریکا و آسیای دور از پر فروشترین و جذابترین گیاهان برای خانه ها، آپارتمانها، رستورانها، هتلها و مراکز عمومی دیگر هستند. این محبوبیت به دو دلیل حاصل شده است. اول اینکه این گیاهان بسیار کم توقع بوده و با نگهداری اندکی به محیط خو میگیرند. و از طرف دیگر وقتی گل دهی بکنند گلهاشان تا ماهها زیبا و درخشنده باقی میماند (حدود سه تا شش ماه بسته به محیط و شرایط)

شکل عجیب و جدید شکوفه های این گیاه توجه همه را جلب میکند و باعث میشود اسامی متختلفی به آن داده شود. ارکیدها از خانواده Orchidaceae یا ثعلب ها هستند و گونه های وحشی آن در ایران (شمال ایران و احتمالا جاهای گرمتر دیگر) وجود دارند. نوعی ثعلب در کوههای باغرو (ادامه سلسله کوههای البرز به سمت آستارا و اردبیل) وجود دارد که نوعی اسانس بستنی از آن استخراج میشود و برخی گونه ها نیز مصارف دارویی دارند.

گونه های تجاری مورد نظر امروز از دو گروه عمده فالانوپسیس phalaenopsis (این نوع ارکیده به ارکیده ی پروانه ای یا ارکیده شاپرکی نیز معروف است. Moth orchid) و سیمبیدیوم cymbidium هستند

فصل گلدهی و زمان گلدهی ارکیدها متفاوت است معمولا از دسامبر (دی ماه) شروع میشود و چند ماه گل دارند. پس از گلدهی مدتی استراحت و بازسازی نیاز هست تا دوباره به گل بنشیند. معمولا فالانوپسیسها حداقل یکبار و گاهی تا سه بار در سال میتوانند گل بدهند.

اندازه گلهای فالانوپسیس از قطر ۵ سانتی متر تا ۱۲ سانتی متر متغیر است. رنگ گلها بسیار متنوع است و رنگ سفید، ارغوانی (بنفش) و ارغوانی رگه دار ، صورتی و زرد و ترکیبی از سفید و صورتی و … نیز وجود دارند.

ارکیدهای فالانوپسیس گیاهانی سایه دوست حساب میشوند. (محل گلدان نباید خیلی تاریک و نه خیلی در معرض تشعشع آفتاب باشد. به طور تقریبی ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ fc [شمع] نور مورد نیاز این گیاه است). که میتوان چنین مقایسه کرد که یک روز ابری بهاری حدود ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ شمع نور دارد و در مقابل یک روز تابستانی آفتابی حدود ۱۰۰۰۰ شمع نور خواهد داشت)

ارکیدها گیاهانی گرمسیر بوده و بومی شرایط گرم و مرطوب محسوب میشوند و به همین دلیل میتوان آنها را در دمای آپارتمانها نگهداری کرد.دمای مطلوب این گیاه بین ۱۲ تا ۲۸ درجه سانتیگراد (۵۵ تا ۸۵ درجه فارنهایت) است وبنابراین نباید گیاه را در نزدیکی لوازم گرمایشی قرار داد). در گلخانه های حرفه ای برای رشد ایده آل، دمای شبانه را حدود ۶۰ درجه فارنهایت (۱۵.۵ درجه سانتیگراد) و دمای روزانه را بین ۷۵ تا ۸۰ درجه فارنهایت (۲۳ تا ۲۶ درجه سانتیگراد) نگهداری میکنند. دمای خنک پاییزه موجب تحریک گل آغازی و بیشتر شدن طول ساقه گلدهنده میشود. ولی ادامه دمای سرد موجب سقط غنچه ها میشود. دماهای بالای ۳۰ درجه سانتیگراد رشد گیاه را کند میکند.

ارکیدها دوست ندارد تا مرز خشکیدگی و پژمردگی (Wilting) بی آب بمانند. گلدانها قبل از خشک شدن باید آبیاری شوند و صبر شود تا دوباره تقریبا نزدیک به خشک شدن برسد تا مجددا آبیاری انجام شود.

فاصله آبیاری بسته به مواد تشکیل دهنده خاک گلدان دارد (که اغلب از مواد سبک و جاذب آب استفاده میشود.) بنابراین حدود یکبار در هفته تا یکبار در ده روز فاصله پیشنهادی ما خواهد بود. در زمستانها که لوازم گرمایشی روشن میشوند رطوبت هوا کم میشود و نیاز به آبیاری بیشتر خواهد بود. همچنین توجه کنید که غنچه ها و شکوفه ها را نباید آب بزنید که عمر گلها را کم میکند)

همچنین نیاز رطوبتی این گیاهان باید به نحو دیگری تامین شود. معمولا در خاک این گیاه از دانه های سنگهای سبک معدنی مانند لیکا و پرلیتهای درشت یا پوکه های معدنی درشت استفاده میشود تا ریشه گیاه با چسبیدن به این مواد معدنی رطوبت هوا را از آنها بگیرد.

کودهایی که به مرور تجزیه و آزاد شوند یا کودی با ترکیب ۱۴-۱۴-۱۴ درصد متشکل از NPK (همراه با سایر عناصر کم مصرف مورد نیاز) به صورت ماهانه با دوز یک در هزار یا نیم در هزار برای رشد گیاه مفید خواهد بود.

در گلخانه های حرفه ای در زمان گلدهی از میزان فسفر را افزایش میدهند مثلا از کود ۲۰-۳۰-۱۰ استفاده میکنند. همچنین در طول ماههای زمستان کودیاری را کم میکنند.

از طرف دیگر پیشنهاد میشود در زمانی که گیاه شکوفه دارد کودیاری انجام نشود

مدت زمان نگهداری ساقه گلدهنده در ارکید فالانوپسیس بسیار زیاد و باور نکردنی است. یعنی زمانی حدود ۳ تا ۶ ماه یک ساقه گلدهنده به شکوفایی ادامه میدهد. حتی شاخه بریده این گل هم یک ماه در آب دوام می آورد.

بعد از تمام شدن غنچه ها ساقه گلدهنده را بررسی کنید. روی ساقه زبانکهای سبز یا قهوه ای وجود دارد که از ساقه های گلدهنده جانبی حفاظت میکند. در صورت وجود چنین زبانکهایی ساقه گلدهنده را قطع نکنید. و اجازه بدهید که ساقه های جانبی نیز رشد کنند. و شکوفا بشوند.

اگر ساقه جانبی وجود نداشت قطع کردن ساقه گل دهنده اصلی موجب تسریع در گلدهی مجدد خواهد شد.

معمولا بعد از پایان گلدهی باید خاک گلدان را عوض کرد. با استفاده از ترکیبی از مواد سبک و جاذب رطوبت (مانند پرلیت درشت. لیکا. ورمیکولیت. پوکه معدنی درشت خرد نشده) همراه با بقایای پوسیده چوب یا پیت ماس یا کوکوپیت بعلاوه مقدار ذغال چوب و مقدار کمی شن و البته خزه .

در نظر داشته باشید که در کشت هایدروپونیک از اسفنج به تنهایی و یا پرلیت درشت به تنهایی و یا بسترهای جدید دیگر نیز استفاده میشود.

همچنین در نظر داشته باشید که ریشه های بیرون گلدان علامت خوبی برای سلامتی گیاه هستند و این ریشه ها برای جذب رطوبت هوا از گلدان خارج میشوند.

اغلب پرورش دهندگان از گلدانهای پلاستیک شفاف (که داخل گلدان دیده میشود) استفاده میکنند. و به نظر میرسد نور بر عکس دیگر گیاهان برای ریشه ارکید فالانوپسیس مفید است.

نحوه پرورش و نگهداری هوستا

نیازها:

نور:

فالانوپسیس برخلاف تصور گلی بسیار راحت برای نگهداری توی اپارتمان هستش، ارکیده رو میتونید توی هر نقطه از اتاق که خودتون حس میکنید نور داره یا نزدیک هر پینجره ای قرارش بدید و ازین نظر مشکلی نداره چون به هر حال انواع لامپ ها و ریسه ها و چراغ خواب ها هم بالا سرش روشنه ولی در نظر بگیرید هر چه نور بیشتر باشه تا حدی که برگهاش نسوزه، برا گلدهیش بهتره.حتما جلوی نور مستقیم آفتاب قرار ندید.برای فهمیدن اینکه نور کافی است فقط دست خود را جلوی منبع نور ارکیده بگیرید،اگر سایه دست شما،دارای مرز مشخص بود خب نور زیاد است،اگر سایه مشخص نداشت،خب نور کم است ولی اگر بین این ودو حالت بود خب نور کافی است!

آبیاری:

دوستان راستش من خودم در مورد حساسیت آبیاری ارکیده و اهمیت این مسئله شنیده بودم ولی ارکیده خودم رو هفته ای یکبار بیشتر آب نمیدم البته فکر میکنم ریزش ناگهانی گلهاش هم به خاطر همین بی تفاوتی بوده باشه .ولی دوستان با فرو کردن انگشت داخل خاک گلدان و احساس خشک بودن گلدان میشه فهمید که الان وقت آبیاری گیاه هستش.پس تقریبا توی مدت گلدهی هر ۴ یا ۵ روز یکبار ایده ی مناسبی باشه تا نه از خشکی گلهاش بریزه و نه از پر آبی دوباره گلدهاش بریزه.

رطوبت:

همانطور که گفته شد این گیاه بومی مناطق مرطوب و شرجی آسیای جنوب شرقی هستش بنابراین نیاز رطوبتی داره و باید حتماطبق عکس زیر یک زیر سینی پر از آب به طور غیرمستقیم زیر گلدان قرار داد تا با تبخیر شدن آب آن هوای دور گیاه شرجی شود و گیاهتون توهم بزنه که مثلا اینجا تایلند، پاتایا هستش

دما :

بهترین دما برای این گیاه دمای بین ۱۶ تا ۲۶ درجه که همان دمای اتاق هستش،میباشد طبیعتا گرمای ازین بیشتر مستلزم هوای مرطوب تری هستش که در منزل امکان پذیر نیست،هوای گرم یعنی تنفس بیشتر گیاه و سوزاندن بیشتر اندوخته ی خود و در نهایت ضعف و سو تغذیه و سطل آشغال میباشد .همینطور که گفته شد این گل در پاییز گل میده یا حتی در طول سال !ولی این گل توی اتاق با دما و نور ثابت از کجا بهفمه الان پاییز شده!؟!؟.پس پاییز با گذاشتن گلدان مثلا توی راه پله که هوا خنک تره یعنی دما بین ۱۲ تا ۱۶ درجه هستش به گیاهتون میفهمونید که پاییز شده و فصل گل دادنه و اینطوری گیاهتو رو گول میزنید تا بهتون گل بده بعد از ۱ ماه یکهو میبینید یه چیزی از بین برگ ها داره میاد بالا که همون ساقه ی گلتونه!

خاک :

توجه داشته باشید که این گیاهان در طبیعت توی خاک نیستند بلکه این گیاه اصطلاحا اپیفیت یا دارزی هستش و روی تنه ی درختان و سنگ ها و غیره البته قارچ وانگل هم نیستند!!به همین دلیل ریشه ی آنها طوری آداپته شده که نه توی آب باشه نه طوی خشکی و نه توی خاک معمولی،برخی تولید کننده ها طوری میگن خاک ارکیده فرق داره انگار که میخوان موشک هوا کنن ولی اینطور نیست همین که شما،اسفنج رو قطعه قطعه کنید،براده ی چوب، خزه، ذغال، پرلیت، پوست درخت رو باهم ترکیب کنید میشه خاک ارکیده، پس یادتون باشه توی خاک باغچه نکارید این بابارو پس فردا قارچ میگیره و میگنده و باید ریشه تهویه هوای خوبی داشته باشه این نیاز خاکی از نظر ژنتیکی درش تثبیت شده و دیگه نمیشه کاریش کرد.از ما گفتن بود!

نحوه پرورش و نگهداری گرویلئا