یکی از سؤالات رایج مادران شیرده، تعداد دفعات شیر خوردن نوزادان در طول شبانه روز و در هر وعدۀ غذایی، همچنین تشخیص میزان کافی شیر خوردن نوزاد است تا مطمئن شوند کودکشان تمام غذای مورد نیاز خود را دریافت می کند. برای رفع این نگرانی های شایع میان مادران، در این مطلب می توانید با تعداد دفعات شیر خوردن نوزادان در طول شبانه روز، نیاز نوزاد به شیر در هر وعدۀ غذایی و نیاز کودک به شیر بعد از یک سالگی آشنا شوید.
تعداد دفعات شیر خوردن کودک متولد شده
معمولا نوزادان در 24 ساعت اول زندگی به قدری خواب آلود هستند که شیر زیادی نمی خورند. اما در ماه اول زندگی شان در هر وعده به 74 تا 89 میلی لیتر شیر مادر تا حدود هشت تا دوازده بار در روز نیاز دارند که در مجموع برابر با 591 تا 710 میلی لیتر در 24 ساعت است.این تعداد دفعات شیر خوردن ممکن است زیاد به نظر برسد و نگران کننده باشد که شاید او در هر بار خوردن شیر مادر به اندازۀ کافی شیر دریافت نمی کند، اما نگران نباشید معده نوزاد شما کوچک است و به شیر خوردن مکرر نیاز دارد. به خاطر داشته باشید که این فقط یک دستورالعمل کلی است و اگر کودک شما هنوز گرسنه است ، نباید سینۀ خود را عقب بکشید.
مقدار نیاز کودک به شیر مادر تا شش ماهگی
خوردن شیر مادر برای نوزاد دو ماهه و سه ماهه هشت یا نه بار در روز کافی است و برای ماه چهارم نوزاد به دفعات بیشتری شیر مادر نیاز دارد اما به دلیل حواس پرتی نوزاد به اطراف هر بار زمان شیرخوردن او کوتاه تر می شود.پس از ماه چهارم، دفعات شیر خوردن نوزاد کمتر می شود و در شش ماهگی کودک در هر 24 ساعت حدود پنج یا شش بار شیر می خورد اما اگر کودک، خوردن مواد غذایی جامد را زودتر از شش ماهگی آغاز کرده است، مقدار شیری که می خورد کاهش خواهد یافت.
نیاز نوزاد به شیر در هر وعدۀ غذایی
به راحتی ممکن است بیش از حد غذا بدهید. کودکی که از سینۀ مادر شیر می خورد، ممکن است بسیار کم شیر بخورد یا به اندازه رفع تشنگی خود شیر بخورد اما تشنگی خود را رفع کند، اما کودکی که با شیشه شیر تغذیه می شود، نوزادی که با شیشه شیر یا شیر خشک تغذیه می شود، حتی زمانی که به شیر کمی نیاز دارند به علت زیاد بودن سرعت جریان شیر از شیشه بسیار بیشتر از شیر مورد احتیاج خود می خورند و متوقف کردن جریان آن برای کودک سخت است.
نیاز کودک به شیر بعد از یک سالگی
بعد از اولین سالگرد تولد کودک با مشورت پزشک کودک در کنار شیر خودتان شیر گاو را نیز به مقدار کم با شیشه شیر یا لیوان مخصوص نوزاد به کودک بدهید اما نباید در دادن شیر گاو به کودک زیاده روی شود، زیرا موجب کاهش اشتهای او می شود. خوردن بیش از حد شیر گاو سبب ابتلا به کم خونی و فقر آهن در کودک می شود.بعد از یک سالگی معمولاً خوردن 473 تا 710 میلی لیتر شیر در روز برای کودکان مناسب است.بهتر است کودک تا دو سالگی شیر مادر را بخورد زیرا کالری، آنتی بادی های ارزشمند، ویتامین ها و آنزیم ها را برای او فراهم می کند.
نحوه و مدت هر وعده شیر دادن به نوزاد
- دسته اول :نوزادانی که پستان مادرشان را به راحتی و به سرعت، با قدرت دهان گرفته و پس از دریافت آن چه را نیاز دارند پستان را رها می کنند که ممکن است باعث آزردگی نوک پستان مادر هم بشوند.
- دسته دوم :نوزادانی که هیجان زده به طرف سینه مادر می آیند و قبل از قرار دادن سینه در دهان آن را رها کرده و شروع به داد و فریاد می کنند. در این موقع باید نوزاد را بغل بگیرید و آرام کنید و سپس به او شیر دهید.
- دسته سوم :نوزادانی که در چند روز اول از مکیدن طفره می روند و وقتی جریان شیر برقرار شد به راحتی شیر می خورند.این نوزادان را با صبر و حوصله و تکرار در فواصل زمانی نزدیک به هم شیر دهید تا نوزاد شیر خوردن را یاد بگیرد.
- گروه دیگر :نوزادنی که ابتدا مزه شیر را می چشند و سپس پستان را می گیرند و شروع به مکیدن می کنند پس این نوزادان را به زور و با عجله وادار به گرفتن پستان نکنید زیرا شروع به گریه کرده و از گرفتن پستان امتناع می ورزند.
- دسته چهارم :نوزادانی که آرام آرام شیر می خورند و هر چند یک بار شیر خوردن را قطع و استراحت می کنند .
دلیل مهم شیرخوردن مکرر نوزاد
شیر خوردن مکرر نوزاد در طی روز ممکن است به دلیل خستگی زودرس، که یکی از نشانه های بیماری قلبی مادرزادی است، باشد. بیماری های قلبی در کودکان، مادرزادی است و شایعترین بیماری قلبی مادرزادی در نوزادان نقص دیوار بین بطنی و نقص دیوار بین دهلیزی می باشد.نواقص قلبی کوچک می تواند بروز علائم آن را تا دوران بزرگسالی به تعویق بیندازد . در نوجوانی اگر نقص های بین بطنی کوچکی بدون علائم بالینی وجود داشته باشد می توان آن را درمان کرد.نقص دیوار بین دهلیزی بدون اختلاف فشار در دو سوی بدون علامت است و ممکن است تا دوران بزرگسالی تشخیص داده نشود اما در نقص بین بطنی اختلاف فشار زیادی در دو سوی این نقص است که علائم آن سریعتر بروز می کند.
علت زیاد شیر خوردن نوزاد
همانطور که می دانید منبع اصلی و مهم تغذیه نوزاد شیر مادر می باشد که از این طریق تمامی نیاز های او برطرف شده و از بیماری های مختلفی مصون می ماند. شاید به تصور برخی از افراد شیر دادن نوزاد کار بسیار راحت و ساده ای باشد، ولی گاهی اوقات زیاد شیر خوردن نوزاد به دلیل علاقه زیاد او به مکیدن و در آغوش گرفتن ممکن است که باعث خستگی و استرس مادران و نیز تاثیر منفی استرس بر شیر مادر شود.
بهتر است بدانید که معده نوزادان خیلی کوچک بوده و به اندازه یک گردو می باشد بنابراین احتمال دارد به تعداد دفعات زیادی احتیاج به شیر خوردن داشته باشند به طوری که در ماه اول ممکن است هر دو الی سه ساعت یک مرتبه یعنی در طول روز حدود ۸ الی ۱۲ مرتبه شیر بخورند. این روند با بزرگ تر شدن نوزاد کاهش پیدا کرده و هر دفعه نوزاد مدت زمان کمتری شیر می خورد چرا که ذهن و حواس او به میزان بیشتری با پیرامون او درگیر شده و در نتیجه از شیر خوردن منحرف می گردد.
اما باید این نکته را در نظر داشته باشید که شیر دادن به نوزاد تنها به خاطر سیر کردن نوزاد و تامین نیاز های او نمی باشد بلکه مواردی دیگر همچون آرامش، صمیمیت، اطمینان خاطر، نزدیکی و عشق را به دنبال دارد. بهتر است بدانید که رابطه عاطفی بین مادر و نوزاد در دوره شیردهی به نوعی موجب احساس امنیت روانی کودک در زمان بزرگسالی خواهد شد. همینطور باید بدانید که شیردهی به عنوان روشی برای کم کردن اضطراب و درد در کودکان شناخته می شود، بنابراین اگر فکر می کنید کودک نباید خیلی زود گرسنه شود باید در نظر داشته باشید که کودک برخی مواقع به جای شیر به خود مادر احتیاج دارد.
به منظور این که بدانید در چه مواقعی باید به نوزاد خود شیر بدهید باید نشانه های گرسنگی نوزاد را بشناسید و آن ها را زیر نظر بگیرید. شیردهی مداوم امکان دارد که گاهی اوقات نشان دهنده کمبود شیر مادر و ناکافی بودن آن برای رفع نیاز های کودک باشد، ولی در صورتی که پوشک کودکتان در حد کافی خیس می شود و از لحاظ وزن و رشد جسمی در حد خوبی می باشد در این صورت شیردهی زیاد نمی تواند حاکی از وجود یک نوع مشکل باشد.
آیا کودکم به اندازه کافی شیر می خورد؟
- نوزادان در هفته نخست بعد از تولد به طور طبیعی مقداری از وزنشان را از دست می دهند اما دوباره شروع به وزن گیری می کنند. بررسی میزان وزن گیری نوزاد نشان می دهد که آیا فرزند شما به اندازه کافی شیر می نوشد یا خیر.
- میزان دفعات مدفوع شیرخواران در طول روز باید بیش از یک مرتبه باشد. رنگ مدفوع در هفته دوم زرد تیره می شود. تعداد دفعات ادرار باید بیش از مدفوع باشد و حداقل نوزاد 8 مرتبه در روز پوشک خود را خیس کند.
- شیرخواری که خوب شیر می نوشد سالم و سرحال و خوش اخلاق است. اگر فرزندتان حتی بعد از نوشیدن شیر بد خلق است و سر و صدا می کند یعنی گرسنه است و سیر نشده است.
- سینه ها قبل از آغاز شیردهی معمولا پر و سنگین هستند اما بعد از اتمام شیردهی سبک و خالی به نظر می رسند. اگر در اتمام شیردهی سینه ها هنوز پر هستند یعنی نوزاد به خوبی شیر نمی مکد.
- از روی دفعات شیردهی می توانید متوجه شوید نوزادتان به اندازه کافی شیر می نوشد یا نه! در دو ماهگی شیرخواران در 24 ساعت حداقل 12 مرتبه باید طلب شیر کنند. در 6 ماهگی این میزان به 6 بار در 24 ساعت می رسد.
تا چه مدت باید شیردهی به نوزاد را ادامه دهم؟
مدت زمان شیردهی به نوزاد یک انتخاب شخصی است. متخصصان توصیه می کنند که نوزادان در ۶ ماه اول به طور انحصاری یعنی بدون شیر خشک، آب و غذا فقط از شیر مادر تغذیه کنند. اگر شما بتوانید این توصیه را اجرا کنید تا ۱۲ماه و حتی بیشتر نیز می توانید شیردهی به نوزاد را ادامه دهید.
شیردهی فواید زیادی برای مادر و کودک دارد. مطالعات نشان می دهد که شیردهی می تواند احتمال اسهال، عفونت گوش و مننژیت باکتریایی را در کودکان کاهش دهد یا شدت این بیماریها را کمتر کند. شیردهی همچنین می تواند کودکان را در برابر ابتلاء به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)، دیابت، چاقی و آسم در دوران کودکی محافظت کند.
شیردهی برای مادران نیز مزایایی دارد برای مثال باعث کالری سوزی بیشتر می شود و به کوچک شدن رحم نیز کمک می کند. در حقیقت، مادران شیرده سریعتر به شکل و وزن قبل از بارداری خود برمی گردند. علاوه بر اینها شیردهی به نوزاد در کاهش خطر ابتلای مادر به بیماری ها زیر موثر است:
- سرطان سینه
- فشار خون بالا
- دیابت
- بیماری قلبی
- شیر دادن به نوزاد، مادران رادر برابر سرطان رحم و سرطان تخمدان نیز محافظت می کند
نکاتی درباره شستن لباس نوزاد و کودک
