معمولا سرطان های دهان در ابتدا به صورت زخم ظاهر می شوند. البته ضایعه های دیگری مثل لکه های پایدار قرمز، سفید و یا مخلوطی از این ها و یا برجستگی ها و .... هم ممکن است به عنوان ضایعه های پیش سرطانی مطرح شوند.در بسیاری از موارد در هنگام بروز زخم در دهان ممکن بوده که بیمار از وجود آن اطلاع نداشته باشد و هنگامی که برای انجام اعمال دندانپزشکی و گرفتن عکس از فک به دندانپزشک مراجعه می کند اولین بار دندانپزشک بوده که با مشاهده دهان بیمار و عکس مربوطه که به طور مثال برای پرکردن دندان مراجعه کرده بود این مشکل را نیز تشخیص می دهد.
تبخال
تبخال یکی از مشکلات دهانی رایج بوده که در اثر تب کردن یا سرما خوردگی به وجود نمی آید اما این موارد می توانند محرک بروز آن باشند. ویروسی که تبخال را به وجود می آورد معمولا از طریق پوسیدگی دندان ، استفاده از لوازم مشترک (همانند وسایل غذا خوردن) یا دیگر تماس های نزدیک منتقل می شود. روغن ها و پماد های بدون نسخه می توانند ناراحتی را تسکین داده و سرعت بهبودی را بیشتر کنند. بروز مکرر تبخال ها نیازمند تجویز دارو است.این نوع زخم درهان در هر سنی مشاهده می شود ولی بیشتر در افراد میانسال و مسن بروز می کند.با توجه به این که بروز همزمان آن با پریود ماهانه زنان مشاهده شده است شاید بتوان وقوع بیشتر آن را در این جنسیت انتظار داشت.
تبخال ها جراحات رایجی هستند که باعث درد می شوند، به ویژه به این دلیل که آن ها خود به خود درمان نمی شوند و معمولا قرمز هستند، اما می توانند با یک لایه خاکستری یا زرد پوشیده شوند. تبخال ها نیز به عنوان آفت شناخته می شوند.این بیماری شایع اغلب در اثر استرس های روزانه به وجود می آید.
اما اگر بیش از 5 بار در ماه تکرار شود و با هیچ روشی نتوان آفت دهان را کنترل نمود می تواند یک علامت هشدار دهنده برای بیماری ایدز باشد .دندانپزشک با تجویز برخی آزمایشهای تکمیلی ، علت بروز آفت های متعدد و مکرر را بررسی خواهد کرد.نقص ایمنی یکی از مهمترین دلایل بروز آفت دهانی مربوط به بیماری ایدز است . البته باید توجه داشت که آفت های معمولی در ظاهر بسیار شبیه این نوع آفت ها هستند و تنها تفاوت آنها ، تکرار و مدت طولانی درمان و یا عدم درمان آنها است.تبخال ها داخل گونه ها، درون لب ها ، اطراف زبان و روی لثه ها رشد کنند. این مکان ها ممکن است درد بیشتری ایجاد کند چون وقتی فرد صحبت می کند و یا غذا می خورد، این اعضا تکان می خورند. زخمهای تبخال نشانه ای از اچ آی وی نیستند، اما داشتن ویروس اچ آی وی می تواند ریسک تکرار زخم های شدید را افزایش دهد.
برفک دهان
برفک دهان توسط قارچی (مخمر) به نام کاندیدا ایجاد شده و بیشترین شیوع را در بین نوزادان و افراد مسن دارد. تضعیف سیستم ایمنی، دارو های دیابت، آنتی بیوتیک یا برخی دارو های خاص همانند کورتیکو استروئیدهای استنشاقی می توانند امکان رشد بیش از حد را برای کاندیدا فراهم کنند. پاک کردن نواحی مبتلا به کاندیدا سبب ایجاد زخم خواهد شد. جهت دستیابی به تشخیص قطعی باید به پزشک مراجعه شود.یکی از انواع زخم های دهانی که در دوره شیمی درمانی ایجاد می شود برفک است. این بیماری در نوزادان ، بیماران پرتو درمانی و بیماران مسن و ضعیف شیوع بیشتری دارد. برفک ها در هر ناحیه ای از مخاط دهان دیده می شوند.
زبان سیاه مو دار
این بیماری بدون درد هنگامی بروز می کند که پرز های زبان کشیده شده و باکتری های موجود در دهان را به دام می اندازند. این پدیده سبب می شود تا زبان، سیاه و مو دار به نظر برسد. عوامل این بیماری شامل مصرف آنتی بیوتیک، بهداشت دهانی ضعیف، مصرف زیاد چای یا قهوه و عدم ترشح کافی بزاق می شوند. با اینکه گاهی اوقات برای درمان این بیماری به مصرف دارو نیاز است اما معمولا با مسواک زدن زبان برطرف می شود.این نوع زخم دهانی در مرد ها بیشتر دیده می شود. تقریبا ۱۵ در صد جامعه با این نو ع زخم دهان رو به رو می شوند.
آفت دهان
علت بروز این تاول های کوچک و بدون درد در دهان مشخص نیست اما از جمله محرک های آن می توان به حساسیت بیش از حد، عفونت، هورمون ها، استرس و عدم دریافت مقدار کافی از برخی ویتامین ها اشاره کرد. آفت دهان بر روی زبان، گونه و حتی لثه ها پدیدار شده و معمولا به مدت یک یا دو هفته به طول می انجامد. آفت های پایدار و شدید را می توان با استفاده از پماد های بی حس کننده، دارو های تجویزی یا لیزر های مخصوص دهان و دندان درمان کرد.علت آفت د هان نامشخص است اما بیشتر د ر افراد یک خانواد ه د ید ه می شود بد ین معنا که بروز آفت ها مکرر با تمایلات ژنتیکی مرتبط است. آفت د هان مسری و واگیر نیست.علاوه بر این آفت د هان می تواند د ر شرایط زیر ایجاد گرد د :
- زمانیکه فرد خسته است و یا د چار استرس است.
- برخی زنان د ر زمانیکه د ر سیکل قاعد گی خود قرار د ارند .
- د ر هنگام آسیب رساند ن به د هان، مانند گاز گرفتن لب.
- ایجاد فشار یا تحریک توسط د ند ان ها.
- وجود آلرژی های غذایی
مهم ترین نشانه آفت د هان ایجاد یک زخم سطحی روی زبان و یا د ر قسمت د اخلی لب و گونه ها می باشد . آنها می توانند کوچک یا بزرگ باشند و د ور آنها قرمز بود ه و مرکزی زرد یا سفید د اشته باشند . معمولاً فرد د ر آن واحد چار بیش از یک آفت د هانی می شود . غالباً آفت های د هانی با حس سوزش یا خارش شروع می شوند .برخی از آنها ممکن است متورم و د رد ناک باشند و بلعید ن و تکلم را مشکل کنند . آفت های د هان 7 تا 10 روز باقی می مانند . اشکال خفیف آنها د ر طول 1 تا 3 هفته به طور کامل بهبود می یابند اما د ر مورد آفت های د هانی شد ید ممکن است تا 6 هفته زمان لازم باشد تا از بین بروند . برخی افراد بعد از اینکه آفت اول بهبود یافت د چار آفت بعد ی می شوند . اکثر آفت های د هانی بد ون بر جا گذاشتن جای زخم (اسکار) به طور کامل از بین می روند .
زخم دهان چیست و علائم آن
لکوپلاکیا
لکوپلاکایا واکنشی نسبت به یک محرک است که از جمله این محرک ها می توان به دندان های مصنوعی با اندازه نامناسب، فرسایش اسیدی دندان ها، مصرف سیگار و مصرف تنباکوی بدون دود اشاره کرد. این عارضه می تواند به صورت پلاک ها یا نواحی سفیدی در دهان پدیدار شود که معمولا بدون درد بوده و پاک نمی شوند. لکوپلاکیا می تواند یک وضعیت پیش سرطانی باشد. نواحی مبتلا به لکوپلاکیا مقاوم و دیگر تغییرات دهانی به ارزیابی توسط یک دندانپزشک نیاز دارند.زخم های دهانی لوکوپلاکیای بیشتر در چه افرادی شایع است:
- در بیمارانی که به علت هموفیلی و یا سایر بیماریها لازم است که از فرآورده های خونی استفاده کنند.
- افرادی که از مواد مخدر به صورت تزریقی استفاده می کنند.
- مردان همجنس گرا
لیکن پلان
این عارضه یک تحریک پوستی نادر است که به صورت نواحی سفید و تور مانند یا برآمدگی هایی قرمز و درخشان بر ناحیه داخلی گونه یا زبان پدیدار می شود. علت بروز این بیماری مشخص نبوده و معمولا نوع خفیف آن نیازی به درمان ندارد. در صورتی که لیکن پلان سبب بروز درد یا زخم شود، می توان آن را به وسیله دارو های موضعی یا خوراکی درمان کرد. لیکن پلان دهانی می تواند مزمن بوده و خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش دهد. علاوه بر این موارد، این بیماری می تواند پوست، پوست سر، ناخن ها و نواحی تناسلی را نیز آلوده کند.
زبان جغرافیایی
زبان به شکل نقشه ی جغرافیایی زمانی ایجاد می شود که بخش هایی از زبان برآمدگی های کوچک روی خود را از دست بدهند و زبان حالت نقشه مانند به خود بگیرد. این لکه ها ممکن است محل، الگو و ابعاد خود را طی دقایق و ساعت ها تغییر دهند. زبان جغرافیایی تغییر بی ضرری در بافت زبان است.
دندان قروچه
به هم فشردن دندان ها یا دندان قروچه کردن، مخصوصا در خواب، می تواند باعث گاز گرفتن های کوچک از داخل گونه شود. بیماری ها و التهابات لثه می تواند باعث خون ریزی در خط لثه و اطراف آن شود و خون ممکن است به سمت لب ها و گوشه ی دهان حرکت کند. همچنین گاز گرفتن زبان یا جویدن لب ها می تواند باعث درد، تورم، و حتی بریدگی هایی کوچک شود. به علاوه نوشیدن مایعات داغ، خوردن غذاها و مایعات اسیدی، کشیدن سیگار و مصرف مشروبات الکلی می تواند باعث درد، تورم و بریدگی های کوچک شود. مسواک کشیدن یا کشیدن نخ دندان به میزان زیاد، یا استفاده از مسواک سفت می تواند باعث خونریزی دردناک از لثه ها و بافت دهان شود.
بیماری های لثه
مشکلاتی مانند التهاب لثه، که اولین مرحله بیماری های لثه است و علائمی نظیر لثه های متورم قرمز و خونریزی دهنده دارد. بیماری پری ادنتیت، که عفونت لثه است و با تحلیل لثه، ایجاد پلاک هایی بین لثه و دندان، و در نهایت بیماری های پیشرفته ی لثه که استخوان حمایت کننده را تخریب می کنند و باعث از دست دادن دندان می شوند، نیز از علل زخم ها و مشکلات دهان هستند.
سرطان:
سرطان های دهان ممکن است با زخمی که برای طولانی مدت باقی بماند و بی حسی غیرقابل توجیه در دهان، صورت یا گردن، اختلال در جویدن، صحبت کردن یا بلع دیده شود. علل آن ممکن است سیگار کشیدن یا استفاده از تنباکو به روش های دیگر، مصرف نوشیدنی های الکلی زیاد، در معرض آفتاب بودن بسیار زیاد و سابقه ی خانوادگی مثبت، باشد. سرطان های دهان همچنین با ویروس پاپیلوما انسانی یا HPV مرتبط هستند. توجه داشته باشید که گاهی ترس از اسم سرطان ممکن است مانع شما در انجام معاینات منظم دهان و دندان تان شود. اجازه ندهید این ترس شما را از مراجعه به پزشک بازدارد، سرطان دهان اگر به موقع تشخیص داده شود قابل درمان است.
