از دیرباز در ایران استفاده از خواص گیاهان در طب سنتی و درمان بیماری های مختلف استفاده می شده است. گاهی اوقات درمان های طبیعی و گیاهی بهتر از داروهای شیمیایی عمل می کنند. یکی از این گیاهان بسیار مفید و درمانی بادرنجبویه است که خواص فراوان آن بر سلامت قلب، بیماری های کبد و دیابت غیرقابل انکار است. در این مطلب شما را با خواص بادرنجبویه برای سلامتی و کمک به کنترل بیماری ها آشنا می کنیم، تا انتهای مطلب با ما همراه باشید تا با عوارض احتمالی دمنوش بادرنجبویه هم آشنا شوید و مطمئن شوید مصرف آن برای شما بی ضرر است.
۱. درمان حملات پانیک و ضربان قلب تند
مصرف مکمل بادرنجبویه در یک مطالعه ی دو سو کور کنترل شده به مدت چهارده روز موجب کاهش ضربان قلب و کم شدن اضطراب در ۵۵ بیمار شد. بادرنجبویه با مهار کانال های یون سدیم و پتاسیم، که ضربان قلب را کم می کنند، از نامنظم شدن ضربان قلب جلوگیری می کند.
2. کاهش افسردگی و اضطراب
بادرنجبویه دارای اثرات ضد اضطراب و ضد افسردگی در موش ها است. این گیاه دارویی با افزایش سطح GABA، باعث کاهش اضطراب و ترویج آرامش می شود و خلق و خوی فرد را بهبود می دهد. بادرنجبویه به طور کامل اضطراب را در ۱۴ فرد مبتلا به استرس (در یک مطالعه ی راهنما) از بین برد. همچنین، ترکیبی از ریشه ی بادرنجبویه و ریشه ی سنبل الطیب به طور معنی داری اضطراب را در ۲۴ داوطلب سالم (مطالعه ی دوسوکور کنترل شده) کاهش داد.
3. بهبود کیفیت خواب
بادرنجبویه به تنهایی یا در ترکیب با سنبل الطیب، کیفیت خواب را در افرادی که از علائم یائسگی و بی خوابی رنج می برند، بهبود می دهد. این گیاه دارویی با افزایش GABA در مغز باعث کم شدن اختلال در اوضاع خواب می شود، بنابراین آرامش و راحتی را افزایش می دهد. بادرنجبویه در ۸۵٪ افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی و اختلالات خواب، سبب بهبود اوضاع خواب شد.
۴. بهبود حافظه و عملکرد مغز
بادرنجبویه عملکرد و حافظه را در شرکت کنندگان سالم در یک مطالعه ی دوسوکور و کنترل شده، بهبود داد. بنابراین، گیاه دارویی بادرنجبویه ممکن است به درمان بیماری هایی مانند آلزایمر و زوال عقل، که با ناتوانی در به یاد آوردن و مشکل در یادگیری یادگیری مشخص می شوند، کمک کند. در یک مطالعه (دوسو کور کنترل شده)، بادرنجبویه باعث بهبود عملکرد شناختی و خلق و خوی در ۲۰ فرد سالم شد. علاوه بر این، بادرنجبویه باعث افزایش دقت و توجه در عملکرد شناختی ۲۰ دانشجو در دانشگاه شد. بادرنجبویه حافظه و عملکرد مغز را با اتصال به گیرنده های نیکوتینی و موسکارینی در مغز بهبود می بخشد. هر دو نوع گیرنده توسط استیل کولین عصبی فعال می شوند و نقش مهمی در افزایش حافظه و هشیاری ایفا می کنند.
۵. کاهش وزن
عصاره ی بادرنجبویه رشد بافت چربی را در موش ها سرکوب کرد و سلول های چربی را با جلوگیری از تشکیل عروق خونی که این سلول های چربی را تغذیه می کنند، از بین برد. علاوه بر این، عصاره ی بادرنجبویه فعالیت های پروتئین هایی که در تولید چربی دخیل هستند (۴FABP و ۴PDK ) را کاهش می دهد.
۶. بهبود بیماری کبد چرب غیرالکلی
بیماری کبدی چرب غیر الکلی ناشی از التهاب، قند خون بالا و چربی است. در موش، بادرنجبویه با فعال کردن آنزیم هایی که اسیدهای چرب را تجزیه می کنند، به درمان بیماری کبد چرب کمک می کند. بادرنجبویه همچنین فعالیت گلبول های سفید و سیتوکین های التهابی را در کبد کاهش می دهد.
۷. درمان دیابت نوع دو
گیاه دارویی بادرنجبویه با کاهش میزان قند خون و میزان چربی در موش های مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک می کند. این گیاه همچنین PPAR ها را فعال می کند و به این ترتیب حساسیت به انسولین را افزایش می دهد.
8. اثرات ضد سرطانی
در یک مطالعه مبتنی بر سلول، بادرنجبویه سلول های سرطانی مغز را کشت. سیترال موجود در بادرنجبویه باعث خود تخریبیِ سلول های سرطانی (از طریق کاسپاز۳) می شود و حساسیت سرطان را به شیمی درمانی با مهار ژن مقاوم ۱MRP افزایش می دهد.
– بادرنجبویه تومورهای سرطان پستان را کوچک می کند. این گیاه دارویی روند خود- تخریبی (خزان یاخته ای) سلول های سرطانی ترویج می کند و با کاهش آنتیژن KI-۶۷ (پروتئینی است که با رشد و تکثیر سلول همراه است) باعث کاهش اندازه ی تومورهای سینه در موش می شود.
– بادرنجبویه باعث جلوگیری از رشد تومورهای لوسمی در مدل های سلولی شد. این گیاه دارویی گسترش سلول های سرطانی لوسمی را متوقف کرد و روند تخریب سلول ها به دست خودشان را فعال کرد.
– بادرنجبویه به درمان سرطان روده کمک می کند. عصاره ی این گیاه دارویی از رشد سلول های سرطانی روده ی بزرگ با متوقف کردن چرخه ی سلولی در مطالعات مدل سلولی جلوگیری کرد و همچنین سبب فعال شدن روند خودکشی سلول ها (خزان یاخته ای یا آپوپتوز) شد.
– بادرنجبویه اندازه ی تومورهای سرطان پروستات را کاهش می دهد.
بادرنجبویه در مدل های سلولی با مهار رشد عروق خونی که تومور را تغذیه می کنند، مانع رشد سرطان پروستات شد.
این گیاه دارویی در عین حال فعالیت آنزیمِ تلومراز hTERT را کاهش می دهد. تلومراز به وسیله به انتهای کروموزوم اضافه می شوند، اما در هنگام بالا رفتن سن، فعالیت تلومراز کاهش می یابد. hTERT در سلول های سرطانی بیش از حد فعال است و برای رشد تومور ضروری است.
۹. درمان پرکاری تیروئید
بادرنجبویه با جلوگیری از اتصال هورمون تحریک کننده تیروئید به گیرنده اش در یک مطالعه مبتنی بر سلول، عملکرد تیروئید را کاهش داد.
۱۰. دارای اثرات ضد میکروبی
در مطالعات مبتنی بر سلول مشخص شد که روغن گیاه دارویی بادرنجبویه دارای اثرات ضد میکروبی روی قارچ ها و گونه های باکتریایی مضر است. رزمارینیک اسید و سیترال موجود در گیاه دارویی بادرنجبویه رشد قارچ و باکتری را با توزیع تولید انرژی آنها (ای تی پی سنتاز) متوقف می کنند.
۱۱. مبارزه با بروز زخم سرد و تبخال
بادرنجبویه به درمان تبخال دهان و دستگاه تناسلی ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس (HSV-۱ و HSV-۲) کمک می کند. در مطالعه مدل سلولی رزمارینیک اسید موجود در بادرنجبویه از اتصال ۱HSV- (تبخال دهانی و زخم های سرد) به سلول ها برای هر دو گونه ی مقاوم در برابر مواد مخدر و مقاوم در برابر داروها جلوگیری کرد. روغن های فرار موجود در این گیاه دارویی نیز از تکرار ۲HSV- (هرپس تناسلی) جلوگیری می کنند.
۱۲. کاهش درد
عصاره ی الکلی موجود در بادرنجبویه با مسدود کردن مسیر اکسید آرژنین-نیتریک و افزایش سطح استیل کولین در موش ها موجب کاهش درد می شود.
۱۳. کاهش التهاب
بادرنجبویه باعث کاهش تورم ناشی از آسیب و التهاب در موش می شود. این گیاه دارویی التهاب را با پایین آوردن سطح استرس اکسیداتیو کاهش می دهد.
۱۴. محافظت در مقابل اشعه UV
در مطالعات مبتنی بر سلول رزماریک اسید و سالویانولیک اسید موجود در گیاه دارویی بادرنجبویه، از پوست در برابر آسیب های ناشی از اشعه ی ماوراء بنفش محافظت می کند.
۱۵.درمان قولنج نوزادان
قولنج نوزادان یک بیماری شایع است که در چهار ماه اول زندگی آنها رخ می دهد. قولنج، تحریک پذیری بیش از حد، بی قراری و یا گریه در نوزادان سالم است. بادرنجبویه پس از ۲۸ روز در ۲۰۰ نوزاد مبتلا به قولنج به طور قابل توجهی زمان گریه را کاهش داد و در عین حال در اثر خواص آرام بخش و تسکین دهنده ی این گیاه دارویی از تعداد دفعات حمله ی قولنج کاسته شد.
عوارض جانبی شایع بادرنجبویه:
– استفراغ
– سرماخوردگی
– خس خس سینه
– پریشان حالی
– اسهال
– دل درد
– حالت تهوع
– افزایش اشتها
– سردرد
– کم شدن هشیاری
– فشار چشم
– قرمزی پوست
– راش پوستی
– احساس سوزش
– تحریک
به بیماران مبتلا به مشکلات تیروئید توصیه می شود که از مصرف بادرنجبویه پرهیز کنند زیرا ممکن است در عملکرد تیروئید تداخل ایجاد کند. کافئیک اسید موجود در بادرنجبویه به طور مستقیم هورمون تحریک کننده ی تیروئید را مهار می کند.
