گندم سیاه متعلق به گروهی از خوراکی‌هاست که به نام شبه‌غلات معروف‌اند. شبه‌غلات‌ها دانه‌هایی هستند که درست مانند دانه‌های غلات مصرف می‌شوند اما گیاهی، علفی نیست. از شبه‌غلات‌های معروف دیگر می‌توان به کینوا و تاج‌خروس (برخی از انواع این گیاه به صورت غلات مصرف می‌شود) اشاره کرد. گندم سیاه در دو گونه به نام‌های گندم سیاه معمولی (Fagopyrum Esculentum) و گندم سیاه تارتاری (Fagopyrum tartaricum) به عنوان ماده غذایی پرورش می‌یابد. این ماده غذایی اغلب در نیمکره شمالی و خصوصاً در کشورهای روسیه، قزاقستان، چین و اروپای شرقی و مرکزی کشت می‌شود. با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در این باره بدست آوریم.
ارزش غذایی گندم سیاه
کربوهیدرات اصلی‌ترین ترکیب غذایی این گیاه محسوب می‌شود و در کنار آن پروتئین، مواد معدنی گوناگون و آنتی‌اکسیدان نیز در این گیاه وجود دارد. ارزش غذایی گندم سیاه به میزان قابل توجهی از بسیاری غلات بیشتر است. مقدار مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم آن به این صورت محاسبه می‌شود:
کالری: ۳۴۳
آب: ۱۰ درصد
پروتئین: ۱۳.۳ گرم
کربوهیدرات: ۷۱.۵ گرم
قند: ۰ گرم
فیبر: ۱۰ گرم
چربی: ۳.۴ گرم
ویتامین و مواد معدنی
گندم سیاه نسبت به غلات رایج مانند برنج، گندم و ذرت حاوی مقدار بیشتری مواد معدنی است ولی مقدار زیادی ویتامین ندارد. از بین دو گونه اصلی این گیاه، نوع تارتاری نسبت به نوع معمولی مواد مغذی بیشتری دارد. بیشترین مواد معدنی موجود در گندم سیاه معمولی عبارت است از:
منگنز: این ماده که در دانه‌های کامل به مقدار زیادی وجود دارد، برای متابولیسم، رشد و تقویت قابلیت دفاعی آنتی‌اکسیدان‌ها ضروری است.
مس: کمبود این عنصر ضروری اغلب در رژیم غذایی غربی دیده می‌شود و زمانی که به مقدار کم مصرف گردد، می‌تواند بر سلامت قلب اثر داشته باشد.
منیزیم: زمانی که این عنصر را به مقدار کافی در رژیم غذایی خود قرار دهید، می‌توانید خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن از جمله دیابت نوع دو و بیماری قلبی را کاهش دهید.
آهن: کمبود آهن باعث کم‌خونی فقر آهن می‌شود. در این شرایط ظرفیت انتقال اکسیژن در خون کاهش می‌یابد.
فسفر: این ماده معدنی نقش مهمی در رشد و نگهداری بافت‌های بدن ایفا می‌کند.
فواید گندم سیاه برای سلامت بدن
این ماده غذایی هم مانند دیگر شبه غلات دانه کامل مزایای زیادی برای سلامتی دارد.
1. ضد آفتاب طبیعی
گندم سیاه مقادیر زیادی روتن دارد که پوست را در برابر اشعه های مضر خورشید محافظت کرده و احتمال آفتاب سوختگی را کاهش می دهد.
2. جوان سازی پوست صورت
مصرف منظم گندم سیاه به دلیل مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها و فلاونوئید هایی که دارد با کاهش چین و چروک به جوان سازی پوست صورت کمک می کنند.
3. پوست درخشان و شفاف
منیزیم موجود در گندم سیاه به بهبود گردش خون در بدن صورت کمک کرده و پوست را درخشان و شفاف می سازد.
4. تقویت و افزایش رشد مو
مقادیر بالای ویتامین ها و مواد معدنی موجود در گندم سیاه با تقویت فولیکول های مو به افزایش رشد موی سر کمک می کند.
5. لاغری و کاهش وزن
گندم سیاه کالری پایینی دارد و به عنوان یکی از بهترین مواد غذایی برای افرادی که رژیم لاغری دارند. همچنین مقادیر بالای فیبر موجود در گندم سیاه به کاهش اشتها کمک کرده و با جلوگیری از پرخوری باعث لاغری و کاهش وزن می شود.
6. دیابت و قند خون
در مقایسه با بسیاری از غلات و دانه های کامل، گندم سیاه شاخص گلیسمی پایینی دارد. کربوهیدرات های پیچیده ی موجود در گندم سیاه به آهستگی به جریان خون وارد می شوند و در نتیجه باعث افزایش قند خون نمی شوند. مطالعات انجام شده نشان می دهد که افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که گندم سیاه را برای دو ماه به رژیم غذایی خود وارد می کنند، قند خون و مقاومت به انسولین در آن ها بهبود قابل توجهی پیدا می کند. (در این آزمایش از دارو های کاهش دهنده قند خون استفاده نشده است)
7. جنین و زنان باردار
فولات موجود در گندم سیاه از نقایص لوله عصبی جنین در دوران بارداری جلوگیری می کند.|
مقادیر بالای ویتامین ها و مواد معدنی موجود در گندم سیاه به بهبود رشد جنین کمک می کند.
گندم سیاه مقادیر بالای فیبر دارد و مصرف آن در دوران بارداری به بهبود هضم غذا، کاهش نفخ، درمان یبوست و کاهش کلسترول خون بالا کمک می کند.
مقادیر بالای پروتئین و کربوهیدرات های موجود در گندم سیاه به افزایش انرژی روزانه کمک کرده و خستگی و بی حالی در زنان باردار را درمان می کند.
مقادیر بالای ویتامین های B موجود در گندم سیاه برای پیشگیری و درمان افسردگی در زنان باردار مفید می باشد.
8. نوزادان و کودکان
مقادیر بالای منیزیم و ویتامین E موجود در گندم سیاه خطر ابتلا به آسم در نوزادان و کودکان را کاهش می دهد.
مقادیر بالای ویتامین ها و مواد معدنی موجود در گندم سیاه برای بهبود رشد نوزادان و کودکان مفید هستند.
گندم سیاه گلوتن ندارد به همین دلیل برای تغذیه نوزادان و کودکان مبتلا به سلیاک یا کسانی که به گلوتن حساسیت دارند، مناسب می باشد.
9. سلیاک
گندم سیاه گلوتن ندارد به همین دلیل یکی از بهترین مواد غذایی برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک و افرادی است که به گلوتن حساسیت دارند.
متخصصان گندم سیاه را یکی از بهترین جایگزین های گندم، جو و چاودار در افراد مبتلا به سلیاک معرفی می کنند.
10. کلسترول خون
مقادیر بالای فیبر موجود در گندم سیاه به کاهش کلسترول خون کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهد.
11. فشار خون
روتن یکی از مواد مغذی موجود در گندم سیاه به بهبود گردش خون کمک کرده و باعث کاهش فشار خون بالا می شود.
12. سلامت قلب
تحقیقات نشان می دهد که گندم سیاه به دلیل مقادیر بالای آنتی اکسیدان هایی که دارد، دارای خواص ضد التهابی بوده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهد.
مقادیر بالای فیبر و روتن موجود در گندم سیاه با کاهش کلسترول و فشار خون بالا به سلامتی قلب کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و حمله ی قلبی را کاهش می دهد.
13. سرطان
گندم سیاه حاوی مقادیر بالای فلاونوئید ها و آنتی اکسیدان هاست که با کاهش رادیکال های آزاد، خطر استرس اکسیداتیو در بدن را کاهش داده و به پیشگیری و درمان انواع سرطان ها به ویژه سرطان سینه کمک می کند.
14. منبع طبیعی پروتئین
گندم سیاه یکی از دانه های خوراکی حاوی مقادیر بالای آمینو اسید های لیزین و آرژنین و پروتئین بوده و به عنوان یکی از منابع سرشار پروتئین برای گیاهخواران و افراد وگن شناخته می شود.
15. معده و دستگاه گوارش
مقادیر بالای فیبر موجود در گندم سیاه به بهبود هضم غذا کمک می کند، خطر ابتلا به عفونت معده را کاهش می دهد و باعث سلامتی دستگاه گوارش می شود.
16. یبوست
گندم سیاه به دلیل مقادیر بالای فیبر که دارد به افزایش حرکات روده کمک کرده و برای پیشگیری و درمان یبوست مفید می باشد.
17. درمان سنگ کیسه صفرا
مقادیر بالای فیبر موجود در گندم سیاه به کاهش ترشح اسید های صفراوی کمک کرده و باعث درمان سنگ کیسه صفرا می شود.
18. اضطراب و افسردگی
مقادیر بالای ویتامین های B، منگنز، فسفر و روی موجود در گندم سیاه به بهبود گردش خون در بدن کمک کرده و با افزایش انتقال دهنده های عصبی در مغز باعث درمان اضطراب و افسردگی می شوند.
19. پوکی استخوان
منگنز و منیزیم موجود در گندم سیاه به تقویت استخوان ها کمک کرده و با افزایش جذب کلسیم در بدن خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می دهد.
20. تقویت سیستم ایمنی بدن
مقادیر بالای ویتامین ها و مواد معدنی و همچنین آنتی اکسیدان های موجود در گندم سیاه به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و خطر ابتلا به سرماخوردگی و آنفلونزا را کاهش می دهد.
عوارض استفاده از گندم سیاه
اگر این ماده خوراکی را به اندازه کافی و متوسط مصرف کنید، عوارضی نخواهد داشت، مگر این که برخی افراد به آن آلرژی داشته باشند. حساسیت به گندم سیاه اغلب در افرادی دیده می‌شود که آن را به مقدار زیاد مصرف می‌کنند. کسانی که به لاتکس یا برنج حساسیت دارند ممکن است به این گیاه هم حساسیت داشته باشند. علائم این حساسیت شامل بثورات پوستی، ورم، ناراحتی‌های گوارشی و در بدترین شرایط شوک شدید آلرژی است.
