التهاب مفصل چیست ؟
التهاب، واکنشی طبیعی در روند بهبود بدن است. درواقع التهاب زمانی رخ می دهد که بدن موردحمله ی ویروس ها و باکتری ها یا مورد آسیب دیدگی هایی مانند سوختگی قرار گرفته باشد. هرچند، التهاب مفاصل در برخی از افراد بدون هیچ دلیل مشخص و واضحی بروز می کند. التهاب مفاصل ممکن است روی چند مفصل به طور همزمان تأثیر بگذارد و موجب آسیب دیدگی سطح مفصل و استخوان زیرین شود. البته، همواره نمی توان التهاب مفصل را واکنشی طبیعی به جراحت یا عفونت دانست و همانطور که پیش از این هم گفته شد، گاهی هیچ دلیل مشخصی برای ابتلا به این بیماری وجود ندارد.
علائم و نشانه های التهاب مفصل
- درد مفصل که با حرکت آن شدیدتر میشود. به همین علت بیمار سعی میکند مفصل خود را تا حدامکان بیحرکت نگه داشته و آن را تکان ندهد. در آرتریت عفونی شدت درد مفصل بسیار زیاد بوده و در عرض چند ساعت بسرعت بیشتر میشود
- مفصل مبتلا متورم و گرم میشود
- در صورتی که مفصل به پوست نزدیک باشد پوست روی آن قرمز میشود
- از دیگر علائم مهم عفونت مفصلی بروز علائم عمومی مانند تب و لرز، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، ضعف و افزایش تعداد نبض است.
علائم بیماری روماتیسم مفصلی و راههای درمان آنعلل و عوامل التهاب مفصل
هیچ علت واضح و مشخصی برای این بیماری ذکر نشده است. علل و عوامل ابتلا به بیماری التهاب مفاصل بسیار متفاوت هستند. از شایع ترین دلایل آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسیب دیدگی مفصل می تواند منجر به بروز یکی از انواع التهاب مفصلی گردد.
- اختلال در متابولیسم بدن نیز امکان ابتلا به بیماری نقرس را افزایش می دهد.
- ارث و مسائل ژنتیکی نیز یکی از علل شایع در ابتلا به این بیماری می باشند.
- ابتلا به بیماری های عفونی مانند بیماری لایم.
- اختلال در سیستم ایمنی بدن نیز امکان ابتلا به بیماری آرتریت روماتوئید مفصلی و لوپوس را به شدت افزایش می دهد.
تشخیص عفونت مفصل چگونه است
در بیماران مبتلا به عفونت چرکی مفصل بجر علائم بالینی علائم آزمایشگاهی وجود دارد که پزشک با استفاده از آنها میتواند تشخیص را تایید کند. بطور مثال در آزمایش خون این بیماران تست های ESR و CRP مثبت میشوند و در کشت خون این بیماران میکروب ایجاد کننده عفونت مفصلی رشد میکند.
تشخیص قطعی این بیماری با کشیدن مایع مفصلی و بررسی آزمایشگاهی آن است. در مایع مفصلی که عفونت وجود داشته باشد گلبول های سفید بشدت افزایش پیدا کرده، پروتئین آن زیاد و قند آن کم میشود.
ممکن است بتوان باکتری های مولد عفونت را در مایع مفصلی بیمار در زیر میکروسکوپ دید. با کشت مایع مفصلی باکتری ها رشد داده و نوع آنها را به درستی مشخص میکنند و سپس بر روی باکتری های رشد کرده آزمایش میکنند که آنها به چه آنتی بیوتیکی حساس و به کدام آنتی بیوتیک مقاوم هستند. پزشک معالج از این اطلاعات در انتخاب نوع آنتی بیوتیک مصرفی استفاده میکند.
در رادیولوژی مفصل این بیماران تورم کپسول مفصلی و گاهی کاهش تراکم استخوان های اطراف مفصل دیده میشود. در مراحل پیشرفته ممکن است در مفصل ران عفونی شده دررفتگی مفصل دیده شود.
درمان پزشکی التهاب مفصلی
درمان دارویی: پزشک معالج از اطلاعات کشت میکروبی استفاده میکند تا بهترین و موثرترین آنتی بیوتیک را برای ادامه درمان بیمار مبتلا به عفونت مفصل انتخاب کند. آنتی بیوتیک حتما باید بصورت تزریقی داده شود ولی پس از چند هفته میتوان از آنتی بیوتیک های خوراکی برای ادامه درمان استفاده کرد.
مدت درمان عفونت مفصل باید طولانی و در حد چند هفته باشد تا عفونت ریشه کن شود. پزشک معالج با درنظر گرفتن پاسخ درمانی بیمار و تغییراتی که در شدت علائم بالینی بیمار و آزمایشات خونی ایجاد میشود طول مدت درمان با آنتی بیوتیک را مشخص میکند.
عمل جراحی: پایه دوم درمان عفونت مفصل عمل جراحی است. چرک جمع شده در مفصل باید بصورت اورژانس از آن خارج شود. این کار در غالب اوقات بوسیله عمل جراحی انجام میشود. پوست و عضلات و کپسول مفصلی شکاف داده شده و مفصل باز میشود.
تمام چرک از درون مفصل خارج شده و داخل مفصل با مقادیر زیادی سرم شسته میشود. در پایان عمل لوله ای در درون مفصل گذاشته میشود که از آن خارج شده و در بیرون بدن به محفظه های پلاستیکی متصل میشود. این لوله تا چند روز در مفصل باقی مانده تا باقیمانده ترشحات عفونی از مفصل خارج شوند.
گاهی اوقات این عمل جراحی را میتوان در مفاصل سطحی مانند زانو با کمک آرتروسکوپ انجام داد ولی در مفاصل عمقی مانند شانه یا مفصل ران باید حتما از عمل جراحی استفاده کرد.
پایه سوم درمان عفونت مفصل بیحرکت کردن مفصل است. این بیحرکتی با استفاده از آتل یا کشش پوستی انجام میشود. پس از فروکش کردن نسبی علائم بیمار حرکات مفصل شروع میشود تا دچار خشکی و محدودیت حرکت نشود.
درمان خانگی التهاب مفصلی
رژیم غذایی: هیچ رژیم غذایی خاصی برای از بین بردن صد در صد این بیماری وجود ندارد، اما برخی از مواد غذایی در کاهش التهاب مفاصل تأثیر مثبتی دارند.
خوراکی های زیر که در رژیم مدیترانه ای یافت می شوند، حاوی مواد مغذی لازم و ضروری برای مفاصل هستند:
- ماهی
- آجیل و مغز ها
- میوه و سبزیجات
- حبوبات
- روغن زیتون
- آرد سبوس دار
توجه : مصرف برخی از خوراکی ها برای بیماران مبتلا به التهاب مفاصل توصیه نمی شوند.
سبزیجات نایت شید (Nightshade vegetables) مانند گوجه فرنگی، حاوی ماده ی شیمیایی سولانین هستند. تحقیقات نشان می دهند که بین این ماده و درد ناشی از التهاب مفاصل، رابطه ی مستقیمی وجود دارد. همچنین مطالعات اثبات می کنند که سبزیجات حاوی این ماده، التهاب و درد ناشی از بیماری را تشدید می کنند، برخی پژوهش ها نیز نشان می دهند که در صورت عدم مصرف سبزیجات حاوی سولانین، التهاب و درد مفاصل به شدت کاهش می یابد
مواد غذايي که بايد از مصرف آن اجتناب کنيد
۱ -گوجه فرنگي: دانه هاي اين گياه سرشار از اسيد اوريک است.
۲ -مصرف زياد گوشت قرمز: مبتلايان به آرتريت بايد ميزان مصرف غذاهاي حاوي فسفر مانند گوشت قرمز را محدود کنند. زيرا هر چه فسفر بدن افزايش پيدا کند، بدن کلسيم بيشتري از دست مي دهد.
۳ -مصرف زياد شير: پورين موجود در شير، اسيد اوريک بدن را افزايش مي دهد.
۴ - روغن نباتي: روغن هايي مانند روغن دانه سويا، آفتاب گردان و... سرشار از اسيد چرب امگا۶ است و باعث افزايش التهاب مي شود.
نکته : محققان مصرف اسيدچرب امگا6 رابه اندازه اسيدچرب امگا3 توصيه نمي کنند.
۵ -قند: قند براي درد مفصل مضر است.از طرفي مصرف قند باعث افزايش وزن مي شود که روي مفصل ها فشار وارد مي کند.
۶ - کافئين: کافئين درد آرتريت را تشديد مي کند. کافئين، ماده مغذي و حياتي را از بدن خارج مي کند و در نتيجه بدن را به درد مستعدتر مي کند.
۷ -غلات حاوي گلوتن: گلوتن، مخلوطي از پروتئين هاي موجود در غلات است. غلات حاوي گلوتن مانند جو، گندم و جو دوسر علايم آرتريت را افزايش مي دهد.
۸ -گياهان از تيره بادمجان: بادمجان، فلفل دلمه اي قرمز و سيب زميني سرشار از الکالوئيد است که التهاب ايجاد مي کند.
بنابراين براي درمان درد مفاصل، از مصرف اين گياهان بپرهيزيد.
غذاهايي که بايد مصرف کنيد
۱ -ماهي: اسيد چرب امگا۳ موجود در بدن التهاب مفصل را کاهش مي دهد. امگا۳، توليد آنزيم هايي را که بافت هاي غضروف را از بين مي برد، متوقف مي کند.
۲ -چاي سبز: سرشار از آنتي اکسيدان است که درد آرتريت را کاهش مي دهد. علاوه بر آن نيکوتين موجود در چاي درد را تسکين مي دهد.
۳ -روغن زيتون: آنتي اکسيدان و اسيد چرب امگا۳ موجود در اين روغن، التهاب موجود در مفصل را از بين مي برد.
۴ -پرتقال: ميوه هاي مرکباتي مانند پرتقال سرشار از کلاژن است که براي سلامت بدن مفيد است. ويتامين C در حفظ سلامت استخوان نيز موثر است.
۵ -پياز: پياز و پيازچه حاوي ماده شيميايي نادر به نام کورستين است که درد را تسکين مي دهد.
۶ -زردچوبه: اين ادويه خاصيت درماني دارد. خاصيت ضدالتهابي آن درد و التهاب آرتريت را کاهش مي دهد.
۷ -گيلاس: آنتوسيانين موجود درآن درتقويت کلاژن موثر است.
۸ - زنجبيل: خاصيت ضدالتهابي اين گياه مشابه زردچوبه است.
سخن پایانی
در بیمارانی که درد مشاهده نگردیده است، نیاز به درمان نیست. در بعضی بیماران درمان های محافظه کارانه مثل استراحت، ورزش، کنترل تغذیه، کاهش وزن، فیزیوتراپی، بهبود عوامل شغلی و استفاده از وسایل حمایت کننده مثل بریس و عصا کافی است. اما در بیمارانی که اقدامات فیزیکی کافی نیست، درمان های دارویی می تواند تکمیل کننده باشد. این درمانها به شکل های موضعی، خوراکی و تزریق داخل مفصلی تجویز می شوند و در صورت ناموفق بودن روش های فوق، جراحی الزامی است.
