علل عرق سوز شدن و راههای درمان آن

عرق سوز شدن

عرق سوز شدن زمانی رخ می دهد که غدد تعرق در بدن مسدود می شوند و عرق تولیدشده در بدن نمی تواند به سطح پوست راه پیدا کند و تبخیر بشود و در نهایت منجر به عرق سوز شدن و حساسیت پوستی می شود. از نشانه های رایج عرق سوز شدن می توان به ایجاد برآمدگی ، سوزش و خارش پوست اشاره کرد. نتیجه این التهاب، قرمزی پوست و در بعضی مواقع تاول هایی است که باید درمان شوند.

علائم عرق سوز شدن

بسیاری از افراد حداقل یکبار عرق کردن در خواب، عرق کردن بعد از صرف غذا یا عرق کردن کف دست را تجربه کرده اند. وظیفه ی پوست، محافظت از بدن در مقابل دنیای بیرونی است. تعریق در واقع نقش محافظ را دارد که برای دفاع از بدن در مقابل عفونت ها، مواد شیمیایی و اشعه ی فرابنفش و… ایستادگی می کند. ضمنا در کنترل دمای بدن هم تأثیرات زیادی دارد. یکی از روش های بدن برای خنک کردن خود، تعرق است که این کار را با تبخیر عرق از روی پوست انجام می دهد. عرق بدن در غدد تعرق ساخته می شوند. تمام نقاط بدن عرق می کند؛ به جز برخی نواحی محدود و خاص مثل ناخن های دست و پا و کانال گوش.

غدد تعرق در دِرم (dermis) یا لایه ی عمیق پوستی قرار دارند و از سوی مراکز کنترل دما در مغز تنظیم می شوند. عرق تولیدشده در غدد از طریق مجراهایی به سطح پوست می رسند. وقتی این مجراها مسدود می شوند، عرق سوز شدن رخ می دهد. بنابراین، عرق نمی تواند از پوست خارج بشود و در زیر سطح پوست به دام افتاده و حالت التهاب ایجاد می کند. به عرق سوز شدن، میلاریا (miliaria) هم گفته می شود.

علت عرق سوز شدن

کاملا مشخص نیست که چرا برخی از افراد دچار عرق سوز شدن می شوند و برخی دیگر خیر. درصورتی که بدن به شدت عرق کند، مجاری غدد تعرق مسدود می شوند و عرق از روی پوست بخار نخواهد شد. مثال هایی در این زمینه وجود دارد:

• برخی از نواحی بدن مانند گردن، زیربغل، کشاله ی ران و… طوری هستند که امکان گردش هوا در آنها وجود ندارد. درواقع اصطکاکی که بین اعضا در این قسمت وجود دارد، اجازه و امکان گردش هوا و تبخیر عرق از سطح پوست را ممکن نمی کند.
• پوشیدن لباس های چسبان هم مانع از تبخیر عرق می شود.
• پوشیدن چندین لایه لباس یا پیچیدن پتو به دور خود در مواقع زمستان یا وقتی کودک تب دارد هم باعث عرق سوز شدن بدن می شود.
• استفاده از کرم ها و لوسیون های غلیط و سنگین هم باعث انسداد مجاری غدد تعرق می شود.

کودکان غدد تعرق ضعیفی دارند؛ به همین خاطر است که عرق ایجادشده روی پوست آنها به مرحله ی تبخیر نمی رسد. پس زمانی که لباس های زیادی به تن داشته باشند، درون قنداق و پتو پیچانده شوند، تب داشته باشند یا در معرض هوای گرم قرار بگیرند، عرق سوز خواهند شد. عرق سوز شدن می تواند عوارض استفاده از داروهایی مانند کلونیدین (clonidine) هم باشد.

تشخیص عرق سوز شدن

تشخیص این مشکل از طریق معاینه ی فیزیکی صورت می گیرد. برای تشخیص، کافی ست بدانید که تحریک پوستی در طول تعرق یا گرما رخ داده است، ناحیه ی عرق سوز شده مشخص شود (مثلا در ناحیه ی چسبندگی لباس بوده یا ناشی از اصطکاک گوشت دو ناحیه از بدن نسبت به هم) و شکل و نوع عرق سوزی به چه شکل است. پزشکان بنا به تجربه ای که دارند، به سرعت می توانند این موضوع را تشخیص بدهند.

درمان عرق سوز شدن

در مورد راش های خفیف ناشی از عرق سوز شدن می توانید از گرمای بیش از حد اجتناب کنید. در صورت خنک کردن پوست این مشکل به سرعت برطرف می شود.

پماد جهت عرق سوز شدن

لوسیون کالامین: لوسیون کالامین می تواند خارش را برطرف سازد.

لانولین بدون آب: می تواند مانع از انسداد مجاری عرق و ایجاد ضایعات جدید شود.

استروئیدهای موضعی: که در موارد بسیار شدید استفاده می شود.

نکته : استفاده از پمادهای ویتامین A و D هم به بهبود سوزش محدوده ی عرق سوز شده و کاهش اصطحکاک کمک می کند.

درمان های خانگی عرق سوز شدن

• در آب و هوای داغ لباس های آزاد و سبک بپوشید.
• تا جایی که ممکن است در فضاهای بسته و خنک بمانید.
• با شوینده ای ملایم و آب خنک دوش بگیرید و اجازه دهید پوست تان در مجاورت هوا به آرامی خشک شود.
• از لوسیون کالامین و یا کمپرس های خنک استفاده کنید تا خارش و تحریک پوست برطرف شود.
• از کرم ها و پمادهای حاوی پترولیوم یا روغن مینرال استفاده نکنید زیرا می تواند به انسداد بیشتر عروق کمک کند.

پیشگیری از عرق سوز شدن

پیشگیری از عرق سوز شدن خیلی مهم است. اگر پوست در معرض جریان هوا قرار بگیرد، احتمال انسداد مجاری غدد تعرق و التهاب کاهش می یابد. برای پرهیز از عرق سوز شدن می توان از راهکارهای زیر استفاده کرد:

• پرهیز از ورزش کردن در محیط گرم و مرطوب؛
• استفاده از لباس هایی از جنس هایی مانند نخ با منافذ گردش هوا؛
• استفاده از سیستم تهویه؛
• استحمام و دوش گرفتن برای جلوگیری از انسداد غدد تعرق؛
• نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز
• خوابیدن در مکانی سرد با تهویه مناسب
• کاهش وزن برای جلوگیری از اصطکاک سطوح پرچربی بدن با هم.

استفاده از فَن و تهویه برای به گردش درآوردن هوا فکر خوبی است. باید دقت کنید که پوست نوزادان و کودکان باید در معرض جریان هوا باشد، اما نباید سردشان شود و بدن شان از حالت گرم خارج گردد. نباید آنها را در پتو و قنداق و… خیلی سفت ببندید. افرادی که حرکت زیادی ندارند، مانند معلولین، افراد مُسن، کسانی که ضعف حرکت دارند و… را حرکت بدهید تا بدن شان در معرض گردش هوا قرار بگیرد.

سخن پایانی

عرق سوز شدن معمولا خودبه خود درمان می شود، اما درصورتی که غدد تعرق، عفونی بشوند باید این موضوع را پیگیری کرد. عفونت همراه با درد، تورم و نوعی قرمزی رفع نشدنی همراه است و ممکن است جوش چرکی روی پوست ایجاد شود. چنین عفونتی ناشی از حمله ی باکتری ها به غدد تعرق است. در این مواقع به آنتی بیوتیک نیاز است و اگر این مشکل مزمن بشود، باید برای درمان به پزشک و متخصص پوست مراجعه کرد.