علل استفراغ کودکان و راههای درمان آن

استفراغ کودکان

اگر کودک سالم شما بلافاصله پس از غذا خوردن بالا می آورد، این احتمال وجود دارد که علت آن، ریفلاکس غیرطبیعی یا بیماری زا که همان برگشت اسید از معده به مری است باشد. ریفلاکس غیرطبیعی زمانی اتفاق می افتد که عضلۀ بین مری و معده کودک به درستی کار نمی کند و این به غذا و اسید معده اجازه می دهد که از معده به گلو برگردد. این حالت ممکن است باعث ایجاد ناراحتی شکمی و احساس سوزش یا التهاب در گلو و قفسۀ سینۀ کودک شود. این مشکل احتمالاً تا دومین سالگرد تولد او، زمانی که عضلۀ بین مری و معده قوی تر می شود، از بین خواهد رفت. با این حال لازم است با پزشک صحبت کنید، زیرا این عارضه می تواند باعث مشکل در اضافه وزن و سایر مشکلات پزشکی شود. پزشک می تواند داروهایی برای تسکین ناراحتی کودک شما تجویز کند.

همچنین توجه داشته باشید که بسیاری از استفراغ های کودکان طبیعی است و ربطی به بیماری ریفلاکس ندارد و در مقابل نیز برخی از موارد بیماری ریفلاکس با استفراغ همراه نیست. پس در مورد تشخیص بیماری ریفلاکس فقط به وجود یا نبود استفراغ اکتفا نمی شود، بنابراین لازم است مشکل را با پزشک خود در میان بگذارید و تشخیص را به او بسپارید.

علل بالا آوردن و استفراغ کودکان

• عفونت ریه، گوش، دستگاه ادراری، معده و روده
• آپاندیس (که می تواند منجر به دل درد و تب شود)
• مصرف مواد مسموم
• آسیب سر (نشانه صدمه یا خونریزی مغزی است)
• سردردهای میگرنی (به خصوص در کودکان سنین بالا)
• تومور مغزی (در موارد نادر) یا دیگر مشکلات مغزی
• تنگی معده که به سبب انسداد یا تنگی فضای بین معده و روده رخ می دهد.
• گاستروانتریت یا التهاب معده-روده

علت دیگر استفراغ در نوزادان تنگی معده است که در نوزادان زیر دو ماه منجر به استفراغ شدید می شود. این به سبب انسداد یا تنگی فضای بین معده و روده رخ می دهد. اگر درمان نشود منجر به کم شدن آب بدن و کاهش وزن می گردد. این مشکلی جدی است. اگر مشکوک هستید که نوزاد شما دچار تنگی معده شده است، سریعا به پزشک اطلاع دهید شاید نیاز به عمل جراحی باشد.

کودکانی که ناگهان شروع به استفراغ می کنند، دچار گاستروانتریت یا التهاب معده-روده هستند، که در واقع عفونت معده و روده توسط یک ویروس یا باکتری می باشد. عفونت های ویروسی معمولا ملایم ترند و با علائم تنفسی همراهند (شامل گلو درد، گرفتگی یا درد گوش) اما عفونت های باکتریایی معمولا شدیدترند و می توانند منجر به اسهال خونی شوند (اسهالی که در طول یا بعد از مسافرت های خارجی رخ می دهد، اغلب توسط باکتری ایجاد می شوند). کودکانی که دچار گاستروانتریت می شوند، علاوه بر اسهال، ممکن است تب هم داشته باشند. در بیشتر گاستروانتریت ها نیازی به درمان خاصی نیست و کودک پس از چند روز بهتر خواهد شد.

درمان استفراغ کودکان

کودک باید مایعات زیاد استفاده کند به خصوص اگر اسهال هم داشته باشد. این کار از کم شدن آب بدن جلوگیری کرده و مایعات، نمک و کالری هایی که کودک با استفراغ از دست داده را جبران می کند. حتی اگر کودک حالت تهوع دارد، به او مایعات بدهید. اگر کودک استفراغ کرد، ۳۰ تا ۶۰ دقیقه صبر کنید سپس اندکی مایعات بدهید.

در ۲۴ ساعت نخست بعد از شروع استفراغ از دادن غذاهای جامد به کودک بپرهیزید. در عوض به طور مرتب (هر ۵ دقیقه یکبار) و به میزان اندکی با قاشق یا بطری، مایعات بدهید. می توانید به کودک یک تکه یخ بدهید تا بمکد یا دستمال مرطوب روی صورتش بگذارید. کودک بزرگسال می تواند مایعات را با نی بنوشد. اگر کودک توانست مایعاتی که می دهید را مصرف کند، به تدریج میزان آن را بیشتر کنید.

نوزادانی که شیر مادر می خورند، باید به خوردن شیر مادر ادامه دهند، اما باید بیشتر از حد معمول به کودکتان شیر دهید (هر یک تا دو ساعت) و میزان کمتری در هر بار شیر دادن بدهید (هر بار ۵ تا ۱۰ دقیقه). مادر می تواند شیر خود را دوشیده و با قاشق، فنجان یا بطری به کودک شیر دهد. نوزادانی که غذای کمک می خورند می توانند همچنان به خوردن این غذاهای تقویتی ادامه دهند.

علاوه بر شیر و غذای کمکی، می توانید محلول های درمانی نیز به کودک خود بدهید. این محلول ها مایعات و نمکی که کودک با استفراغ از دست داده را جبران می کند. کودکان بزرگتر می توانند یخ هایی که از این محلول ها درست شده را بمکند. اگر کودک شما بالای ۶ ماه است و مزه این محلول ها را دوست ندارد، می توانید به محلول نصف قاشق چایخوری آب سیب اضافه کنید.

کودکان بزرگتر می توانند علاوه بر این محلول ها، مایعات نیز بنوشند. کودکان مبتلا به اسهال نباید آب میوه استفاده کنند زیرا قند بالایی دارد و می تواند اسهال را بدتر کند. اگر کودک شما استفراغ دارد اما اسهال ندارد، می توانید اندکی آب میوه طبیعی به او بدهید.

اگر در ۸ ساعت اولیه کودک توانست بدون استفراغ کردن مایعات استفاده کند، به تدریج به او غذای جامد بدهید. برای کودکان سنین پایین تر با غذاهای نرم مانند پوره سیب زمینی، موز له شده یا کرنفلکس شروع کنید. کودکان بالای یک سال می توانند بیسکوییت کراکر، نان تست، آجیل، سوپ، سیب زمینی پخته شده یا نان سفید استفاده کنند. معمولا ۲۴ ساعت بعد از استفراغ می توان رژیم غذایی معمول کودک را به او داد.

پیشگیری از بالا آوردن و استفراغ کودک

چند روش برای کاهش و جلوگیری از استفراغ و بالا آوردن کودکان وجود دارد که برخی از آنها شامل موارد زیر است:

• اگر نوزاد پس از تغذیه بالا می آورد، مقدار غذای کمتری در هر وعده به او بدهید و او را بیشتر آروغ دهید.
• پس از تغذیه، نوزاد را روی زانوی خود تاب ندهید، او را در صندلی فنری قرار ندهید و اجازه ندهید بیش از حد جنب وجوش کند، زیرا مواد غذایی برای فرو نشستن کافی در شکم، به زمان نیاز دارد.
• عمود نگه داشتن پشت نوزاد تا حدود نیم ساعت بعد از اتمام غذا خوردن نیز مؤثر است.
• اگر کودک شما به علت عفونت دستگاه تنفسی، خلط و مخاط بینی زیادی دارد، سعی کنید از پوآر بینی برای تخلیه ٔ بینی استفاده کنید. شاید از این کار خوشش نیاید، اما این کار دردناک نیست و کمی حالش را بهتر می کند.
• برای کاهش تهوع ماشین زدگی در طول سفر با خودرو، توقف های زیادی داشته باشید تا به کودک فرصتی برای تنفس هوای تازه و آرام شدن شکم داده شود.
• اگر کودک مواد غذایی کمکی می خورد، قبل از سوار شدن به خودرو، یک میان وعدۀ کوچک به او بدهید، زیرا خالی نبودن معده به جلوگیری از استفراغ کمک خواهد کرد و برای جلوگیری از کم آبی بدن نیز مقدار زیادی مایعات به کودک بدهید. در غیر این صورت، ممکن است دچار سردرد یا حتی سرگیجه یا ضعف شود که حال او را بدتر خواهد کرد.

چه غذایی پس از استفراغ به فرزندم بدهم؟

به کودکتان مایعات دهید تا مجدد هیدراته شود. همچنین می توانید غذاهایی که شکم را اذیت نمی کند بدهید. برخی مواد غذایی بی خطر و مطمئن عبارتند از: موز نان آب نارگیل نوشیدنی های برگرداننده آب ماست آب میوه های رقیق شده نوشیدنی های زنجبیلی نوشابه های گازدار یخی چای گرم سبزیجات خرد شده هرگونه آبگوشت ملایم و سبک سوپ مرغ کلوچه های کوچک برنج پوره سیب زمینی

سخن پایانی

در صورتی که کودکتان گاهی اوقات دچار استفراغ می شود نگران نباشید. این امر تمام شدنی و موقت است و صدمه جدی به کودکتان وارد نمی کند. به هرحال، ممکن است که کودکتان تا هنگامی که این مشکل وجود دارد احساس خوبی نداشته باشد. بنا براین، سعی کنید تا بهداشت را درخانه حفظ کرده و هنگام تهیه غذا مراقب باشید تا از استفراغ پیشگیری کنید. به هیچ عنوان غذایی که ممکن است حساسیت زا باشد را به آن ها ندهید و به یاد داشته باشید که کمی مراقبت بیشتر در خانه می تواند به حل مشکل کمک کند.