علل فتق واژن و راه های درمان آن

فتق واژن

فتق واژن در اصطلاح وضعیتی است که بر اثر آن ساختارهایی مانند رحم، رکتوم، مثانه، مجرای ادرار، روده کوچک، و یا خود واژن از موقعیت های عادی پوشش خود خارج شوند.
زمانی که فتق واژن به وجود می آید، در صورت عدم درمان یا جراحی، این ساختارها در نهایت می توانند بیشتر از حالت اصلی خود خارج شده و مشکلات جدی تری ایجاد کنند. شبکه عضلات، رباط ها و پوست داخل و اطراف واژن زن به عنوان ساختاری پشتیبان کننده و پیچیده عمل می کند که با این پوشش دهی، اندام های لگن و سایر بافت ها را در جای مخصوص خود نگه می دارد.

این شبکه پشتیبانی شامل پوست و ماهیچه های دیواره واژن است (شبکه ای از بافت هایی که فاسیا نامیده می شود). بخش های مختلف این سیستم پشتیبانی ممکن است بر اثر بروز مشکل خاصی، تضعیف و یا تخریب شده و در نهایت باعث بروز فتق یا پرولاپس واژن شود.

علائم فتق واژن

علائم ناشی از فتق واژن به طور معمول بر عملکرد جنسی و همچنین کارکرد بدنی تاثیر می گذارد. از علائم رایج فتق واژن می توان به مشکلاتی در ادرار و دفع و فشار و ناراحتی لگن اشاره کرد که از علائم مهم این مشکل هستند.
شایع ترین علائم فتق واژن به صورتی است که زن احساس می کند بافت یا ساختار مهبل (واژن) در جای خود قرار ندارد. بعضی از زنان احساس می کنند که واژن آن ها به سمت پایین کشیده شده و این مشکل را به صورت یک احساس کشنده توصیف می کنند. به طور کلی، فتق پیشرفته دارای علائم شدیدتری است.

موارد زیر شامل علائم عمومی است که ممکن است در همه انواع فتق واژینال دیده شود؛

• فشار داخل واژن یا لگن با مقاربت دردناک (dyspareunia)
• توده ای که درناحیه مهبل (واژن) قرار دارد
• کاهش درد یا فشار در زمان خم شدن
• عفونت مجاری ادراری

تخلیه روده: ممکن است این مشکل نشان دهنده انتروکسی، پرولاپس واژن، یا رکتوسل باشد. زنانی که دچار انسداد روده می شوند معمولا با فتق واژن به این مشکل دچار می شوند. این مشکل می تواند یک مشکل ثانویه بوده وبه خاطر فتق واژن علائم تشدید پیدا کنند.

یبوست: ممکن است بر اثر فتق واژن مشکل یبوست ایجاد شود که از علائم شایع آن است.

بی اختیاری ادرار: این علامت یک علامت رایج می باشد که اغلب در ترکیب با مشکل دیگری بروز پیدا می کند.

دردی که بر اثر ایستادن طولانی مدت افزایش می یابد: این درد ممکن است نشان دهنده پرولاپس واژن، فتق انتروکسی، یا رحم باشد.

بروندهی بافت در دیواره پشتی واژن: این مشکل یک نشانه رایج از رکتوسل است.

بروندهی بافت در دیواره جلویی واژن: این مشکل، علامت رایجی از سیستوسل یا اورترکت است.

بزرگ شدن و باز شدن سوراخ واژن: این یک مشکل فیزیکی است که معمولا بر اثر فتق واژن و ترکیب با پرولاپس رحم صورت می گیرد.

علل فتق واژن

• زایمان طبیعی
• یائسگی

زایمان طبیعی: در زایمان های طبیعی وقتی نوزادان بزرگ با وزن بالاترباشند معمولا بافت ها، عضلات و رباط های داخل و اطراف واژن آسیب می بینند. زایمان های طولانی و دشوار و به خصوص نوزادان بزرگ، برای این سازه ها تنش زا می باشند.

از فاکتورهای خطر که به سیستوسل مربوط می شود زایمان می باشد و در طی آن ممکن است فتق واژن و یا رحم نیزرخ دهد. در زایمان طبیعی چون فشار زیادی به واژن وارد می شوند ممکن است واژن و ساختارهای اطراف آن آسیب ببیند و مشکل فتق واژن و افتادگی واژن نیز ایجاد شود.

یائسگی: ماهیچه ها و بافت های ساختار پشتیبانی لگن به وسیله هورمون استروژن قوی نگه داشته می شود. یائسگی باعث کاهش سطح استروژن می شود وممکن است ساختارهای حمایتی تضعیف شود.

بخش مهمی از ساختار حمایتی رحم می باشد که در بالای واژن یا مهبل قرار دارد. هیسترکتومی شامل رحم نیز می شود و بالای مهبل (واژن) کم کم باز شده و در این وضعیت پرولاپس واژن ایجاد می شود. با بالا رفتن واژن، فشار اضافی بر لیگامان ایجاد می شود.

به طور معمول هیسترکتومی با enterocele همراه است که در آن روده کوچک در نزدیکی وقسمت بالای واژن قرار می گیرد.

درمان فتق واژن

مطمئن ترین روش درمان و تشخیص قطعی هر نوع فتق واژن و پرولاپس شامل بررسی سابقه پزشکی و ارزیابی آن و معاینه فیزیکی کامل می باشد.

پزشک متخصص با بررسی جداگانه بخش های مختلف واژن و طبق نوع و میزان فتق مناسب ترین راه درمان را ارائه می کند.

پزشک در طول معاینه فیزیکی، از زن می خواهد تا نشسته و در یک موقعیت خاص فشار ایجاد کند تا بافت پرولاپس آشکار و مورد بررسی قرار گیرد. برخی از انواع فتق واژن مانند rectocele یا cystocele با انجام معاینه فیزیکی آسان قابل تشخیص و شناسایی هستند.

اما بیشتر فتق ها به مرور زمان تشدید می شوند و فقط راه درمان آن جراحی درون واژینال می باشد. نوع درمان فتق واژینال به عوامل مختلفی مانند سن، علت و شدت فتق، وضعیت کلی پزشکی و علاقه زن به داشتن فرزند در آینده بستگی دارد.

بنابراین، مراقبت های پزشکی برای پیشگیری از علائم و عوارض ناشی از ضعف بافت ها و عضلات اطراف مهبل (واژن) و ارزیابی آن توصیه می شود.

در بیشترمواقع موثرترین درمان فتق واژن عمل جراحی بوده و بدون عوارض خاصی فرد بهبود می یابد. ممکن است در مواردی که به دلائل پزشکی زن نمی تواند تحت عمل جراحی قرار گیرد یا عوارض جراحی برای وی بالا است از گزینه های غیر جراحی استفاده می شود. بیشتر زنان مبتلا به این بیماری از درمان جایگزین استروژن استفاده می کنند.

هورمون استروژن در حفظ و تقویت عضلات در ناحیه واژن نقش مهمی دارد. مانند هر بیماری دیگری، به منظور کاهش علائم و خطرات درمان استروژن، هنگام هورمون درمانی فتق واژن باید بیمار از قبل کاملا معاینه شود.