فلج بل (فلج یک طرف صورت) چیست؟
فلج بل به واسطه آسیب وارده به عصب جمجمه ای هفتم شکل می گیرد. این عصب به نام «عصب صورت» نیز شناخته می شود. هر فردی می تواند به فلج بل مبتلا شود. اما به نظر می رسد این بیماری بیشتر در افراد مبتلا به دیابت یا آنهایی که بهبودی از عفونت های ویروسی را تجربه می کنند، رخ می دهد. بیشتر مواقع، علائم فلج بل موقتی هستند.
اگر این شرایط برای شما رخ دهد، ممکن است دچار هراس شوید که یک سکته مغزی داشته اید، اما احتمالا این گونه نیست. سکته مغزی که بر عضلات صورت تاثیر می گذارد، موجب ضعف عضلانی در دیگر بخش های بدن نیز می شود و تنها به صورت محدود نیست.
علل فلج بل
- عفونت یا التهاب عصب صورت
- ضربه به سر
- تومور سر یا گردن
- سکته مغزی
علائم فلج بل
- فلج صورت در یک طرف (به ندرت هر دو طرف چهره آسیب دیده است)
- از دست دادن کنترل چشمک زدن در طرف آسیب دیده
- کاهش اشک
- افتادن دهان به طرف آسیب دیده
- تغییر طعم و مزه
- گفتارفلجی (دیزارتری) یا ضعف و مشکل در صحبت کردن
- آبریزش دهان
- درد داخل یا پشت گوش
- حساسیت به صدا در طرف آسیب دیده
- مشکل در خوردن یا نوشیدن
تشخیص فلج بل
آزمایش های تشخیصی هیچ نوع آزمایش اختصاصی برای تشخیص فلج بلز وجود ندارد. پزشک شما به صورتتان نگاه کرده و از شما می خواهد که با بستن چشم ها، بالا بردن ابرو، نشان دادن دندان ها و اخم عضلات صورت خود را حرکت دهید. سایر بیماری ها مانند سکته مغزی، عفونت ها، بیماری لایم و تومورها نیز می توانند سبب ضعف عضلات صورت شده و علائم فلج بلز را تقلید کنند. اگر علت علائم شما مشخص نباشد، پزشک شما ممکن است سایر آزمایشات را توصیه کند، مانند:
- الکترومیوگرافی یا نوار عضله(EMG):این تست می تواند وجود آسیب عصبی را تائید و شدت آن را تعیین کند. EMG فعالیت الکتریکی عضله را در پاسخ به تحریک و ماهیت و سرعت انتقال ایمپالس های الکتریکی در طول عصب را اندازه گیری می کند.
- تصویربرداری:تصویربرداری با اشعه X، ام آر آی(MRI) یا سی تی اسکن ممکن است در مواردی برای رد سایر علل احتمالی فشار بر روی عصب صورت مانند تومور یا شکستگی جمجمه مورد نیاز باشد.
درمان فلج بل
هیچ چیزی نمی تواند فلج بل را متوقف کند. اگر مشخص شود فلج بل در نتیجه ویروس تبخال (هرپس سیمپلکس 1) یا زونا (هرپس زوستر) شکل گرفته، پزشک ممکن است داروی ضد ویروس، مانند آسیکلوویر، تجویز کند. اما پژوهشی که نشان دهد این داروها در کاهش علائم فلج بل موثر هستند، صورت نگرفته است.
همچنین، پزشک ممکن است یک دوره کوتاه استفاده از کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزون، را تجویز کند. هدف از این کار کاهش تورم عصب صورت است. این کار می تواند مدت زمان علائم فلج بل را کوتاه کند.
در همین حال، پزشک مراقبت اضافی از چشم در بخش تحت تاثیر قرار گرفته را توصیه خواهد کرد. ممکن است استفاده از چشم بند پیشنهاد شود زیرا بیمار قادر به پلک زدن و بستن پلک خود نیست. اگر اشک چشم ها کمتر از حد معمول باشد، بیمار ممکن است مجبور به استفاده از قطره های چشمی برای جلوگیری از خشک شدن چشم باشد.
در نهایت، پزشک ممکن است ماساژ عضلات صورت را پیشنهاد دهد. در موارد بسیار نادر - زمانی که علائم پس از گذشت مدتی بهبود نیابند - ممکن است انجام عمل جراحی برای کاهش فشار روی عصب صورت پیشنهاد شود.
درمان خانگی فلج بل
- چشم بند: استفاده از چشم بند برای ناحیه ی آسیب دیده می تواند باعث کاهش و جلوگیری از خشکی چشم شود.
- تمرینات صورت: همانطور که عصب صورت شروع به بهبود می کند، انقباض و ریلکس کردن عضلات صورت می تواند آنها را تقویت کند.
- مراقبت از دندان: اگر کاهش حس یا بی حسی در دهان وجود داشته باشد، احتمال ایجاد بیماری لثه افزایش می یابد. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می تواند به جلوگیری از این امر کمک کند.
- مشکلات غذا خوردن: اگر مشکل در بلع وجود دارد، باید غذا را بخوبی بجویید و به آرامی بخورید. انتخاب غذاهای نرم مانند ماست نیز می تواند کمک کننده باشد.
- گرم کردن: می توانید با یک حوله گرم و مرطوب ناحیه ای از صورت را که آسیب دیده است گرم کنید. اینکار می تواند به کاهش درد و افزایش خونرسانی به عضلات صورت کمک کند.
سخن پایانی
چشم انداز افراد مبتلا به فلج بل معمولا خوب است. زمان بازیابی ممکن است بسته به شدت آسیب عصب متفاوت باشد. به طور کلی، با این حال، مردم می توانند بهبود در عرض دو هفته پس از شروع اولیه علائم را ببینند. اکثر آنها به طور کامل در عرض سه تا شش ماه بهبود می یابند، اما ممکن است برای برخی افراد مبتلا به فلج بل علائم بیشتر باشد. در موارد نادر، علائم ممکن است ادامه یابد یا ممکن است دائمی باشند.
