شاید برای اولین بار که اسم این دانه گیاهی را بشنوید از خود بپرسید آمارانت چیست و چه کاربردهایی دارد؟ آمارانت به عنوان یک شبه غلات طبقه بندی می شود، به این معنی که به طورکلی یک دانه غلات مانند گندم یا جودوسر نیست اما دارای مجموعه ای مشابه از مواد مغذی است و به روش های مشابه استفاده می شود. علاوه بر کاربردهای متنوع، این دانه مغذی به طور طبیعی بدون گلوتن و سرشار از پروتئین، فیبر، ریزمغذی ها و آنتی اکسیدان هاست. مهمترین مزایای سلامتی دانه تاج خروس یا آمارانت عبارتست از توانایی آن در رشد و نمو، محافظت از قلب، تقویت سیستم ایمنی، تقویت استخوان ها، افزایش گردش خون، بهینه سازی هضم، کاهش اشتهاء و حفظ موها در جوانان.
آمارانت چیست؟
این گیاه توسط آزتک ها، چندصدسال قبل کشف شد. به عقیده ی آزتک ها، آمارانت منبع شفا بوده که با نام تاج خروس هم شناخته می شود. آمارانت در حقیقت نوعی گیاه زینتی است. در دنیا 50 نوع مختلف از این گیاه زینتی وجود دارد، صورتی، زرد، سفید، قرمز و … باوجود اینکه نوعی گیاه زینتی است ولی برگ های آن قابل خوردن هستند ، قسمت اصلی گیاه مخصوصا رنگ های قرمز و صورتی برای رنگ دادن استفاده می شوند، آنچه که می خواهیم در موردش به طور مفصل بحث کنیم، دانه های این گیاه است که جزء حبوبات محسوب می شوند. این گیاه که آمارانت نامیده شده است، فواید زیادی دارد که اگر انگشت داشت، می شد گفت که از هر انگشتش یک هنر می بارد.
ارزش غذایی آمارانت
- کالری: 251
- پروتئین: 9.3 گرم
- کربوهیدرات: 46 گرم
- چربی: 5.2 گرم
- منگنز: 105 درصد از نیاز روزانه بدن
- منیزیم: 40 درصد از نیاز روزانه بدن
- فسفر: 36 درصد از نیاز روزانه بدن
- آهن: 29 درصد از نیاز روزانه بدن
- سلنیوم: 19 درصد از نیاز روزانه بدن
- مس: 18 درصد از نیاز روزانه بدن
انواع آمارانت
آمارانت شامل بیش از 60 گونه مختلف دانه است و حدود 8000 سال است که کشت می شود. آمارانت دارای گونه های مختلفی است، برخی از گونه های آن زینتی و برخی دیگر برای مصرف خوراکی کشت می شوند و از برگ ها و بذرهایشان استفاده می شود. انواع آمارانت عبارتند از:
- آمارانت قرمز: در گواتمالا و مکزیک
- آمارانت دم روباهی: در بولیوی، پرو و اکوادور است.
- آمارانت نازک: در شرق آمریکای شمالی، مکزیک، آمریکای مرکزی و شمال آمریکای جنوبی
- پر شاهزاده ولز: در مکزیک رشد می کند و در لغت به معنای “گیاه قوی و راست قامت” است.
- کت جوزف (آمارانتوس سه رنگ): در مناطق گرمسیری آسیا رشد می کند.
آمارانت و کاهش وزن
اگر به دنبال کاهش چند پوند اضافی هستید، ممکن است بخواهید تاج خروس را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. آمارانت سرشار از پروتئین و فیبر است که هر دو می توانند به کاهش وزن شما کمک کنند و باعث احساس سیری طولانی مدت می شود و میل به پرخوری را کاهش می دهد. فیبرهای غذایی به افزایش کارآیی جذب مواد مغذی کمک می کند. کلسترول یک ماده شبیه چربی است که در سراسر بدن یافت می شود. کلسترول بیش از حد می تواند در خون تجمع کرده و باعث گرفتگی عروق شود. جالب است بدانید که برخی از مطالعات روی حیوانات نشان داده است که گیاه آمارانت می تواند باعث کاهش کلسترول شود.
آمارانت، فاقد گلوتن
گلوتن یک نوع پروتئین است که در دانه هایی مانند گندم، جو و چاودار یافت می شود. برای مبتلایان به بیماری سلیاک، خوردن گلوتن موجب ایجاد پاسخ ایمنی در بدن و التهاب در دستگاه گوارش می شود. افرادی که حساسیت به گلوتن دارند نیز ممکن است علائم منفی از جمله اسهال و نفخ را تجربه کنند. در حالی که بسیاری از غلات که بیشتر مصرف می شوند حاوی گلوتن هستند، آمارانت به طور طبیعی فاقد گلوتن است و کسانی که رژیم غذایی بدون گلوتن دارند می توانند از آن لذت ببرند. سایر غلات طبیعی بدون گلوتن شامل سورگوم، کینوا، ارزن، جو دوسر، گندم سیاه و برنج قهوه ای است.
عوارض مصرف آمارانت
- اثرات گوارشی: آمارانت مانند هرغذای پرفیبر، برای افرادی که در حال حاضر رژیم های غذایی کم فیبر دارند، باید به صورت محدود استفاده شود. اگر به دنبال تغییر رژیم غذایی خود به یک رژیم گیاهی پر از غذاهای فرآوری نشده هستید، با افزودن آهسته آمارانت به برنامه غذایی خود از ناراحتی های احتمالی دستگاه گوارش جلوگیری کنید. برای شروع مقدار کمی از آن را مصرف کنید و به اندازه کافی آب بنوشید تا تجزیه فیبر در بدن به راحتی صورت گیرد.
- ضد مغذی ها در آمارانت: آمارانت حاوی ترکیباتی به اصطلاح ضد مغذی است (موادی که باعث آسیب به بافت پوششی روده می شوند) که ممکن است، جذب برخی ازمواد معدنی را مهار کند. برخی از این ترکیبات ضدمغذی شامل اگزالات ها و لکتین ها هستند که در طیف گسترده ای از غذاهای گیاهی سالم مانند غلات، حبوبات، آجیل ها و دانه ها وجود دارند. به دلایل مختلف، اکثر مردم نیاز نیست نگران حذف یا محدود کردن این ترکیبات در رژیم غذایی خود باشند. در واقع، این به اصطلاح “ضدمغذی ها” فوایدی هم دارند، که نشان می دهد برچسب “ضدمغذی” برای آن گمراه کننده است.
سخن آخر
آمارانت یک غله پرکاربرد است که می تواند به عنوان جایگزین بلغور جو دوسر باشد، مانند برنج یا کینوا پخته شود، روی سالادها ریخته شده یا به محصولات پخته شده اضافه گردد. آمارانت برای اضافه شدن به سوپ یا آش برای افزایش مواد مغذی و افزودن عنصری دل چسب بسیار مناسب است.