انواع بیماری‌ های خود ایمنی در دوران بارداری

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، در بدن ما سیستمی وجود دارد که از بدن بر ضد عوامل بیگانه محافظت می کند؛ سیستم ایمنی باعث می شود سالم بمانیم و اگر بیمار شویم هم با عوامل بیماری زا مقابله می کند تا بهبود پیدا کنیم، اما گاهی این سیستم بر ضد خود بدن عمل می کند و کار به جایی می رسد که علائم بیماری بروز می کند.

در واقع در بیماری های خودایمن، سیستم ایمنی یا دفاعی بدن مسیر طبیعی خود را گم می کند و آموزشی که در دوران جنینی و اوایل نوزادی دیده تا بر ضد خود بدن وارد عمل نشود، به یاد نمی آورد و اجرا نمی کند.

به همین دلیل شرایط بخصوص با فعال بودن ژن ها، برای بروز بیماری های خودایمنی فراهم می شود. در واقع بیماری های خودایمنی ناشی از ضعف سیستم ایمنی نیست و ربطی به این موضوع ندارد.

در ادامه بیشتر با انواع بیماری های خود ایمنی در دوران بارداری و نکات لازم برای سلامت بارداری در این شرایط آشنا می شوید.

لوپوس اریتماتوز سیستمیک؛ از انواع بیماری های خود ایمنی در دوران بارداری

بیماری لوپوس اریتماتوز سیستمیک معمولا به نام SLE یا لوپوس شناخته می شود. دستگاه ایمنی برای حمله به ویروس ها و باکتری ها طراحی شده است، ولی در این بیماری به بافت های سالم حمله می کند. این حمله باعث التهاب می شود و به مرور زمان، به بافت های بدن آسیب می زند.

لوپوس می تواند روی پوست، مفاصل، کلیه ها، سلول های خونی، رگ های خونی، ریه ها و مغز اثر بگذارد. علائم این بیماری اغلب شامل این موارد است:

• خستگی؛
• درد و تورم مفاصل؛
• بثورات پوستی؛
• تب های بی دلیل.

مدت ها تصور می شد بارداری زنان مبتلا به لوپوس باعث آسیب به مادر و کودک می شود؛ اما این موضوع تاکنون اثبات نشده است. درواقع، اگر بیماری رو به بهبود باشد (یعنی علائم بیماری فروکش کند یا کاملا از بین برود) و خانم ها قبل از اقدام به بارداری مشاورۀ پزشکی بگیرند، می توانند بارداری خوبی داشته باشند.

مشکلاتی مثل سقط جنین، وزن کمِ نوزاد هنگام تولد، پره اکلامپسی و زایمان زودرس در زنان مبتلا به لوپوس شایع تر است.

سندرم آنتی فسفولیپید و بارداری

سندرم آنتی فسفولیپید بیماری خود ایمنی نادری است که باعث ایجاد لختۀ غیرطبیعی خون در بدن می شود. در این بیماری، بخشی از سیستم ایمنی، به اشتباه، آنتی بادی ها را فرا می خواند تا به نوعی از چربی (به نام فسفولیپید) و پروتئین های مرتبط (که رگ های خونی را می پوشانند) حمله کنند. این حمله به رگ ها آسیب می زند.

این بیماری می تواند به تنهایی یا همراه با سایر بیماری های خود ایمنی مثل لوپوس اتفاق بیفتد.

زنان مبتلا به این بیماری در معرض خطر سقط جنین مکرر، پره اکلامپسی، زایمان زودرس و مرده زایی (مرگ جنین در رحم) هستند.

داروی هایی که از لخته شدن خون جلوگیری می کند، مثل دُز پایین آسپرین و هپارین با وزن مولکولی کم، ممکن است در طول بارداری زنان مبتلا به این بیماری هم استفاده شود.

آرتریت روماتوئید؛ از انواع بیماری های خود ایمنی در دوران بارداری

آرتریت روماتوئید نوع مزمن بیماری آرتریت است که موجب التهاب پوشش مفاصل می شود. در این بیماری، سیستم ایمنی که به طور طبیعی با ویروس ها و باکتری ها مبارزه می کند، به اشتباه به سلول های سالم در مفاصل مچ پا، پا، مچ دست، دست، آرنج، زانو و ستون فقرات حمله می کند. این مسئله باعث التهاب و تخریب مفصل و استخوان همراه با درد و تورم می شود.

بعضی از داروهایی که برای این بیماری تجویز می شوند، می توانند باعث نقص های هنگام تولد یا زایمان زودرس شوند. بنابراین اگر آرتریت روماتوئید دارید، قبل از اقدام به بارداری با روماتولوژیست (متخصص روماتیسم) مشورت کنید.

در بیشتر از نیمی از زنان مبتلا به آرتریت روماتوئید، علائم در طول بارداری بهبود می یابند. متخصصان به درستی دلیل این موضوع را نمی دانند، هرچند سرنخ این بیماری در ژن های کودک و مادر است.

اسکلرودرمی و بارداری

اسکلرودرمی زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی به جای مقابله با عفونت ها به بدن حمله می کند و موجب ضخیم و سفت شدن پوست و رگ های خونی می شود. همچنین در کلیه ها و ریه ها اِسکار (جای زخم) ایجاد می شود.

اسکلرودرمی دو نوع است: موضعی و سیستمیک. نوع موضعی این بیماری روی پوست اثر می گذارد؛ ولی نوع سیستمیک آن روی اندام ها و بافت همبند (فیبرهایی که سلول ها، اندام ها و بافت های بدن را به هم متصل و از آنها حمایت می کند) اثرگذار است. اسکلرودرمی سیستمیک می تواند به رباط ها، اعصاب، عضلات و تاندون ها آسیب بزند و موجب فشار خون بالا شود.

زنان مبتلا به نوع اسکلرودرمی سیستمیک (که بر بخش های زیادی از بدن اثر گذاشته است) باید شرایط شان را طی بارداری هم بررسی کنند. این افراد در معرض پره اکلامپسی پیش رونده هستند که موجب فشار خون بالای مرتبط با بارداری، نشت پروتئین در کلیه ها، زایمان زودرس و سایر بیماری های کلیوی می شود.

اسکلرودرمی موضعی به ندرت روی بارداری اثر می گذارد.

سندرم شوگرن و بارداری

گلبول های سفید خون در بدن با عفونت ها مبارزه می کنند. در سندرم شوگرن، این گلبول ها به غدد تولید کنندهٔ رطوبت حمله می کنند، مثل غده هایی که در چشم ها و دهان هستند.

این بیماری اغلب در زنان تشخیص داده می شود و می تواند موجب خشکی چشم و سوزش چشم ها، خشکی دهان، به سختی بلعیدن، غدد گردنی متورم و حتی خشکی واژن شود.

این بیماری همچنین می تواند به رگ های خونی، سیستم عصبی مرکزی، سیستم معده ـ روده ای، کلیه ها، کبد، ریه ها و پانکراس حمله کند.

سندرم شوگرنِ اولیه خودبه خود اتفاق می افتد و با سایر بیماری ها ایجاد نمی شود. سندرم شوگرن ثانویه در فردی ایجاد می شود که به سایر بیماری های خود ایمنی مبتلا است. این بیماری ها معمولا آرتریت روماتوئید یا لوپوس هستند.

بعضی از زنان باردار مبتلا به سندروم شوگرن بیشتر در معرض سقط جنین هستند. زنان مبتلا به سندروم شوگرن که آنتی بادی های آنتی رو (SS-A) یا آنتی لا (SS-B) (موادی در خون که به اشتباه به بافت های خود بدن حمله می کنند) دارند در معرض خطر بیشتری برای تولد کودک مبتلا به انسداد قلبی مادرزادی هستند.

انسداد قلبی مادرزادی نوعی بیماری بالقوۀ تهدیدکنندۀ زندگی است. در این بیماری، قلب کودک زخمی می شود و خیلی آهسته تر می تپد.

اگر این پادتن مضر را دارید، قلب کودک درون رحم مرتب با اکوکاردیوگرام بررسی می شود. اکوکاردیوگرام آزمایشی است که از امواج صوتی برای ارزیابی قلب استفاده می کند.

بارداری و بیماری های خود ایمنی

به طورکلی اگر به بیماری های خود ایمنی مبتلا هستید و قصد بارداری دارید، باید به متخصصان این حوزه مراجعه کنید و از آنها مشورت بگیرید. اگر پزشک تشخیص دهد که شما سلامت لازم برای بارداری را دارید، توصیه های مهم در این زمینه را به شما خواهد دارد.

۱. رسیدن به بهبودی

معمولا روماتولوژیست ها به خانم های مبتلا به بیماری های خود ایمنی توصیه می کنند که ابتدا به شرایط بهبودی برسند؛ یعنی حداقل به مدت ۶ ماه قبل از بارداری علائم بیماری از بین برود یا بهبود یابد. زنانی که در روند بهبودی قرار دارند، معمولا کمتر در معرض عوارض بارداری و شعله ور شدن ناگهانی علائم هستند.

پزشک می تواند با تجویز دارو و بررسی علائم، برای رسیدن به این هدف به شما کمک کند.

۲. بررسی داروها

داروهای خاصی که برای بیماری خود ایمنی تجویز می شود، در طول بارداری، باید در مقدار کمتری استفاده شود یا با داروهای ایمن تر جایگزین شود. به عنوان مثال، کورتیکواستروئیدها که نوعی داروی ضدالتهابی قوی هستند، باید طی بارداری در کمترین دُز ممکن تجویز شوند تا خطر فشار خون بالای پیش رونده، دیابت بارداری، پوکی استخوان، پارگی زودرس غشا (کیسۀ جنین) یا زایمان زودرس کاهش یابد. همچنین خطر مشکلات رشد جنین در رحم کم می شود.

ممکن است روماتولوژیست برای جلوگیری از لخته شدن خون طی بارداری، داروی ضدانعقاد مثل آسپرین یا هپارین با وزن مولکولی پایین را تجویز کند. این داروها معمولا برای آن دسته از زنان مبتلا به بیماری های خود ایمنی تجویز می شود که آزمایش سندرم آنتی فسفولیپید شان مثبت است.

۳. ورزش کردن

ورزش می تواند خستگی را کاهش دهد و از سفتی مفاصل در زنان مبتلا به بیماری های خود ایمنی جلوگیری کند.

پزشک تشخیص می دهد که آیا ورزش برای بارداری شما مناسب است یا نه؛ سپس مناسب ترین ورزش های سبک متناسب با شرایط شما را پیشنهاد می دهد.

۴. دریافت مکمل های غذایی

فولیک اسید میزان نقص های تولد را کاهش می دهد؛ بنابراین پیشنهاد می شود خانم ها قبل و حین بارداری، روزانه و به مدت سه ماه، حداقل ۴۰۰ میکروگرم فولیک اسید بخورند.

۵. محدودکردن کافئین

کافئین می تواند جریان خون به جفت را کاهش دهد. جفت یک اندام موقت برای غذارسانی به کودک درون رحم است. این موضوع می تواند باعث پریشانی جنین شود که معمولا با تپش قلب غیرطبیعی کودک مشخص می شود.

ممکن است پزشک به شما پیشنهاد دهد که مصرف کافئین را به کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در روز کاهش دهید. میزان کافئین در یک فنجان بزرگ قهوه تقریبا ۳۴۰ گرم است.

۶. ترک کردن سیگار

سیگار کشیدن می تواند موجب نقص تولد شود و پره اکلامپسی، سقط جنین و زایمان زودرس را به همراه داشته باشد. بنابراین لازم است همۀ خانم ها قبل از اقدام به بارداری، سیگار کشیدن را ترک کنند.

چند نکتۀ دوستانه

اگر به بیماری های خود ایمنی مبتلا هستید و قصد بارداری دارید، حتما با کمک پزشک مشاور می توانید راه حل های مناسب این موضوع را پیدا کنید. پس به جای فکرکردن، به بهترین پزشک مراجعه کنید و به آینده امیدوار باشید.