آرتروز لگن یکی از شایع ترین انواع آرتروز است که در اثر تخریب غضروف مفصل لگن رخ می دهد.غضروف که بافتی دارای خاصیت ارتجاعی است با پوشاندن سر استخوان ها در محل مفصل حرکت استخوان ها بر روی یکدیگر را تسهیل می کند و همچنین نقش جذب کننده شوک های وارده به مفصل را بر عهده دارد.از بین رفتن غضروف سبب می شود استخوان ها در هنگام لغزش در کنار هم بر روی یکدیگر ساییده شوند که این وضعیت سبب بروز درد و محدود شدن دامنه حرکتی مفصل می شود. غضروف تحلیل رفته استخوان برای جبران آسیب ایجاد شده شروع به رشد به سمت خارج می کند و سبب ایجاد زوائد استخوانی می شود که می تواند منجر به تشدید درد و مشکلات بیمار شود.
مفصل لگن متصل کننده تنه به اندام تحتانی است و روزانه فشار زیادی از وزن بدن را تحمل می کند به همین جهت نسبت به سایر مفاصل بدن بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتروز قرار دارد.آرتروز لگن نیز مانند سایر انواع آرتروز اغلب در افراد سالمند رخ داده و موجب بروز درد ، التهاب و کاهش دامنه حرکتی مفصل لگن می شود.متاسفانه باید گفت آرتروز لگن درمان قطعی ندارد و بیماران باید تا آخر عمر به مبارزه با این بیماری بپردازند. اما با این وجود باز هم جای نگرانی نیست زیرا امروزه با پیشرفت فناوری پزشکی و روش های درمان، نه تنها دردها و علائم ناشی از این بیماری تا حد زیادی کاهش می یابد بلکه از پیشرفت این بیماری نیز جلوگیری به عمل می آید.
علائم آرتروز لگن و ران
- درد مفصل لگن
- تشدید درد هنگام فعالیت و تسکین آن با استراحت
- انتشار درد به کشاله ران و زانوها
- التهاب و تورم مفصل لگن
- ناتوانی در راه رفتن و حرکت بطور طبیعی
- درد هنگام نشستن و برخاستن
- محدود شدن دامنه حرکتی مفصل لگن
- خشکی و سفتی مفصل لگن
- تغییر شکل مفصل
- شنیده شدن صدا از مفصل هنگام حرکت
- ضعف و آتروفی عضلات اطراف مفصل لگن
دلایل و عوامل افزایش دهنده خطر آرتروز لگن و ران
- افزایش سن یکی از شایع ترین عواملی است که ریسک ابتلا به آرتروز لگن را افزایش می دهد.
- عوامل ژنتیکی و وراثت نیز در افزایش ریسک ابتلا به این عارضه نقش دارند.
- وارد شدن فشار ناشی از اضافه وزن
- استفاده بیش از حد از مفصل
- آسیب دیدگ مفصل لگن در گذشته
- ناهنجاری های مادرزادی مفصل لگن
راههای تشخیص آرتروز لگن و ران به چه صورت انجام می شود؟
تشخیص دقیق علائم آرتروز لگن و ران تنها توسط جراح ارتوپد صورت می گیرد؛ زمانی که برای درمان بیماری خود به جراح یا متخصص ارتوپد مراجعه کنید؛ پزشک ابتدا در مورد علائم و سابقه پزشکی از شما سوال هایی می کند.
پزشک برای بررسی دامنه حرکتی، یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و برای بررسی دقیق تر احتمالا آزمایشات تشخیصی را به بیمار توصیه می کند. پزشک ارتوپد در طول معاینه فیزیکی چنین مسائلی را بررسی می کند:
- ارزیابی دامنه حرکتی و مشکلات موجود در راه رفتن بیمار
- بررسی صداهایی که در هنگام راه رفتن نمایان می شود
- بررسی علائم آرتروز لگن و ران
- بررسی نوع درد و شدت بیماری
راه آخر در تشخیص بیماری آرتروز لگن و ران بررسی آزمایشات تصویربرداری است. در آزمایشات تصویربرداری که عموما از طریق اشعه ایکس صورت می گیرد بافت و ساختار متراکم استخوان ها نمایان می شود. از جمله روش های تصویربرداری در تشخیص علائم آتروز لگن و ران شامل:
- گرافی ساده ( در این روش تصویربرداری، تصاویر دقیقی از ساختار های متراکم استخوان زانو ارائه می شود)
- سی تی اسکن ( در این روش از اشعه ایکس تصاویر با جزئیات دقیقی به دست می یابد)
- ام آر آی ( برای تعیین بهتر مشکل استخوان و بافت های نرم لگن به آزمایش ام آر ای ستون فقرات نیاز است )
راه ها و روش های درمان آرتروز لگن و ران
اگرچه تغییر مفصل ران (لگن) نشأت گرفته از ابتلا به آرتروز برگشت پذیر نیست، اما پیشرفت بیماری را می توان آهسته کرد. اصلی ترین درمان این عارضه فیزیوتراپی است که با هدف کاهش بار تحمیل شونده بر مفصل های ران (لگن)، کاهش التهاب و افزایش قدرت عضلانی و دامنه حرکتی انجام می شود. درمان های پزشکی، مانند تجویز دارو، تزریق و جراحی، نیز در موارد متوسط تا شدید آرتروز لگن کاربرد دارد.
عامل های سبک زندگی و تعادل ضروری بین میزان فعالیت و استراحت در یک برنامه درمانی مناسب در نظر گرفته می شود. هر چه درمان سریع تر آغاز شود، بهتر می توان سلامت مفصل را حفظ نمود.
فیزیوتراپی نقشی حیاتی را در درمان آرتروز لگن ایفاء می کند، چرا که تحلیل و تخریب مفصل را به تعویق می افکند، علائم را کاهش می دهد و قدرت، دامنه حرکتی و عملکرد را بهبود می بخشد.
فیزیوتراپی برای درمان آرتروز لگن و ران
متخصص فیزیوتراپی برنامه درمانی را با هدف کاهش درد، افزایش دامنه حرکتی و انعطاف پذیری، بهبود پایداری عضله های مرکزی، بازیابی استقامت و قدرت عضلانی و بهبود شرایط کلی بیمار مبتلا به آرتروز لگن طراحی می کند. اصلاح الگوی راه رفتن، افزایش سرعت بیمار، امکان ایجاد فاصله بیشتر بین پاها، بهبود توانایی بالا و پایین رفتن بدون درد از پله ها و کنترل بهتر تغییر حالت از نشسته به ایستاده از دیگر اهداف عملکردی فیزیوتراپی به شمار می رود.
اهداف فوق برای آرتروز لگن غالباً از طریق تلفیقی از آموزش، روش های درمان با دست (منوال تراپی) و تمرین و حرکت های اصلاحی برآورده می شود. برنامه تمرینی غالباً بیشترین کارایی را برای بهبود عملکرد جسمی و کاهش درد دارد. متخصص فیزیوتراپی به پشتوانه دانش و مهارت بسیار بالای خود برنامه تمرین روزانه مفیدی را با قابلیت اجرا در خانه یا باشگاه محل تدوین می کند. ضمناً اگر بیمار مبتلا به آرتروز لگن از شنا کردن لذت می برد، می تواند این موضوع را با متخصص فیزیوتراپی در میان بگذارد، چرا که تمرین های آبی روش بسیار مؤثری برای درمان آرتروز لگن محسوب می شود.
دیگر درمان های موجود فیزیوتراپی که ممکن است برای برخی بیماران مبتلا به بیماری التهابی مفصل ران (لگن) مفید باشند، عبارت اند از:
طب سوزنی، ماساژ، گرم کردن عضله های اطراف لگن، یخ، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)، پوشیدن کفش مناسب و حمایت کننده و یا استفاده از وسایل کمکی راه رفتن مانند عصا یا چوب زیر بغل.
تبادل نظر بیمارمبتلا به آرتروز لگن و پزشک در مورد بیماری آرتروز لگن از آن رو بسیار مهم است که می توان درمان های کارآمد دیگری را برای مدیریت علائم در نظر گرفت. مصرف داروهای خاص نیز می تواند مفید باشد، اما پیش از مصرف هر گونه دارو باید حتماً در مورد مناسب بودن داروها با پزشک مشورت کرد. پیگیری برنامه مدیریت وزن نیز در صورت داشتن اضافه وزن راهکار بسیار کارآمدی برای کاهش فشار روی مفصل های ران (لگن) به شمار می رود. تغذیه نقشی حیاتی را در مدیریت وزن ایفاء می کند، پس مشاوره با متخصص تغذیه می تواند کمک بسیار بزرگی باشد.
درمان جراحی آرتروز مفصل لگن و ران
در مواردی که شدت ساییدگی یا آرتروز لگن آنقدر زیاد باشد که اقدامات فوق نتواند درد بیمار را کاهش دهد میتوان از درمان های جراحی استفاده کرد. در حین عمل جراحی میتوان از روش های زیر استفاده کرد.در مواردی که شدت تخریب مفصل زیاد نباشد و قسمت هایی از مفصل آزرده بوده و قسمت هایی دیگر سالم باشد میتوان از روش های استئوتومی استفاده کرد. استئوتومی به معنای برش دادن استخوان است.در این روش با استفاده از ابزارهای خاص، استخوان لگن یا استخوان بالای ران را در قسمت های معینی برش داده و سپس استخوان را در وضعیت جدیدی قرار داده و با پیچ و پلاک در وضعیت جدید محکم میکنند.بعد از مدتی استخوان در وضعیت جدید جوش میخورد. پس هدف از این نوع جراحی تغییر وضعیت استخوان است. و هدف از این تغییر وضعیت اینست که توزیع نیروهایی را که به مفصل ران وارد میشود تغییر دهیم.این کار موجب میشود به قسمت هایی از مفصل که ساییدگی دارد نیروی کمتری وارد شود و یا ممکن است موجب شود تا نیروی وزن به سطح مفصلی وسیعتری توزیع شده و فشار کمتری به مفصل وارد شود. با این کار شدت درد کاهش یافته و سرعت پیشرفت آرتروز هم کم میشود.
آرتروز لگن که در اثر تخریب غضروف مفصل لگن رخ می دهد سبب ایجاد زوائد استخوانی می شود که می تواند منجر به تشدید درد و مشکلات بیمار شود بنابر این در مورد درمان ان باید سریع اقدام کرد.
آرتروز دست چیست؟
