استفاده از عسل طبیعی براي بهبود بيماري ها از قرن ها پيش مورد استفاده بوده است. در سال هاي اخير اين ماده زرين غني و فوق العاده معجزه آسا كه محصول فعاليت زنبورهاي عسل است در درمان زخم ها نيز مورد استفاده قرار مي گيرد. از عسل طبیعی در درمان زخم هاي پوستي، عفوني و زخم هاي گوارشي استفاده مي شود. درمان زخم ها، كنترل عفونت و تقويت سيستم ايمني از دستاوردهاي مصرف عسل مي باشد. اين ماده طبيعي مي تواند به عنوان پانسمان و جايگزين مناسبي براي سيلور سولفاديازين كه در درمان سوختگي ها و زخم هاي سطحي به كار مي رود، باشد. همچنين مصرف خوراكي عسل نيز باعث از بين بردن عفونت ها و زخم هاي داخلي بدن مي شود.
عسل طبیعی يك تركيب غذايي است كه از شهد گل ها و توسط زنبور عسل ساخته مي شود. عسل طبيعي نيمه شفاف بوده و هر چه پررنگ تر باشد بهتر است. اين محصول طبيعت در تابستان و پائيز به عمل مي آيد. به عبارت ديگر در اين موقع از سال از ساير مواقع تازه تر است. شهد گل ها با آنزيم مخصوصي كه در بزاق دهان زنبور وجود دارد تركيب شده و طي يك فرايند شيميايي تبديل به عسل مي گردد. بعد از ذخيره عسل در كندو، زنبورها با بال زدن هاي خود كار تهويه را انجام مي دهند. که موجب مي شوند رطوبت بيش از اندازه آن از بين رفته و آماده مصرف مي گردد. تركيبات عسل طبیعی شامل ۴۰-۲۷% گلوكز، ۴۷-۳۷% فروكتوز، ۲-۳/.% ساكاروز، ۱۱-۷% مالتوز، ۲۰-۱۲% آب همراه با اسيدهاي آمينه، B6،C آنزيم ها و مينرال ها مي باشد. همچنين حاوي ويتامين هاي تيامين، نياسين، ريبوفلاوين، اسيد پانتوتنيك، كلسيم، مس، آهن، منيزيم، فسفر، پتاسيم، سديم و روي است و PHآن بين ۳/۲-۴/۵ مي باشد و به دليل همين خاصيت اسيدي، داراي خاصيت ضد ميكروب نيز مي باشد.
اگر به دنبال درمان های خانگی برای زخم هستید و عسل را نادیده گرفته اید، اشتباه بزرگی مرتکب شده اید. طبق یافته های پژوهشی که توسط دکتر پیتر مولان و دکتر تانیا رودز در ۲۰۱۵ به عمل آمد، عسل در واقع نوعی پانسمان زخم بیولوژیک و حاوی فعالیت های بیولوژیکی چندگانه ای است که با هدف تسریع فرایند بهبودی با یکدیگر عمل می کنند. به طور خلاصه، عسل می تواند به صورت طبیعی و موثر به درمان زخم های خفیف کمک کند. به منظور استفاده از عسل برای درمان زخم ها، فقط کافی است مقداری عسل را روی تکه ای پارچه بمالید و آن را دور زخم ببندید. اگر زخم کمی عمیق است، داخل زخم را پر از عسل کنید و سپس، دور آن را پانسمان کنید.
تحقیقات انجام شده بر روی استفاده از عسل برای درمان زخم
مطالعات علمی متعددی برای مشاهده خواص بهبود دهنده زخم در عسل انجام شده است. مطالعه ای که در سال ۲۰۰۶ در International Journal of Lower Extremity Wounds منتشر شده ۲۲ آزمایش که شامل ۲،۰۶۲ بیماری بود که با عسل زخم خود را درمان کرده بودند را تحلیل کرد. محققان دریافتند که عسل به روش های زیر برای درمان زخم مفید است:
خاصیت آنتی باکتریال عسل عفونت موجود را پاک می کند و از زخم در برابر عفونت های جدید محافظت می کند.
فعالیت ضد التهابی آن باعث کاهش تورم و به حداقل رسیدن جای زخم می شود.
این ماده باعث رشد گرانولیزه و بازسازی سلول های اپیتلیال می شود و به این ترتیب سرعت بهبودی افزایش می یابد.
این ماده بوی بد زخم را از بین می برد.
تحقیقات سال ۲۰۰۹ که توسط محققان دانشگاه اوکلند انجام شد نشان داد که عسل در کاهش زمان بهبود زخم های ناشی از سوختگی موثر است. محققان با استفاده از داده های ۱۹ آزمایش بالینی در مورد ۲۵۵۴ بیمار مبتلا به زخم های درمان نشده متوجه شدند که عسل در مقایسه با داروهایی که معمولا برای درمان سوختگی ها استفاده می شود، باعث بهبودی بیشتر زخم ها می شود.
یک مطالعه دیگر که در سال ۲۰۱۱ در مجله Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine منتشر شده خاصیت دارویی و فعالیت ضد میکروبی عسل محلی را برجسته می کند. پس از تجزیه و تحلیل کامل، پتانسیل مانوکا و همچنین عسل Tualang بر علیه میکروارگانیسم ها، محققان را مجبور کرد تا از عسل به عنوان یک عامل جایگزین در درمان بیماری های خاص، مخصوصا زخم های عفونی، استفاده کنند.
سایر تحقیقات انجام شده بر روی استفاده از عسل برای درمان زخم
مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۲ در AYU منتشر شد به بررسی خصوصیات عسل پردازش نشده در درمان آسیب های پوستی پرداخت. در این مطالعه ۱۰ بیمار مبتلا به زخم های پوستی به صورت تصادفی برای آزمایش بالینی انتخاب شدند. محل زخم، شکل، اندازه، طبقه و حاشیه زخم در روز ۰ و سپس در روزهای ۷، ۱۵، ۲۰ و پایان روند بهبودی ثبت شد. در نهایت، مشخص شد که عسل باعث افزایش سرعت قابل ملاحظه ای در فرآیند بهبودی پوست می شود. زیرا این ماده دارای خواص ضد باکتری، التیام دهنده زخم و تمیز کننده زخم است.
یکی دیگر از مطالعاتی که در سال ۲۰۱۵ در Wounds منتشر شده است نتیجه گیری کرده که عسل و به طور خاص عسل مانوکا، یک ابزار مهم برای مراقبت از زخم است.
استفاده بالینی از عسل
مطالعات متعدد نشان داده اند که عسل محلی برای درمان زخم، بریدگی، سوختگی جزئی، زخم بستر و حتی زخم های پا مفید است. اما، این بدان معنا نیست که شما می توانید به هر شیوه ای که خواستید از این ماده استفاده کنید. در مورد استفاده از عسل برای درمان زخم توصیه های زیر را رعایت کنید.
مقدار عسل محلی مورد نیاز برای درمان زخم به مقدار مایعات خروجی از زخم بستگی دارد.
توصیه می شود قبل از استفاده از عسل آن را روی باند استریل پانسمان پهن کنید.
عسل سرد ممکن است به راحتی به پانسمان نفوذ نکند. برای تسهیل روند خیساندن پانسمان، عسل را تا رسیدن به دمای بدن گرم کنید. می توانید عسل را به نسیت ۲۰ به ۱ با آب گرم رقیق کنید.
برای درمان زخم های حفره ای و تاول دار عسل را با استفاده از یک پوشش چسبناک روی زخم نگه دارید.
اگر عفونت زخم شدید باشد ممکن است اطراف ناحیه زخم نیز نیاز به استفاده از عسل داشته باشند. بنابراین تا جایی که اثر التهاب را می بینید عسل بمالید.
روش استفاده از عسل برای درمان زخم
تقریبا اندازه ناحیه زخم را اندازه گیری کنید تا مشخص شود چه مقدار عسل مورد نیاز است.
برای پاک کردن خاک و گرد و غبار، زخم را با آب ساده تمیز کنید.
عسل را روی پانسمان تمیز پهن کنید و آن را روی زخم بمالید.
حتما باند را ۳ یا ۴ بار در روز عوض کنید.
برای درمان زخم های جزئی، می توانید عسل را به صورت مستقیم روی زخم بمالید.
فراموش نکنید که عسل باید به صورت یکنواخت روی پوست پخش شود.
۲ یا ۳ بار در روز این کار را تکرار کنید.
عسل های تجاری در مقابل عسل های محلی و خام
هنگامی که صحبت از استفاده از عسل برای درمان زخم می شود، باید بدانید که دقیقا باید از چه عسلی استفاده کنید. بیشتر عسل های تجاری که در فروشگاه ها فروخته می شوند انتخاب سالمی برای این کار نیستند. این به این دلیل است که عسل های تجاری برای پاستوریزه شدن به دمای بالا رسیده اند و آنزیم های مفید، آنتی اکسیدان ها و دیگر مواد مغذی آن ها حساس به حرارت شده است. علاوه بر این، عسل تجاری گرده ندارد. گرده دارای اسید آمینه های زیادی است و میزان آنتی اکسیدان های آن نیز بالا است. برای بهره مندی از خواص دارویی این ماده، بهترین عسل، عسل خام است. چنین عسلی گرما ندیده و پردازش و پاستوریزه نشده است. این ماده همچنین شامل گرده زنبور عسل است. از آنجا که این فرآورده پردازش نمی شود، معمولا به آسانی کریستاله شده و ممکن است استفاده از آن راحت نباشد. این نوع عسل بافت کمی ابری دارد. برای مقابله با این مشکل، می توانید عسل را کمی روی حرارات غیر مستقیم گرم کنید و سپس از آن استفاده کنید.
همیشه عسل خام را از تولید کننده های محلی خریداری کنید. گرچه این نوع عسل کمی گران تر از عسل تجاری است، اما خام بودن ویژگی ای است که باید برای بهره مندی از خواص دارویی عسل در این ماده وجود داشته باشد. علاوه بر استفاده موضعی، استفاده خوراکی از این ماده نیز می تواند خواص زیادی برای بدن داشته باشد. البته برای کودکان زیر سن ۱ سال از این ماده به صورت خوراکی استفاده نکنید. زیرا ممکن است باعث بوتولیسم نوزادان شده و علائمی مانند ضعف عضلانی و مشکلات تنفسی را به وجود آورد.