اشعار خواندنی؛ شاهنامه فردوسی: ضحاک - بخش 3؛ برآمد برین روزگار دراز / متن صوتی و معنی اشعار + تصاویر نسخه های کهن

خلاصه شاهنامهٔ فردوسی ضحاک - بخش 3؛ برآمد برین روزگار دراز

• پارت 1

هوش مصنوعی: در این متن داستان تولد و زندگی فریدون، شخصیت برجسته و خوشبختی که از مادری با نشاط به دنیا آمد، روایت شده است. فریدون به عنوان یک قهرمان جهان‌جو و با شکوه توصیف شده که به مانند خورشید درخشان است و با رنگ و دلربایی‌اش مورد توجه است.

در این دوران، ضحاک جبار بر سرزمین حاکم بود و فریدون در تلاش برای مقابله با ظلم اوست. مادر فریدون، فرانک، با دلی پر از عشق و آرزو برای سرنوشت فرزندش، تصمیم می‌گیرد تا او را به دوری از خطرات بزرگ تربیت کند. او با فریدون مانند یک پدر همراه است و به او شیر می‌دهد تا او را از سختی‌ها محافظت کند.

به طور کلی، این متن به داستان تولد، نگهداری و مراقبت از فریدون در دنیای پر از چالش و ظلم می‌پردازد.

برگردان به زبان ساده

# برآمد برین روزگار دراز

کشید اژدهافش به تنگی فراز

هوش مصنوعی: در این زمان طولانی، اژدهای بزرگی به سختی و تنگنا قرار گرفته است.

# خجسته فریدون ز مادر بزاد

جهان را یکی دیگر آمد نهاد

هوش مصنوعی: فریدون خوشبخت از مادر متولد شد و دنیا را با آمدنش تغییر داد.

# ببالید برسان سرو سهی

همی تافت زو فر شاهنشهی

هوش مصنوعی: بر زیبایی و قامت راست سرو بلند که همچون خورشید می‌درخشد، باید افتخار کرد، زیرا او نماد پادشاهی بزرگ است.

# جهانجوی با فر جمشید بود

به کردار تابنده خورشید بود

هوش مصنوعی: جهانگردی که به سرزمین جمشید رفته بود، همچون خورشید درخشان و تابنده به نظر می‌رسید.

# جهان را چو باران به بایستگی

روان را چو دانش به شایستگی

هوش مصنوعی: جهان مانند باران نیاز به ماندگاری و ثبات دارد، در حالی که روح انسان باید به اندازه دانش و آگاهی‌اش پخته و شایسته باشد.

# بسر بر همی گشت گردان سپهر

شده رام با آفریدون به مهر

هوش مصنوعی: چرخ فلکی به دور خود می‌چرخید و به آرامی با مهر و محبت آفریدون همراه شده بود.

# همان گاو کش نام بر مایه بود

ز گاوان ورا برترین پایه بود

هوش مصنوعی: در تاریخچه زندگی، کسی که در خانواده‌ای مهم و با نفوذ به دنیا آمده باشد، به عنوان بهترین و باارزش‌ترین شخص شناخته می‌شود. این فرد از نسل و نژادی برتر می‌آید که برتری او ناشی از آن ریشه و اصل و نسبش است.

# ز مادر جدا شد چو طاووس نر

بهر موی بر تازه رنگی دگر

هوش مصنوعی: پرنده‌ای که از مادرش جدا شد، مانند طاووس نر است که برای زیبایی‌هایش و نشان دادن پرهای تازه‌اش به رنگی جدید درآید.

# شده انجمن بر سرش بخردان

ستاره‌شناسان و هم موبدان

هوش مصنوعی: در دور همی، جمعی از دانشمندان و دانایان با تجربه، به بحث و بررسی موضوعات مهم نشسته‌اند.

# که کس در جهان گاو چونان ندید

نه از پیرسر کاردانان شنید

هوش مصنوعی: هیچ‌کس در دنیا گاوی مانند این ندیده و نه از کاردانان باتجربه در این باره چیزی شنیده است.

# زمین کرده ضحاک پر گفت و گوی

به گرد جهان هم بدین جست و جوی

هوش مصنوعی: ضحاک از زمین به گفتگو برخاست و در جست‌وجوی خود در اطراف جهان به صحبت پرداخت.

# فریدون که بودش پدر آبتین

شده تنگ بر آبتین بر زمین

هوش مصنوعی: فریدون، که پدرش آبتین بود، بر روی زمین به شدت بر آبتین فشار آورد.

# گریزان و از خویشتن گشته سیر

برآویخت ناگاه بر کام شیر

هوش مصنوعی: ناگهان، کسی که از خود دور شده و به ستوه آمده بود، به سمت شیر حمله‌ور شد.

# از آن روزبانان ناپاک مرد

تنی چند روزی بدو باز خورد

هوش مصنوعی: از آن روز، تعدادی انسان ناپاک که به او جسارت می‌کردند، به او آسیب رساندند و او را به زحمت انداختند.

# گرفتند و بردند بسته چو یوز

برو بر سر آورد ضحاک روز

هوش مصنوعی: او را گرفتند و بردند، مثل یوزی که در دام افتاده است. بر سر آن شخص، روزگار سخت و دشواری فرود آمده است.

# خردمند مام فریدون چو دید

که بر جفت او بر چنان بد رسید

هوش مصنوعی: وقتی خردمند مام فریدون مشاهده کرد که برادرش دچار چنین وضعیتی شده است، در اندیشه فرو رفت.

# فرانک بدش نام و فرخنده بود

به مهر فریدون دل آگنده بود

هوش مصنوعی: فرانک نامی نیکو و خوش داشت و دل او به محبت فریدون آکنده بود.

# پر از داغ دل خستهٔ روزگار

همی رفت پویان بدان مرغزار

هوش مصنوعی: دل خسته و پر از غم ناشی از سختی‌های زندگی، به آرامی در حال حرکت به سوی دشت و چمنزاری است.

# کجا نامور گاو برمایه بود

که بایسته بر تنش پیرایه بود

هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که چگونه ممکن است گاوی که به شهرت رسیده، بدون زینت و آرایش درخشان باشد. به عبارتی دیگر، اگر کسی به بزرگی و شهرت برسد، باید نشانه‌ها و ابزارهایی از این اعتبار و مقام را بر تن داشته باشد.

# به پیش نگهبان آن مرغزار

خروشید و بارید خون بر کنار

هوش مصنوعی: در جلوی نگهبان آن دشت، غوغایی برپا شد و خون در کنار آن ریخت.

# بدو گفت کاین کودک شیرخوار

ز من روزگاری بزنهار دار

هوش مصنوعی: او به او گفت که این کودک شیرخوار به مدت طولانی نیاز دارد که زیر چتر محافظت و مراقبت من باشد.

# پدروارش از مادر اندر پذیر

وزین گاو نغزش بپرور به شیر

هوش مصنوعی: از مادر مثل پدرش پذیرایی کن و فرزند را با شیر گاو نازپرورده بار بیاور.

# و گر باره خواهی روانم تراست

گروگان کنم جان بدان کت هواست

هوش مصنوعی: اگر تو بخواهی، جانم را به تو می‌سپارم و در ازای آن خودم را در اختیارت قرار می‌دهم، چرا که تو برای من اهمیت ویژه‌ای داری.

# پرستندهٔ بیشه و گاو نغز

چنین داد پاسخ بدان پاک مغز

هوش مصنوعی: نگهبان جنگل و گاو زیبا، به او که دارای ذهن پاک و صاف بود، چنین پاسخ داد.

# که چون بنده در پیش فرزند تو

بباشم پرستندهٔ پند تو

هوش مصنوعی: وقتی که من در برابر فرزند تو قرار بگیرم، به‌عنوان کسی که به نصایح و آموزه‌های تو احترام می‌گذارد، خدمت می‌کنم.

# سه سالش همی داد زان گاو شیر

هشیوار بیدار زنهارگیر

هوش مصنوعی: او سه سال از شیر آن گاو بهره‌مند بود و در این مدت هشیار و بیدار به زندگی ادامه می‌دهد. زنهار، باید مراقب باشد.

• پارت 2

هوش مصنوعی: در این بخش از داستان، مادر ضحاک به نام فرانک، به شدت نگران آینده فرزند خود است و تصمیم می‌گیرد او را از خطرات دور کند. او با توجه به خرد و دانایی، تصمیم می‌گیرد که فرزندش را به منطقه‌ای دور از دسترس بفرستد تا از چنگال ضحاک در امان بماند. فرانک به کوه البرز می‌رود و فرزندش را به یکی از مردان نیکوکار می‌سپارد تا او را مانند پدرش محافظت کند. در همین حال، ضحاک از نقشهٔ فرانک مطلع می‌شود و به سمت منطقه می‌آید تا فرزند فرانک را پیدا کند و به او آسیب برساند. او با خشم و کینه به آنجا می‌آید و به تخریب و آتش‌سوزی می‌پردازد.

برگردان به زبان ساده

# نشد سیر ضحاک از آن جست جوی

شد از گاو گیتی پر از گفت‌گوی

هوش مصنوعی: ضحاک نتوانست از جستجوی خود سیر شود و از آن جا، گیتی را پر از گفت‌وگوهایی در مورد گاو کرد.

# دوان مادر آمد سوی مرغزار

چنین گفت با مرد زنهاردار

هوش مصنوعی: مادر با شتاب به سمت دشت رفت و این چنین با مردی که زنی داشت، صحبت کرد.

# که اندیشه‌ای در دلم ایزدی

فراز آمدست از ره بخردی

هوش مصنوعی: در دلم اندیشه‌ای الهی شکل گرفته که از طریق عقل و خرد به من رسیده است.

# همی کرد باید کزین چاره نیست

که فرزند و شیرین روانم یکیست

هوش مصنوعی: او می‌گوید که باید با این واقعیت کنار بیاید، زیرا فرزندش و محبوبش برای او یکی هستند و نمی‌تواند از این واقعیت فرار کند.

# ببرم پی از خاک جادوستان

شوم تا سر مرز هندوستان

هوش مصنوعی: می‌خواهم به سرزمین جادویی شما بروم تا به نزدیکی مرز هند برسم.

# شوم ناپدید از میان گروه

برم خوب رخ را به البرز کوه

هوش مصنوعی: من از میان این جمعیت ناگهان ناپدید می‌شوم و با چهره‌ای خوب به کوه البرز می‌روم.

# بیاورد فرزند را چون نوند

چو مرغان بران تیغ کوه بلند

هوش مصنوعی: فرزند را به دامن بیاور، همان‌طور که پرندگان به سمت بلندای کوه پرواز می‌کنند.

# یکی مرد دینی بران کوه بود

که از کار گیتی بی‌اندوه بود

هوش مصنوعی: مردی که در کوه زندگی می‌کرد، از مشغله‌های دنیوی و مشکلات آن آزاد و بی‌نیاز بود.

# فرانک بدو گفت کای پاک دین

منم سوگواری ز ایران زمین

هوش مصنوعی: فرانک به او گفت: ای انسان با دیانت، من نمایندهٔ درد و اندوه سرزمین ایران هستم.

# بدان کاین گرانمایه فرزند من

همی بود خواهد سرانجمن

هوش مصنوعی: بدان که این فرزند ارزشمند من در پی برگزاری نشست و گردهمایی است.

# ترا بود باید نگهبان او

پدروار لرزنده بر جان او

هوش مصنوعی: تو باید مانند پدر، مراقب و نگهبان او باشی، به طوری که هر لحظه نگران جانش باشی.

# پذیرفت فرزند او نیک مرد

نیاورد هرگز بدو باد سرد

هوش مصنوعی: فرزند او که مردی نیکو و نیکوکار است، هرگز پذیرای هوای سرد و ناپسند نخواهد بود.

# خبر شد به ضحاک بدروزگار

از آن گاو برمایه و مرغزار

هوش مصنوعی: ضحاک، در روزگاری تیره و تار، از وجود گوساله‌ای با ارزش و چراگاه زیبایی آگاه شد.

# بیامد ازان کینه چون پیل مست

مران گاو برمایه را کرد پست

هوش مصنوعی: از شدت کینه و خشم، مانند فیل مستی به درون آمده است و باعث شده که گاو نر را که همیشه در جایگاه بالاتری بود، به پستی و ذلت بکشاند.

# همه هر چه دید اندرو چارپای

بیفگند و زیشان بپرداخت جای

هوش مصنوعی: همه کسانی که به اینجا آمده‌اند، فقط به فکر منافع و نیازهای خود هستند و از آنچه در این مکان می‌گذرد، فقط به دنبال بهره‌وری و فضایی برای خود هستند.

# سبک سوی خان فریدون شتافت

فراوان پژوهید و کس را نیافت

هوش مصنوعی: به سرعت به سمت خانه فریدون حرکت کرد و خیلی تلاش کرد و جستجو نمود، اما کسی را پیدا نکرد.

# به ایوان او آتش اندر فگند

ز پای اندر آورد کاخ بلند

هوش مصنوعی: در اینجا گفته می‌شود که به محوطه‌ای که متعلق به اوست، آتش افروخته شد و این آتش باعث شد که کاخ بزرگ او از پا درآید و ویران شود.