ورزش شمشیربازی
شمشیربازی یک ورزش مدرن است.که سابقه ای تاریخی دارد.ازاولین باری که انسان های اولیه برای جنگیدن با یکدیگر، به سردی فلز روی آوردند.مهارت شمشیرزنی به عنوان یکی از مهارت های جنگی مطرح بوده است و در تمامی تمد ن های باستانی جهان سابقه ای به اندازه ی طول بشریت دارد .
شمشیر بازی در ایران
ورزش شمشیر بازی برای نخستین بار توسط میر مهدی ورزنده در ایران معرفی شد و اندک اندک , بخصوص در مدرسه نظام آن روز , آموزش داده شد و گسترش یافت .
در سال 1328 سه نفر از جوانان ایرانی که برای تحصیل به اروپا رفته و هنگام تحصیل با ورزش شمشیر بازی آشنا شده بودند , در بازگشت به ایران کوشش زیادی در گسترش هر چه بیشتر این ورزش بعمل آوردند و سرانجام موفق شدند فدراسیون شمشیر بازی ایران را تاسیس کنند . این سه تن عبارت بودند از ابتهاج , نیر نوری و بصیر.
آندره مارات زی اولین مربی خارجی بود که برای آموزش شمشیر بازی از کشور ایتالیا به ایران آمد. مارات زی , با وجود آنکه حدود 70 سال داشت اما تلاش و کوشش بسیاری در آموزش جوانان ایران کرد.
در سال 1345 اولین دوره مسابقات بین المللی جوانان در ایران و در تالار ورزشی تازه تاسیس 7 تیر ( واقع در ضلع شمالی پارک شهر تهران ) برگزار شد.
فلوره و فدراسیون جهانی :
اولین مقررات رسمی فلوره در سال 1914 توسط کمیته ی فلوره ی فدراسیون جهانی به همت اتوره ایتالیایی و با الگو برداری از قوانین کمیته ی تکنیکی فلوره ی فدراسیون فرانسه و رئیس آن کامیل پریوست به تصویب رسید . از سال 1957 تحولی بزرگ در رقابت های فلوره پدید آمد و آن استفاده از دستگاه های الکترونیکی متصل به شمشیر بود . چراغ این دستگاه ها ، به هنگام ضربه زدن روشن می شود و ضربه زننده را مشخص می کند .
نحوه اجرای حرکات شمشیربازی:
برای کسانی که برای اولین بار به تماشای شمشیربازی می نشینند، دنبال کردن حرکات سریع و برق آسای دو بازیکن برای آنها بسیار دشوار است. برای این که بتوانید بازی شمشیربازی را بهتر درک کنید، سعی کنید تنها روی یک بازیکن تمرکز کنید. بازیکنی که مورد تهاجم (اتک) قرار می گیرد با حرکت دفاع (پاره) تیغه حریف را از خود دور می کند. سپس بازیکن دفاع کننده می تواند پاسخ (ریپوست) خود را اجرا کند. بدین ترتیب دو رقیب حرکات تهاجمی و تدافعی خود را با هم ردوبدل می کنند که به آن سلسله مراتب بازی اطلاق می شود. در فلوره و سابر، داور با اعمال قانون حق تقدم، حرکات را آنالیز می کند و نظر خود را اعلام می کند.
اما در اپه چنین قانونی وجود ندارد و هر بازیکنی که ضربه را زودتر بزند امتیاز می گیرد. در نتیجه در صورتی که در اپه هر دو بازیکن در آن واحد به حریف خود ضربه بزنند ضربه دوبل (کدوبل) حاصل می شود که در فلوره و سابر این نوع ضربه دوبل معنایی ندارد.
پوشش اصلی شمشیربازی
بیشتر پوشش های محافظت کننده در ورزش شمشیربازی از پنبه سخت یا نایلون ساخته شده اند. علاوه بر این موارد، الیافتی به نام کولار در فرم های پیشرفته تر لباس ها به کار گرفته می شود. نسبت استحکام به وزن کولار زیاد است، چراکه از پاراآرامید های سبک و قوی تشکیل شده است. کولار به صورت نخ یا تکه پارچه در پوشش های شمشیربازی وجود دارد.
ژاکت: ژاکت شمشیربازی دارای بندی است که از میان پاها می گذرد. طراحی ژاکت در فرم های مختلف تفاوت هایی دارد. در فلوره، ژاکت در امتداد کمر قرار می گیرد. همچنین یک پارچه گلوپوش اطراف یقه دوخته می شود تا از ورود تیغه شمشیر به زیر ماسک و اطراف گردن جلوگیری شود.
ماسک:ماسک دارای یک پیش بند است که از گردن مراقبت می کند. این ماسک باید قدرت دوازده کیلوگرم بر سطح را در ناحیه تور فلزی جلو صورت و 350 نیوتون را در قسمت پیش بند تحمل کند. البته میزان مقاومت و اجزای دیگر ماسک در مسابقات بین المللی مختلف متنوع است.
دستکش: دستگیره شمشیر باید با یک دستکش مخصوص گرفته شود. شمشیربازی دارای یک دستکش پوشیده و بلند است که از برخورد تیغه شمشیر به دست و ایجاد مصدومیت پیشگیری می کند. وجود دستکش در دست گرفتن بهتر شمشیر تاثیر زیادی دارد.
شلوارک مخصوص:در شمشیربازی یک شلوارک کوتاه تا زانو پوشیده می شود. این شلوارک باید 10 سانتیمتر از ژاکت را نیز پوشش دهد.
انواع شمشیرها
فلوره
فلوره شمشیری است به وزن 500 گرم و به طول 110 سانتی متر كه شامل دسته، گارد و تیغه می باشد. تیغه شمشیر فلوره از جنس فولاد آلیاژی است كه خاصیت فنری دارد. در نوك تیغه این شمشیر تكه ای قرار دارد كه هرگاه بازیكن بتواند فشاری معادل 500 گرم نیرو بر بدن حریف وارد كند، این ضربه روی دستگاه مخصوص ضبط می شود.
تعداد ضربات برای زنان و مردان، 5 ضربه برای مدت ۳ دقیقه است (دور مقدماتی) و دور حذفی، 15 ضربه در 3 زمان 3 دقیقه ای می باشد. مسابقات فلوره تنها به وسیله یك سرداور قضاوت می شود و ضربه ای امتیاز می گیرد كه به جلیقه ای وارد شود كه نیم تنه بالای بدن را می پوشاند به جز دست شمشیرباز و هدف در این رشته قسمت جلو وپشت سینه است.
اپه
اپه شمشیری است به طول 110 سانتی متر و وزن 770 گرم كه ضخامت تیغه آن بیشتر از تیغه فلوره است. مقطع تیغه اپه مثلث شكل است و در این رشته هم مانند فلوره ضربه ها به وسیله دستگاه مخصوص ضبط می شود.برای ثبت امتیاز، شمشیرباز باید 750 گرم نیرو بر نوك شمشیر وارد كند تا دستگاه ضربه را ثبت نماید. هدف در بازی اپه، تمام بدن است و تعداد ضربات، 5 ضربه در ۳دقیقه می باشد كه برای هر بازی در نظر گرفته می شود. البته تنها ضربه با نوك شمشیر ملاك امتیازدهی است.
سابر
شمشیر سابر 500 گرم وزن دارد و طول آن 105 سانتی متر است كه شامل 88 سانتی متر طول تیغه است. هدف در این رشته، همه قسمتهای بالای بدن است و می توان هم با نوك شمشیر و هم از پهلو به صورت پرش ضربه وارد آورد.در سالهای اخیر، مسابقات سابر به صورت الكتریكی درآمده و قضاوت مسابقات با یك سرداور است. برای برد، تعداد 5 ضربه در مدت ۳دقیقه لازم است. حركات و سرعت عمل در سابر بسیار بیشتر و سریعتر از دو رشته دیگر (فلوره و اپه) است و با ضربات نوك و لبه آن امتیاز به دست می آید.
اصطلاحات شمشیربازی:
اتک:
گرفتن حالت حمله به خود رااتک می گویند. در این حالت، شمشیرباز دست را پیش می گیرد و حمله می کند و طرف دیگر دفاع کننده است.
گارد شمشیر:
قسمتی از شمشیر است که دست را در مقابل حریف حفاظت می کند.
فول:
خطا و نقض قانون بازی است.
عمده خطاها عبارتند از:
- بی ادبی و توهین به حریف
- اعتراض به داور یا حریف پس از اعلان رأی داوران
- گرفتن بدن حریف و جلوگیری از بازی وی
- نداشتن وسایل کامل مسابقه
- پرتاب کردن شمشیر به طرف حریف
- خشونت پس از اخطار
- تکرار حمله به حریف بعد از فرمان ایست داور
تعداد نفرات:
یك تیم شمشیربازی از 4 نفر تشكیل می شود كه شامل 3 نفر اعضای اصلی و 1 نفر ذخیره می باشد، البته مسابقات به شكل انفرادی و تیمی انجام می شود.
مدت مسابقه:
زمان هر مسابقه 4 دقیقه می باشد و وقت های تلف شده در حین مسابقه محاسبه می شود. با دستور سرداور بازی شروع می شود و بعد از هر ضربه امتیازدار، دو شمشیر باز به وضع سابق خود در پشت خط گارد باز می گردند.
وسایل شمشیربازی
- لباس كاملاً سفید (وست و شلوارک).
- ماسك صورت و دستكش.
- جلیقه الکتریکی در رشته سابرو فلوره
قوانین شمشیربازی
زمین مسابقه در این بازی 14 متر طول و 1.5 متر پهنا دارد. قبل از شروع بازی باید شرکت کنندگان به یکدیگر، داور و تماشاگران با نگه داشتن محافظ شمشیر در کنار چانه ادای احترام کنند. در روی خط آن گارد، باید به گونه ای بایستند که یک پا جلو بوده، شمشیر به سمت حریف بوده و دست آزاد در پشتشان جمع شده باشد.هر ست مسابقه 3 دقیقه است ولی اگر یکی از طرفین 15 امتیاز بگیرد، مسابقه زودتر به پایان می رسد. اگر زمان تمام شده و هیچ کدام از شرکت کنندگان به امتیاز 15 نرسیدند، برنده فردی است که امتیاز بالاتری را کسب کرده است. اگر پس از 9 دقیقه امتیازها مساوی بود، یک دقیقه وقت اضافه در نظر گرفته می شود که در آن فردی که اولین امتیاز را کسب کند برنده خواهد بود. برای گرفتن امتیاز هر بازیکن باید به منطقه ی مجاز حریف ضربه بزند. این مناطق برحسب قوانین مختلف، تغییر می کنند.