ورزش سپک تاکرا
تعریف واژه سپک تاکرا و تاریخچه آن
سپک یک کلمه مالایی به معنای لگد زدن است و تاکرادر تایی به معنی توپ است. در فیلیپین هم این ورزش به سیپا (Sipa) معروف است. والیبال با پا هم نام دیگری است که به این ورزش داده اند.
ورزش سپک تاکرا 500 سال قبل توسط خانواده سلطنتی در مالزی پایه شکل گرفت و یک بازی سلطنتی محسوب می شد.
شکل امروزین این رشته از دویست سال پیش پیدا شد. وزارت ورزش تایلند در سال ۱۸۲۹ برای نخستین بار مجموعه قوانین سپک تاکرا را منتشر کرد.
گروهی به شکل دایره می ایستادند و با چوب به توپ ضربه می زدند و ساعت ها به این بازی می پرداختند و تا زمانی که توپ به زمین می خورد جزو امتیازات آن گروه محاسبه می شد.
در سال ۱۹۶۵ تور به این ورزش اضافه شد و به چیزی شبیه والیبال امروزی تبدیل شد. این ورزش در ایران ورزش نو پایی است.
آشنایی با ورزش سپک تاکرا
ورزش سپک تاکرا 500 سال قبل توسط خانواده ای سلطنتی در مالزی پایه گذاری شد که البته آن زمان یک بازی درباری و سلطنتی به شمار می آمد.
نام این ورزش از دو زبان، سپک (Sepak)در زبان مالزیایی به معنی ضربه زدن و تاکرا (Takraw)در زبان تایلندی یعنی توپ گرفته شده است.
هنگامی که این ورزش متولد شد تا حد زیادی شبیه ورزش ژاپنی Kemari بود.
عده ای به شکل دایره می ایستادند و با چوب به توب ضربه می زدند و ساعت ها به این بازی می پرداختند.
به همین دلیل بسیار شبیه بازی کماری بود که بازیکنان یک دایره بزرگ تشکیل می دادند.
ساعت ها بدون آنکه توپ با زمین تماسی پیدا کند به آن ضربه می زدند و تا زمانی که توپ به زمین می خورد جزو امتیازات آن گروه محاسبه می شد.
در سال 1965 این ورزش به چیزی شبیه والیبال امروزی با قوانینی شبیه آن انجام می شد.
ضمن اینکه تور هم به آن اضافه شد و کمی بین المللی تر شده بود.
چندی پیش سپک تاکرا در ایران نیز به جرگه ورزش های حرفه ای سازمان تربیت بدنی پیوست و به نام انجمن سپک تاکرا زیر شاخه ورزش های همگانی قرار گرفت.
اندازه، ارتفاع زمین و ارتفاع تور بازی و به طور کلی سایز زمین مسابقه شبیه زمین بدمینتون است و هر تیم 3 بازیکن دارد.
قوانین فعلی آن تا حد زیادی شبیه والیبال است اما 5 فرق کلی دارد که به شرح زیر است:
- استفاده از دست غیر قانونی است
- هر بازیکن ممکن است قبل از برخورد توپ به تور حداقل یک بار به آن ضربه زده باشد
- هیچ چرخش و دورانی برای موقعیت های دفاعی یک تیم نیست
- اگر توپ قبل از افتادن به زمین حریف با تور برخورد بکند یک امتیاز محسوب می شود
- اغلب مردم چیز زیادی در باره این ورزش جالب نمی دانند
- سرویس زدن
ازیکنانی که این ورزش را انجام می دهند و بالاخص سرویس می زنند پای محوری شان را روی دایره سرویس که در زمین تعبیه شده قرار می دهند (در این حالت پا باید کاملا ثابت باشد)
بازیکنانی که در نیم دایره کناری در چپ و راست زمین (نیم دایره ای به شعاع 90 سانتی متر که با خط وسط زمین و خطوط کناری مرتبط بوده) ایستاده اند به انتخاب توپ را برای سرویس
زننده پرتاب می کنند و او به توپ ضربه می زند.
پس از انداختن توپ برای بازیکنی که سرویس می زند، 2 بازیکن دیگر دوباره به موقعیت دفاعی خود باز می گردنند.
هنگامی که بازی با ضربه سرویس آغاز می شود، مهاجم تیم می تواند از یک بار تا 3 بار به توپ ضربه بزند.
شما می توانید هنگام بازی از سر، پشت سر، پاها و هر جایی از بدنتان به غیر از بازوها از سر شانه تا انتهایی ترین قسمت انگشتانتان استفاده کنید.
انواع سپک تاکرا:
در حال حاضردر کل دنیا 3 نوع سپک تاکرا انجام می شود:
هوپ تاکرا: شبیه بسکتبال؛ با حلقه ای که از سقف آویزان است و5 بازیکن که زیر حلقه هستند باید طی مدت30 دقیقه با ضربات پا توپ را وارد حلقه کنند
دبل تاکرا: با دونفر بازیکن که روبروی هم قرار می گیرند
سپک تاکرای ساحلی: روی شن و ماسه ساحلی مانند والیبال ساحلی که با 4 بازیکن انجام می شود.
امتیازات بازی
هر تیمی که بتواند 2 ست از 3 ست بازی را از آن خود کند برنده مسابقه خواهد بود. هر ست 15 امتیاز دارد که در ست سوم تنها کسب 6 امتیاز برای پیروز شدن تیم مقابل کفایت می کند.
دو نوع توپ در این ورزش مورد استفاده قرار می گیرد که یک نوع آن غالبا از مواد پلاستیکی و مشتقاتش (فایبر گلاس) تشکیل می شود و نوع دیگر سال ها پیش از نوعی خیزران و بامبو بوده که اکنون منسوخ شده.
توپی که از پلاستیک ساخته شده توسط انجمن آسیایی سپک تاکرا به عنوان توپ رسمی (در دو نوع مردان و بانوان) مسابقات شناخته شده است.
وزن توپ بین 170 تا 190 گرم است و سایز محیطی آن 40 سانتی متر می باشد. توپی کوچکتر از توپ هندبال و کمی بزرگتر از توپ سافت بال.
نکات مهم بازی
هر بازیکن می تواند تا آنجا که قدرتش را دارد بالا بپرد و ضربه ای که به توپ می زند در آن صورت شبیه حرکات آکروباتیک است. گفته می شود سرعت توپ در سپک تاکرا گاها به 140 کیلومتر در ساعت هم می رسد.
زمین ورزش سپک تاکرا
- زمین بازی 13/4 متر در 6/10 متر است. عرض خطوط مرزی محوطه زمین نباید از 0/04 متر تجاوز کند.
- این بازی تا حد زیادی شبیه والیبال است و هر تیم 3 بازیکندارد. دو تفاوت مهم ورزش سپک تاکرا با والیبال این است که:
- استفاده از دست در این بازی ممنوع است.
- هر بازیکن می تواند قبل از گذشتن توپ از تور بیش از یک بار به آن ضربه بزند.
- اگر توپ قبل از افتادن در زمین حریف با تور برخورد کرد، یک امتیاز به حساب می آید.
- ارتفاع میله برای زنان 1/45 متر از سطح زمین و برای مردان 1/55 متر می باشد و به طور قائم در 0/3 متری از خطوط کناری زمین قرار می گیرد.
بازیکنان ورزش سپک تاکرا
بازی بین دو تیم که هر تیم 3 بازیکن دارد انجام می شود، یکی از سه بازیکن در عقب زمین قرار می گیرد که به او back گفته می شود و دو بازیکن دیگر در جلوی زمین یکی در سمت راست و دیگری در سمت چپ که به ترتیب راست داخلی و چپ داخلی نامیده می شود.