آزبستوز عبارت است از التهاب ریه ها به علت استنشاق ذرات آزبست . این یك اختلال مزمن است اما مسری نیست . آزبستوز ممكن است منجر به سرطان ریه شود (خطر بروز با سیگار كشیدن بسیار بیشتر می شود). مردان بالای 40 سالی كه در معرض ذرات آزبست بوده اند با احتمال بیشتری دچار این بیماری می شوند.
یکی دیگر از بیماری های ریوی ناشی از کار آزبستوز است. این بیماری به علت استنشاق گرد و غبار پنبه نسوز به وجود می آید. آزبست یا پنبه کوهی درون سنگ های سخت در اعماق زمین وجود دارد و دارای رشته و فیبر های بلندی است. این رشته ها در برابر حرارت، مقاومت زیاد و قابلیت هدایت الکتریکی بسیار کمی دارند، از این رو در صنایع بسیاری به کار می روند.
انواع آزبست
- کریزوتیل (آزبست سفید)
- آموسیت (آزبست قهوه ای)
- کروسیدولیت (آزبست آبی)
دو نوع کلی الیاف وجود دارد (الیاف آمفیبول و کریزوتیل). تمام سه نوع بالا با بیماری های ریوی سرطانی و غیر سرطانی در ارتباط هستند. کریزوتیل (آزبست سفید) که به آن الیاف “سرپنتین” هم می گویند بلند و منحنی شکل است. آمفیبول که الیاف صاف و دراز است، شامل اکتینولیت، آموسیت، آنتوفیلیت، کروسیدولیت و ترمولیت است. آمفیبول بیشتر احتمال دارد که منجر به سرطان پوشش ریه (مزوتلیوما) و زخم شدن درون ریه (فیبروز پلورال) شود. هر نوعی از الیاف (همچون آزبست) می تواند سبب بروز بیماری های ریه شود.
خطر بروز سرطان ریه مربوط به آزبست با توجه به نوع الیاف، متفاوت است. مطالعاتی روی گروهی از بیماران که در معرض الیاف کریزوتیل قرار داشتند صورت گرفت، این مطالعات نشان دادند که کریزوتیل تنها به میزان متوسط افراد را در خطر بروز بیماری قرار می دهد. از طرف دیگر، قرار گرفتن در معرض الیاف آمفیبول یا هر دو نوع الیاف ذکر شده، خطر بروز سرطان ریه را افزایش می دهد.
اگر چه سازمان ایمنی و بهداشت شغلی (OSHA) استانداردی برای قرار گرفتن در برابر آزبست در محیط کار در نظر گرفته (۰.۲ الیاف/ یک هزارم لیتر در هوا) اما روی سطح استاندارد قرار گرفتن در برابر آزبست بحث های زیادی وجود دارد. خیلی از افراد اعتقاد دارند که بیماری های مربوط به آزبست، به میزان خاصی از قرار گرفتن در برابر آزبست نیاز دارند تا رخ دهند؛ برخی دیگر نیز اعتقاد دارند که هیچ میزانی از قرار گرفتن در برابر آزبست بی خطر نیست و نباید کلا در معرض آن قرار بگیرید.
در بیشتر ساختمان ها، آزبست هوابرد نیست. اما در قسمت هایی که آسیب دیده اند یا خراب شده اند، آزبست می تواند قابل استنشاق شود. تمرکز بالای آزبست هنگامی رخ می دهد که مواد حاوی آزبست بریده می شوند، روی آن ها سنباده کشیده می شود یا بازسازی می شوند. کاهش قرار گرفتن در برابر آزبست شامل برداشتن یا بستن و درزگیری کردن مواد حاوی آزبست است.
تلاش غیر ماهرانه برای برداشتن آزبست سبب رهایی سطح خطرناکی از الیاف می شود. آزبست به طور مکرر در مواد ساختمانی گوناگون استفاده می شود. از آزبست به منظور عایق کردن و بازدارنده اشتعال و گاهی در لنت ترمز خودروها استفاده می شود. آزبست معمولا در لوله کشی، حمام، سقف، ساختار رنگ، مواد پوشاننده و موزاییک های کف خانه های قدیمی یافت می شود.
علائم آزبستوز
در بیشتر موارد، علائم تقریباً ۲۰ سال (بین ۱۰ تا ۴۰ سال) پس از قرار گرفتن در معرض آزبست نیز ظاهر نمی شوند.علائم متداول آزبستوز شامل موارد زیر است:
- تنگی نفس
- سفتی در سینه
- سرفه خشک مداوم
- درد قفسه سینه
- از دست دادن اشتها
- ناهنجاری های ناخن
علل و عوامل خطر مرتبط با آزبستوز
هنگامی که الیاف آزبست را استنشاق می کنید، آنها می توانند در ریه های شما رسوب کرده و منجر به تشکیل بافت اسکار شوند. این زخم به عنوان آزبستوز شناخته می شود. جای زخم باعث می شود نفس کشیدن برای شما مشکل شود زیرا مانع از گسترش بافت ریه شما و عدم منقبض طبیعی می شود.
آزبست معمولاً در مشاغل ساختمانی و ضد حریق یافت می شود. آزبست هنوز در صنایع خاص مورد استفاده قرار می گیرد اما عموما تدابیری برای جلوگیری از استنشاق آنها در نظر گرفته می شود.در صورت استعمال سیگار نیز احتمال ابتلا به آزبستوز و سایر بیماری های مرتبط با آن بسیار بیشتر است.
عوامل افزاینده خطر آزبستور
افرادی که قبل از دهه ۱۹۷۰ در معادن استخراجی، آسیاب، تولیدات، نصب یا حذف محصولات آزبست کار می کردند، در معرض خطر آزبستوز قرار دارند. مانند:
- معدنچیان آزبست
- مکانیک خودرو و هواپیما
- اپراتورهای دیگ بخار
- کارگران ساختمان
- برق کاران
- کارکنان راه آهن
- کارکنان پالایشگاه و آسیاب
- کارکنان کشتی سازی
- کارگرانی که مسئول از بین بردن عایق آزبست اطراف لوله های بخار در ساختمان های قدیمی هستند.
خطر آزبستوز به طور کلی به میزان و مدت زمان قرار گرفتن در معرض آزبست مرتبط است. هرچه تماس بیشتر، خطر آسیب ریه نیز بیشتر است.مواجهه دست دوم نیز برای اعضای خانواده کارکنان مواجهه یافته نیز ممکن است، چون ممکن است الیاف آزبست با لباس این افراد به خانه منتقل شود. افرادی که در نزدیکی معادن زندگی می کنند نیز ممکن است در معرض الیاف آزبست منتشر شده در هوا قرار بگیرند.به طور کلی، قرار داشتن در اطراف الیاف آزبست تا زمانی که الیاف آزبست محصور باشند ایمن است. این حصار از ورود آن ها به هوا و استنشاق آن ها جلوگیری می کند.
تشخیص آزبستوز
تشخیص آزبستوز دشوار است زیرا علائم و نشانه های آن مشابه بسیاری از انواع دیگر بیماری های تنفسی است.
معاینه بدنی
به عنوان بخشی از ارزیابی شما ، پزشک در مورد سابقه سلامتی ، شغل و خطر قرار گرفتن در معرض آزبست صحبت می کند. در حین معاینه فیزیکی ، پزشک با استفاده از استتوسکوپ ریه های شما را با دقت گوش می دهد تا تشخیص دهد که آیا هنگام دم صدای کراکل ایجاد می شود یا خیر.برای کمک به تشخیص دقیق ممکن است انواع آزمایش های تشخیصی لازم باشد.
آزمایش های تصویربرداری
این آزمایش ها تصاویری از ریه های شما را نشان می دهد:
- تصویربرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه. آزبستوز پیشرفته به عنوان سفیدی بیش از حد در بافت ریه شما ظاهر می شود. اگر آزبستوز شدید باشد، ممکن است بافت هر دو ریه تحت تأثیر قرار گرفته و به آنها ظاهر لانه زنبوری بدهد.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT). سی تی اسکن مجموعه ای از نمایش های اشعه ایکس را از زوایای مختلف گرفته و تصاویر مقطعی از استخوان ها و بافت های نرم داخل بدن شما را تولید می کند. این اسکن ها به طور کلی جزئیات بیشتری را ارائه می دهند و ممکن است به تشخیص آزبستوز در مراحل اولیه کمک کنند، حتی قبل از اینکه در اشعه ایکس قفسه سینه نشان داده شود.
تست های عملکردی ریه
این آزمایش ها میزان عملکرد ریه های شما را تعیین می کند. آزمایش های عملکرد ریوی میزان هوای ریه های شما و جریان هوا از داخل ریه ها را اندازه گیری می کند.
در طول آزمایش، ممکن است از شما خواسته شود تا جایی که می توانید در یک دستگاه اندازه گیری هوا به نام اسپیرومتر بدمید. آزمایش های عملکرد ریوی پیشرفته ترمی توانند میزان اکسیژن منتقل شده به جریان خون شما را اندازه گیری کنند.
روش های تشخیصی
در برخی شرایط، پزشک ممکن است مایعات و بافت را برای آزمایش وجود فیبرهای آزبست یا سلول های غیر طبیعی از ریه خارج کند. آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- برونکوسکوپی. یک لوله نازک (برونکوسکوپ) از طریق بینی یا دهان ، از گلو و به ریه ها منتقل می شود. یک نور و یک دوربین کوچک روی برونکوسکوپ به پزشک این امکان را می دهد تا در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری به داخل مجاری تنفسی ریه های شما نگاه کند یا از مایعات یا نمونه بافت (نمونه برداری) استفاده کند.
- توراسنتز. در این روش ، پزشک بی حس کننده موضعی تزریق می کند و سپس یک سوزن را از طریق دیواره قفسه سینه شما بین دنده ها و ریه ها فرو می کند تا مایعات اضافی را برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاه از بدن خارج کرده و به شما کمک کند تا تنفس بهتر داشته باشید. پزشک شما ممکن است سوزن را با کمک راهنمایی سونوگرافی وارد کند.
درمان آزبستوز چیست؟
بیماران دچار بیماری آزبستوز (همچون سایر بیماری های مزمن ریوی) در معرض عفونت، سطح پایین اکسیژن خون و نارسایی قلبی قرار دارند. این بیماران پس از عفونت های باکتریایی و ویروسی نیز به سرعت بهبود نمی یابند. به علاوه، ممکن است که در معرض عفونت های قارچی و غیر معمولی قرار داشته باشند که سبب زخم شدن بافت ریه می شوند. کنترل پزشکی بیماری آزبستوز روی پیشگیری و درمان فوری عفونت تمرکز دارد. واکسن آنفولانزا و ذات الریه قسمتی از پروسه مراقبت از بیماران مبتلا به بیماری آزبستوز هستند.
البته هیچ درمان قطعی برای بیماری آزبستوز وجود ندارد. به علاوه استروئیدها و درمان های ایمنی نیز به این بیماران کمکی نمی کنند. سایر عوامل اصلی در درمان بیماران دچار بیماری آزبستوز توقف سیگار کشیدن، تشخیص فوری بیماری یا سرطان و پرهیز از قرار گرفتن در معرض آزبست هستند. دریافت اکسیژن تکمیلی در طول ورزش و استراحت (بسته به نیاز فرد) می تواند به بهبود عملکرد روزانه فرد کمک کند.
داروها
- آنتي بيوتيك براي عفونت
- گشادكننده نايژه (استنشاقي يا خوراكي ) همراه با استنشاق درماني براي باز كردن لوله هاي نايژه اي تا حداكثر ممكن
- براي رفع ناراحتي خفيف مي توان از داروهايي مثل استامينوفن استفاده نمود.
- امكان دارد اكسيژن ضروري شود.
فعاليت
- در صورت وجود عفونت ، در رختخواب استراحت كنيد.
- پس از آغاز درمان ، با رو به بهبود گذاشتن علايم فعاليت هاي عادي خود را از سر گيريد.
- براي حفظ ظرفيت ريه بايد ورزش منظم به هر شكلي كه قابل تحمل باشد انجام داد.
یشگیری از بیماری آزبستوز
- به هنگام قرار گرفتن در معرض آزبست ، از ماسك حفاظتی مناسب یا هودی كه با هوای آزاد ارتباط دارد استفاده كنید.
- اقدامات توصیه شده در رابطه با مهار غبارهای آزبست را به كار بندید.
- سیگار نكشید.
- یك برنامه منظم ورزشی داشته باشید تا سلامت قلبی ـ تنفسی شما حفظ شود.
- برای كارگرانی كه در صنایع آزبست كار می كنند باید به طور منظم عكس برداری با اشعه ایكس انجام شود تا هرگونه سایه غیرطبیعی در ریه ها شناسایی شود. اگر در عكس مشكلی بود، فرد باید كار با آزبست را رها كند حتی اگر علامتی وجود نداشته باشد.
آترواسکلروزیس چیست؟
