گندم بریان، نام منطقهای در استان کرمان است که در نزدیکی شهر شهداد در شمال شرقی این استان و شرق کوههای راور کرمان قرار دارد. شهداد تا شهر کرمان، مرکز این استان حدود 100 کیلومتر فاصله دارد و دشت گندم بریان در 80 کیلومتری شمال شهر شهداد واقع شده است. این جاذبه مهم گردشگری در قسمت شرقی رودخانه شور واقع شده است و با مرکز استان کرمان، حدود 80 کیلومتر فاصله دارد. گندم بریان یا ریگ سوخته، نام تپههایی پوشیده از گدازههای آتشفشانی است که حدود 480 کیلومتر مربع مساحت دارد. بهدلیل پوششی متشکل از سنگها و گدازههای بازالتی سیاهرنگ آتشفشانی، دمای هوا در این منطقه بسیار بالا میرود و همین امر، گندم بریان را تبدیل به یکی از گرمترین نقاط جهان در کنار صحرای نوادا، کالیفرنیا، لیبی و الجزایر کرده است.
دمای هوا در منطقهای به طول 200 کیلومتر و عرض 150 کیلومتر بهقدری بالا است که هیچ موجود زندهای نمیتواند در آن زندگی کند و هیچ حیاتی در این منطقه دیده نمیشود. دشت گندم بریان با ویژگیهای منحصربهفرد و فضایی فوقالعاده برای عکاسی در سالهای اخیر، بهعنوان یکی از جاهای دیدنی استان کرمان، میزبان تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی بوده است؛ به خصوص پس از انتشار خبری که به اشتباه، این منطقه را بهعنوان گرمترین نقطه جهان معرفی کرد. همان طور که میدانید استان کرمان، یکی از زیباترین و پرطرفدارترین مناطق گردشگری ایران است که با جاذبههای تاریخی و طبیعی خود، سالانه هزاران گردشگر داخلی و خارجی را بهسمت خود میکشاند. استان کرمان با وجود احاطه شدن توسط کوههای پر برف صاحبالزمان، جوپار، پلوار و جفتان، آب و هوایی گرم و خشک دارد؛ زیرا در مجاورت کویر لوت، یکی از بزرگترین کویرهای ایران واقع شده است. گندم بریان در حاشیه غربی دشت لوت، مجتمع تپههایی پوشیده از سنگها و گدازههای بازالتی سیاه رنگ آتشفشانی است که مساحتی معادل 480 کیلومتر مربع دارد. این سنگهای بازالتی با اشکال و فرمهایی عجیب در منطقهای به طول 13 در 12 کیلومتر، در یک منطقه مسطح و مرتفع قرار گرفتهاند و جنس آنها از نوع آذرین بیرونی است. پوشش سیاه رنگ منطقه گندم بریان باعث میشود تا دمای هوا در گندم بریان بهشدت بالا برود و قرار گرفتن در ارتفاع پایین نیز از جمله دلایل گرمای شدید در این منطقه اعلام شده است. در طول روز به خاطر سیاه بودن این تپه، گندم بریان گرم میشود.
بخش شمالی گندم بریان، همسطح با دشتهای اطراف است و تنها وجود خاک سیاه رنگ گندم بریان است که باعث میشود به اشتباه تصور کنیم که این بخش هم سطح با تپههای گندم بریان است. رود شور یا کال شور در حاشیه غربی و جنوبی منطقه گندم بریان جاری است. این رود از کوههای راور کرمان سرچشمه میگیرد، وارد دشت لوت میشود، پس از عبور از غرب و جنوب منطقه گندم بریان، جاده شهداد به نهبندان در دشت لوت را قطع میکند و به سمت شمال منطقه کلوتها و در نهایت بهسمت چاله مرکزی لوت جاری میشود تا در باتلاقهای نمکی آن ناحیه تهنشین شود. دورتادور مجتمع تپههای گندم بریان، به غیر از جناح شمالی این تپه، با دیوارهای خاکی با ارتفاعهای مختلف پوشانده شده است که بلندترین آن حدود 30 متر ارتفاع دارد و تصویری از یک قلعه را برای بیننده تداعی میکند. سنگهای گدازهای سیاه رنگ که برخی از آنها حدود چهار متر ارتفاع دارند، تمام سطح فوقانی دیوارههای خاکی را پوشاندهاند. خاک زردرنگ پایه و سنگهای سیاه بازالتی، پدیدهای بینظیر و خارقالعاده را در گندم بریان خلق کردهاند که به راستی زیبا و اعجابانگیز است. گندم بریان، یک منطقه خالی از حیات در کره زمین است که در فصل تابستان، دمای هوا در آن به بیش از 71 درجه سانتیگراد میرسد و هیچ موجود زندهای تاب حضور مداوم در این دشت را ندارد. بهتر است بدانید که حضور روزانه در کویر شهداد، بدون راهنما و هماهنگی با نهادهای مربوطه برای مردم عادی مشکلات فراوانی را بههمراه خواهد داشت؛ زیرا دمای هوا در مناطق مجاور گندم بریان در فصل تابستان میتواند تا 60 درجه سانتیگراد هم بالا برود و این دما برای انسان مرگبار است.
مسیر دسترسی به گندم بریان از جاده شهداد به نهبندان آغاز میشود و شما باید در ابتدا خود را از کرمان به این جاده برسانید؛ جادهای به طول 293 کیلومتر که منطقه غربی دشت لوت در استان کرمان را به منطقه شمال شرقی دشت لوت در استان خراسان جنوبی وصل میکند. پس از ورود به این جاده باید حدود 40 کیلومتر از شهر شهداد (22 کیلومتر پس از جاده فرعی کمپ کویری) رانندگی کنید.