گیاه اکالیپتوس در واقع از درختان بومی استرالیا هستند و رشد بسیار سریعی دارند. اندازه اکالیپتوس متناسب با گونه های مختلف آن متفاوت است. از نام های دیگر اکالیمتوس می توان به کینا، درخت تب نوبه و سرویل اشاره کرد. در بین گونه های متفاوت اکالیپتوس گونه اکالیپتوس نیلی عمده ترین منبع برای تهیه روغن اکالیپتوس در سطح جهان است. برگ اکالیپتوس حاوی فلاوونوئیدها و تانن هاست. فلاونوئیدها آنتی اکسیدان های گیاهی هستند و تانن ها نیز ترکیباتی هستند که به کاهش التهابات کمک می کنند. خواص اکالیپتوس فراوان است و از جمله خواص اکالیپتوس می توان به مواردی مانند ضدنفخ، تب بر، خلط آور، کاهش قند خون، درمان سرماخوردگی، درمان عفونت های تنفسی و داشتن خاصیت آنتی بیوتیکی است. در این مطلب که در ارتباط با خواص اکالیپتوس است به بررسی مواردی از جمله خواص اکالیپتوس برای پوست، خواص اکالیمتوس برای مو، خواص اکالیمتوس برای سیتوزیت، خواص اکالیپتوس برای ریه، خواص اکالیپتوس برای سردرد، خواص اکالسپتوس برای سلامت دهان و دندان، خواص دمنوش اکالیپتوس، طرز تهیه دمنوش اکالیپتوس و درنهایت مضرات اکالیپتوس می پردازیم.
خواص اکالیپتوس برای سلامتی
اکالیپتوس درختی همیشه سبز بومی استرالیا است که به دلیل خواص دارویی فوق العاده و رایحه خوش برگ های آن به شهرت رسیده و امروزه در بسیاری از نقاط دنیا رشد می کند.برگ های اکالیپتوس در طب سنتی جایگاه خاصی دارند که اگرچه مصرف خوراکی آن ها به شکل خام رایج نیست اما به صورت گسترده برای تهیه چای و روغن اکالیپتوس استفاده می شوند. از جمله خواص این برگ ها می توان به کاهش علائم سرماخوردگی و سرفه، رفع استرس، درمان خشکی پوست، تسکین درد و سلامت دندان ها اشاره کرد.اکالیپتوس فواید بسیاری برای سلامتی دارد. البته هنوز برخی از این فواید در تحقیقات به اثبات نرسیده اند. در ادامه به بررسی برخی خواص اکالیپتوس برای سلامتی می پردازیم.
۱. خاصیت ضد میکروبی اکالیپتوس
در اواخر قرن نوزدهم در بیمارستان های انگلستان از روغن اکالیپتوس برای ضدعفونی کردن کاتترهای ادراری استفاده می شد. امروزه محققین درحال انجام تحقیقات تازه ای برای استفاده از اکالیپتوس به عنوان ماده ای ضدعفونی کننده هستند.
در فوریه سال ۲۰۱۶ پژوهشگران صربستانی شواهدی یافتند که نشان می دهد اکالیپتوس می تواند خاصیت ضدمیکروبی داشته باشد. آنها نتیجه گرفتند که استفاده از یک گونه از روغن ضروری اکالیپتوس همراه با برخی آنتی بیوتیک های رایج می تواند به پیشرفت استراتژی های درمانی جدید برای برخی از عفونت ها منجر بشود. آنها امیدوارند که این یافته ها بتواند موجب کاهش مصرف آنتی بیوتیک ها بشود.بر اساس مطالعه ای که در مجلهٔ میکروبیولوژی بالینی و عفونت به چاپ رسید روغن اکالیپتوس می تواند بر روی برخی باکتری های بیماری زای مجاری فوقانی تنفسی خاصیت ضدباکتریایی داشته باشد. ازجملهٔ این باکتری ها می توان به هموفیلوس آنفولانزا و برخی سویه های استرپتوکوکوس اشاره کرد. هموفیلوس آنفولانزا مسئول گسترهٔ عظیمی از عفونت هاست.
۲. سرماخوردگی و مشکلات تنفسی
اکالیپتوس در بسیاری از محصولات درمان سرماخوردگی وجود دارد و می تواند به کاهش علائم ناشی از آن مانند سرفه کردن کمک بکند.
در درمان های گیاهی غرغره با برگ تازهٔ اکالیپتوس برای بهبود گلودرد، سینوزیت و برونشیت رایج است. همچنین استنشاق بخار روغن اکالیپتوس می تواند خاصیت ضداحتقان داشته باشد و استفاده از آن یک درمان خانگی معروف برای سرماخوردگی و برونشیت است.از اکالیپتوس می توان به عنوان یک خلط آور طبیعی برای کاهش خلط گلو و گرفتگی استفاده کرد. بسیاری از داروهای سرفه محتوی روغن اکالیپتوس هستند.بااین حال محققان با مطالعات بیشتر می خواهند نقش دقیق عصارهٔ برگ اکالیپتوس را در درمان عفونت های دستگاه تنفسی مشخص بکنند.
۳. اکالیپتوس و سلامت دندان
در بسیاری از دهان شویه ها و محصولات دندانپزشکی از خاصیت ضدباکتری و ضدمیکروبی اکالیپتوس استفاده شده است. اکالیپتوس با مبارزه با باکتری های عامل پوسیدگی دندان و پیوره (بیماری بافت های اطراف دندان) می تواند در سلامت دندان نقش مهمی داشته باشد.براساس مطالعه ای استفاده از عصارهٔ اکالیپتوس در آدامس ها می تواند به بهبود سلامت دندان و پیشگیری از برخی بیماری های دهان کمک بکند.
۴. عفونت های قارچی و زخم های پوستی
مرکز پزشکی دانشگاه مریلند نقش اکالیپتوس در درمان های سنتی عفونت های قارچی و زخم های پوستی را به طور کامل توضیح می دهد و آن را ماده ای مؤثر در این راه می داند. برای استفاده از این خاصیت اکالیپتوس می توانید از برگ، چای یا روغن اکالیپتوس استفاده بکنید. البته نباید فراموش بکنید که درصورت استفاده از روغن اکالیپتوس ابتدا آن را با روغن حامل رقیق بکنید.
۵. خاصیت ضدالتهابی
اکالیپتوس یک مادهٔ ضدالتهاب قوی است. بنابراین مصرف چای آن می تواند فواید بسیاری داشته باشد. از تسکین دردها گرفته تا محافظت از قلب از خواص ضدالتهابی اکالیپتوس سرچشمه می گیرد. چای اکالیپتوس اغلب برای افرادی که از آسم، التهاب مفصل و کشیدگی عضلات رنج می برند، توصیه می شود. مصرف چای اکالیپتوس می تواند به بهبود دردها کمک بکند. چای اکالیپتوس می تواند موجب کاهش التهابات در رگ های خونی و سرخرگ ها بشود. چای اکالیپتوس از بروز تصلب شرایین جلوگیری می کند و می تواند از شما در برابر حمله قلبی و سکته مغزی محافظت بکند.
۶. خاصیت آرامش بخش
خاصیت آرامش بخش اکالیپتوس می تواند فواید بسیاری داشته باشد. اما چای اکالیپتوس به طور خاص برای کسانی که دچار استرس مزمن هستند، توصیه می شود. هورمون های استرس بدن می توانند تأثیرات مخربی بر سوخت وساز و سلامت عمومی بدن تان داشته باشند. بنابراین مصرف یک فنجان چای اکالیپتوس می تواند در کاهش این هورمون های خطرناک استرس و کاهش فشار روانی موثر باشد.
۷. دافع حشرات
اکالیپتوس روشی مؤثر برای دفع حشرات و نابودی آنهاست. ایالات متحدهٔ آمریکا در سال ۱۹۴۸ رسماً روغن اکالیپتوس را به عنوان ماده ای حشره کش و کنه کش به ثبت رساند. عده ای روغن اکالیپتوس لیمویی را برای دفع حشرات ازجمله پشه توصیه می کنند.براساس تحقیقی که در سال ۲۰۱۲ انجام گرفت محققانی از دهلی نو هندوستان اعلام کردند که استفاده از روغن اکالیپتوس نیلی می تواند در برابر لارو و شفیرهٔ مگس خانگی مؤثر باشد. آنها سپس این ماده را به عنوان گزینه ای مناسب برای استفاده در محصولات دوست دار محیط زیست برای کنترل مگس خانگی پیشنهاد دادند.
۸. خاصیت تسکین درد
عصارهٔ اکالیپتوس می تواند به تسکین درد کمک بکند و مطالعات نیز نشان دادند که روغن آن ممکن است خاصیت ضددرد داشته باشد. براساس مطالعه ای که در مجلهٔ آمریکایی پزشکی فیزیکی و توانبخشی به چاپ رسید پژوهشگران توانستند به کمک منتول (اکالیپتومینت) درد ساعد قدامی در ده نفر را بهبود بدهند.منتول یک داروی بدون نسخه با نام عمومی «متیل سالیسیلات» موضعی است. از منتول برای درمان درد عضلات و مفاصل مرتبط با کشیدگی، پیچ خوردگی، التهاب مفصل، کوفتگی و کمردرد استفاده می شود. دانشمندان نتیجه گرفتند که منتول می تواند واکنش های فیزیولوژیک چشمگیری را ایجاد و درنتیجه به تسکین درد کمک بکند.
۹. تحریک دستگاه ایمنی
روغن اوکالیپتوس می تواند واکنش های دستگاه ایمنی را تحریک بکند. پژوهشگران دریافتند که روغن اکالیپتوس می تواند واکنش بیگانه خواری دستگاه ایمنی را در برابر عوامل بیماری زا در موش ها افزایش بدهد. بیگانه خواری (فاگوسیتوز) فرایندی است که در آن دستگاه ایمنی اجزای خارجی را نابود و مصرف می کند.چای اکالیپتوس نیز برای تقویت سیستم ایمنی بسیار مفید است. بنابراین اگر به دلیل استرس، بیماری یا خستگی دستگاه ایمنی تان ضعیف شده، چای اکالیپتوس می تواند دوباره آن را تقویت بکند.سایر بیماری هایی که اکالیپتوس می تواند به درمان شان کمک بکند، عبارت اند از:
- التهاب مفصل که این امر به خاطر خاصیت ضدالتهاب اکالیپتوس است؛
- گرفتگی بینی؛
- زخم ها و سوختگی ها؛
- تبخال که این امر به خاطر خاصیت ضدالتهاب اکالیپتوس است؛
- بیماری های مثانه؛
- دیابت که اکالیپتوس با کاهش قند خون می تواند به بهبود آن کمک بکند؛
- تب؛
- آنفولانزا.
۱۰. کنترل دیابت
اگرچه سازوکار شیمیایی دقیق تأثیر اکالیپتوس بر بهبود دیابت مشخص نیست، اما براساس تحقیقات دم کردن برگ های اکالیپتوس می تواند راهی برای پیشگیری و درمان دیابت باشد. اگر اکنون به این بیماری مبتلا هستید یا می خواهید با تغییراتی در سبک زندگی تان از بروز آن جلوگیری بکنید، نوشیدن ۱ تا ۲ فنجان چای اکالیپتوس در روز می تواند یک استراتژی مؤثر باشد. البته توصیه می شود قبل از این کار با پزشک مشورت بکنید. زیرا بسته به نوع دیابتی که دارید یا در معرض آن قرار دارید، توانایی اکالیپتوس در کاهش قند خون می تواند خطرناک باشد.
برگ های گیاه اکالیپتوس
اگر چه اکالیپتوس، گونه های بسیار زیادی دارد ولی برگ های آن ها کم و بیش مشابه اند و غالبا به شکل بیضوی یا مدور هستند.در درختان مسن تر اکالیپتوس، برگ ها باریک تر و نوک تیز تر می شوند.و رنگ آن ها نیز که در درختان جوان سبز مایل به آبی است.در درختان کهنسال تر بیشتر به سفیدی می گراید.همان طور که گفته شد در برگ های اکالیپتوس روغنی وجود دارد که خاصیت شفابخشی دارد.روغن اکالیپتوس در همه گونه های این گیاه به یک اندازه نیست و برخی از گونه های اکالیپتوس برای روغن گیری ایده آل تر هستند.از جمله گونه Eucalyptus globulus
نحوه گرفتن روغن اکالیپتوس
برای گرفتن روغن از برگ های گیاه اکالیپتوس ابتدا باید برگ های جوان و سالم این گیاه را انتخاب کرده و بچینید.گفته می شود که بهترین زمان برای چیدن برگ های اکالیپتوس ابتدای صبحاست.چون درصد روغن موجود در برگ ها در صبح ها بیشتر از مواقع دیگر است.برگ های چیده شده را خوب بشوییدو سپس آن ها را با حوصله کافی خشک کنید تا آبی روی آن ها باقی نماند.در مرحله بعد باید برگ ها را خورد کنیدو بهتر است که رگبرگ وسطی برگ ها را جدا کنید.سپس باید با یک ظرف که به عنوان پیمانه از آن استفاده می کنید برگ های خرد شده اکالیپتوس را درون یک پلوپز یا آرام پز بریزید که حرارت کمی داشته باشد.دلیل این کار هم این است که به ازای هر دو پیمانه از برگ خرد شده اکالیپتوس باید نصف پیمانه روغن حامل به پلوپز اضافه کنید.
مضرات اکالیپتوس
مصرف خوراکی برگ های اکالیپتوس سمی و خطرناک است و می تواند موجب مسمویت شود. در این مسمومیت با روغن اکالیپتوس کودکان در گروه پرخطر تری قرار دارند. از جمله علائم و نشانه های مسمومیت با روغن اکالیپتوس می توان به مواردی از جمله تشنج، مشکلات تنفسی، کاهش سطح هوشیاری و حتی مرگ اشاره کرد. به خانم های باردار و مادران شیرده توصیه می شود تا از اکالیپتوس و محصولات آن استفاده نکنند. روغن اکالیپتوس در برخی افراد موجب بروز حساسیت های پوستی مانند درماتیت پوستی می شود، برای کاهش این تحریکات پوستی باید روغن اکالیپتوس را با روغن های گیاهی دیگری ترکیب کرده و مصرف کنید. احتمال وجود تداخل روشعن اکالیپتوس با برخی دارو ها از جمله داروهای دیابت، کلسترول بالا، ریفلاکس اسید و اختلالات روانی وجود دارد.