روغن مورد از جمله روغن های طبیعی و پرکاربرد است که از میوه ی گیاه مورد به دست می آید . سابقه ی استفاده از این روغن به هزاران سال پیش باز می گردد و در تمدن های بزرگ گذشته مانند یونان کاربرد فراوانی داشته است . در طب سنتی به استفاده از این روغن توصیه ی فراوان شده ست .
گیاه مورد ، گیاهی پایا و همیشه سبز است که به شکل درختچه یا بوته می روید و بومی مناطق مدیترانه ، جنوب اروپا و آفریقای شمالی است . به دلیل خواص و کاربرد های فراوان دارویی و صنعتی این گیاه ، در قسمت های مختلف جهان کشت می شود . بخش های مختلف این گیاه مانند ساقه ، برگ ، میوه و گل برای مصارف خوراکی و دارویی مورد استفاده قرار می گیرد .
پراکندگی جغرافیایی گیاه مورد
گیاه مورد بومی نواحی اطرف دریای مدیترانه ، جنوب اروپا و شمال آفریقا است . این گیاه در ایران در مناطق نواحی شمال ایران ، فارس ، کرمان ، بندرعباس ، یزد و گیلان غرب از شهرستان های استان کرمانشاه می روید .
روغن مورد حاوی ترکیبات شیمیایی مهمی مانند گلوکوزید ، تانن ، اسیدهای آلی ، قندها ، ویتامین C ، مواد رزینی ، اسیدهای چربی مانند اسید اولئیک ، اسید لینولئیک و اسید پالمیک ، اسید مائیک و اسید سیتریک است . وجود ترکیباتی مانند سینئول ، ژرانیول و کامفن موجب می شوند گیاه مورد از رایحه ی بسیار خوبی برخوردار باشد .
طرز تهیه روغن مورد چگونه است ؟
برای تهیه ی روغن مورد یک پیمانه میوه مورد را به خوبی شسته و در ظرفی می ریزیم . سپس به آن مقداری آب اضافه می کنیم و روی حرارت قرار می دهیم تا به جوش آید . پس از آن که خوب جوشید محتویات درون ظرف را از صافی عبور می دهیم . مایع به دست آمده را با سه پیمانه روغن زیتون ترکیب می کنیم .
مجددا به ترکیب به دست آمده حرارت می دهیم تا آب آن به خوبی تبخیر شود . روغن باقیمانده را می توان به عنوان روغن مورد ، مورد استفاده قرار داد .
خواص روغن مورد
گیاه مورد درختچه ای همیشه سبز است که از آفریقا آمده و به گیاهی بومی در منطقه مدیترانه تبدیل شده است. از شاخه ها، برگ های سبز تیره، میوه های بنفش تیره و گل های سفید و معطر این گیاه برای تهیه روغن استفاده می شود. البته روغنی که در طب سنتی استفاده می شود و کاربرد دارویی دارد، از برگ ها به دست می آید. اگر می خواهید با خواص روغن مورد آشنا شوید، با ما همراه باشید.
قابض
اگر از روغن مورد در دهان شویه استفاده شود، موجب انقباض لثه ها و افزایش توانایی آنها در نگه داشتن دندان ها می شود. مصرف خوراکی این روغن نیز موجب انقباض مجاری و ماهیچه های روده می شود. استفاده از این روغن برای انقباض و سفت شدن پوست و کاهش چین و چروک صورت نیز مؤثر است. این روغن با تحریک رگ های خونی به انقباض، موجب توقف خون ریزی می شود.
ازبین بردن بوی بد
روغن مورد ماده ای مؤثر برای مراقبت از پوست است که بوی بد را نیز از بین می برد. برای خوشبوکردن اتاق می توان از این روغن در عود و دستگاه بخور استفاده کرد. این روغن می تواند جایگزین مناسبی برای دئودورانت یا عطرها باشد، زیرا عوارض جانبی دئودورانت های تجاری مانند خارش، سوزش یا لکه های پوستی را ایجاد نمی کند. می توانید محلول روغن مورد رقیق شده با آب را به صورت اسپری استفاده کنید.
جلوگیری از عفونت
روغن مورد ماده ای ضدباکتری، ضدمیکروب، ضدقارچ و ضدویروس است. بنابراین می توان از آن روی زخم ها استفاده کرد. این روغن مفید اجازه نمی دهد میکروب ها زخم را آلوده کنند و از بدن در برابر سپسیس و کزاز محافظت می کند (در مواردی که شیئی آهنی عامل آسیب دیدگی باشد). این روغند برای کاهش عفونت در معده و روده ها و توقف اسهال نیز مؤثر است.
درمان زگیل
زگیل از بیماری های مسری پوستی است که معمولا درمان های پزشکی آن موفقیت آمیز نیستند. گاهی درمان زگیل با مشکلات فراوانی همراه است و ممکن است که ناحیه آسیب دیده بزرگ تر شود. درمان زگیل صورت نیز بسیار دشوارتر از بدن است. در طب سنتی ایران از روغن مورد به عنوان درمان موضعی کم هزینه ای برای زگیل استفاده می شود.
در پژوهشی، ۲ بیمار مبتلا به زگیل معمولی تحت درمان قرار گرفتند. این بیماران روی بدن و صورت خود زگیل داشتند. از آنها خواسته شد که روغن را فقط روی پوست بدن خود بمالند، ولی علاوه بر زگیل های بدن، زگیل های صورت آنها نیز از بین رفتند. دانشمندان حدس می زنند که شاید روغن مورد علاوه بر اثرات ضدویروسی، اثرات سیستمیک نیز در سراسر بدن داشته باشد.
کمک به سلامت اعصاب
این روغن گیاهی ثبات اعصاب را حفظ می کند و شما را از عصبی شدن یا استرس بیجا بر سر مسائل بی اهمیت دور نگه می دارد. روغن مورد ماده ای مفید برای اختلالات عصبی مانند آلزایمر، پارکینسون، لرزش اندام ها، ترس، سرگیجه، اضطراب و استرس است.
آرام کردن بدن
روغن مورد آرامش بخش است. این خاصیت موجب رهایی از بسیاری مشکلات می شود، از جمله:
- تنش و استرس؛
- رنجش و عصبانیت؛
- پریشانی و افسردگی؛
- التهاب و سوزش و آلرژی.
بهبود تنفس
این خاصیت روغن مورد به دلیل مقابله آن با تجمع خلط و ترشحات در مجاری تنفسی است. روغن از تشکیل خلط جلوگیری می کند و موجب تسکین سرفه و مشکلات تنفسی می شود. این روغن برای رفع گرفتگی سیستم تنفسی و سینوس ها نیز مفید است.
برای بهره مندی از این خاصیت مورد، می توانید روغن را اسپری کنید. همچنین می توانید ۴ تا ۵ قطره روغن مورد را به نمک حمام خود اضافه کنید و با آب وان حمام ترکیب کنید یا ترکیبی رقیق شده را روی سینه یا پشت خود بمالید.
تعادل انرژی های مردانه و زنانه
روغن مورد با رهاکردن ما از خشم و درگیری های درونی به تعادل انرژی های مردانه و زنانه در بدن کمک می کند. این برای کسانی که احساس سرکوب شدن یا سردرگمی در زندگی دارند نیز مفید است. تعادل میان انرژی های مردانه و زنانه برای تکامل معنوی و روحی ما مهم است.
اداپتوژن (Adaptogen)
گیاه مورد اداپتوژنی است که می تواند بسته به شرایط فرد، موجب افزایش یا کاهش فعالیت تیروئید شود. داروها توانایی چنین تشخیص هوشمندانه ای را ندارند و مانند ربات طبق دستورات عمل می کنند. دکتر دنیل پنوئل روغن مورد را از نظر برطرف کردن عدم تعادل هورمونی تیروئید و تخمدان ها بررسی کرده است.
درمان مالاریا
به طور سنتی از روغن مورد برای درمان مالاریا استفاده می شود. مالاریا نوعی بیماری انگلی است که به وسیله پشه ها به انسان منتقل می شود. این بیماری در خاورمیانه و آفریقا شایع است و موجب بیماری شدید و مرگ می شود. دانشمندان در پژوهشی، از این روغن برای درمان موش های مبتلا به مالاریا استفاده کردند. استفاده از این روش درمانی منجر به سرکوب ۸۴درصد فعالیت انگلی پس از ۴ روز شد. پژوهشگران عقیده دارند که ممکن است این روش درمانی برای انسان ابتلا به مالاریا نیز مؤثر باشد.
کاهش قندخون
از برگ های مورد و روغن به دست آمده از برگ ها برای کاهش سطح گلوکز خون بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ استفاده می شود. در تحقیقی روی خرگوش های دیابتی و غیردیابتی، تأثیر دوزهای تکی و چندگانه روغن مورد بر سطح قند خون هر ۲ گروه اندازه گیری شد. خرگوش های غیردیابتی پس از دریافت دوزهای خوراکی روغن، تغییری در سطح قندخون نداشتند. ولی خرگوش های دیابتی کاهشی ۵۱درصدی در سطح قندخون پس از ۴ ساعت داشتند. تکرار تجویز روغن مورد به صورت یک بار در روز به خرگوش های دیابتی موجب حفظ سطح قندخون پایین تر در طول مطالعه یک هفته ای شد. در این پژوهش محققان از ۵۰ میلی گرم و ۱۰۰ میلی گرم روغن مورد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن استفاده کردند. در این پژوهش کاهشی ۱۴درصدی تری گلیسیرید سرم نیز مشاهده شد.
درمان زخم های دهانی
استوماتیت آفتی عودکننده (RAS) اختلالی شایع و دردناک با علت ناشناخته است. برخی افراد از مورد برای درمان زخم های دهان استفاده می کنند. در مطالعه ای که یک کارآزمایی بالینی تصادفی دوسوکور کنترل شده قبل و بعد بود، پس از ۶ روز استفاده از روغن مورد هیچ عارضه جانبی گزارش نشد. در این آزمایش مورد در کاهش اندازه زخم های دهان مؤثر بود و قرمزی پوست، ترشحات و درد را کاهش داد.
دفع پشه
مورد نیز مانند اکالیپتوس ضدحشره است. اگر در منطقه ای با آب وهوای گرم زندگی می کنید، می توانید چند درختچه مورد را در حیاط خانه بکارید تا پشه ها را دور نگه دارید. مورد را در گلدان نیز می توان کاشت و در ماه های سرد در خانه نگهداری کرد. مورد آفات را دور نگه می دارد و عطر دل نشینی در اتاق پخش می کند که برای سیستم تنفسی نیز مفید است.
درمان هموروئید یا بواسیر
مورد به دلیل داشتن تانن بالا ماده ای قابض است و برای درمان بواسیر بسیار مؤثر است. ۶ قطره روغن مورد را به ۳۰ گرم کرم سرد (cold cream) اضافه و خوب مخلوط کنید. چند بار در روز ترکیب حاصل را روی موضع بمالید تا تورم یا درد فروکش کند.
درمان آکنه
مورد در موارد بد آکنه بسیار مؤثر است، به ویژه وقتی جوش های سرسفید دردناک داشته باشید. ۱۰ میلی لیتر (۲ قاشق چای خوری) روغن هسته انگور، ۱ قطره روغن جوانه گندم و ۷ قطره روغن مورد را ترکیب کنید و چند بار در روز استفاده کنید تا جوش هایتان بهتر شوند. پوست را قبل و بعد از استفاده از روغن مورد با لوسیونی شامل ۵۰ میلی لیتر گلاب و ۵ قطره روغن مورد تمیز کنید. خاصیت منقبض کنندگی این روغن برای پوست چرب که معمولا دچار آکنه می شود، بسیار مفید است.
طرز تهیه روغن مورد چگونه است؟
- روش اول تهیه روغن مورد : در این روش از دانه های روغنی مورد استفاده می کنیم. به این منظور دانه ها را در کمی آب بجوشانید تا نرم شود. سپس دانه ها را به همراه آبشان به روغن حامل مانند روغن زیتون بریزید. روغن زیتون باید سه برابر دانه های مورد باشد. سپس. این مخلوط را به آرامی حرارت دهید تا آب آن. بخار شود. بعد از بخار شدن آب، روغن را صاف کرده و در جای خنک نگهداری کنید.
- روش دوم تهیه روغن مورد : در این روش به کمی برگ مورد و عرق مورد نیاز داریم. ۱۰۰ گرم برگ مورد را در ۲۰۰ میلی گرم عرق مورد خیس کنید. بعد از خیس شدن کامل برگ ها، آن ها را به همراه عرق، به ۳۰۰ گرم روغن زیتون طبیعی اضافه کنید و با شعله ملایم حرارت دهید تا کمی غلیظ تر شود. سپس روغن را صاف کرده و در جای خنک نگهدارید.
روش استفاده از روغن مورد برای مو
برای کسب بهترین نتیجه از این روغن بهتر است که مراحل زیر را مرحله به مرحله انجام دهید :
- ابتدا ناحیه مورد استعمال را با آب بشویید. ( مو و پوست فرقی ندارد )
- سپس در صورتی که برای پوست میخواهید از روغن استفاده کنید ، پوست را به صورت خشک ماساژ دهید.
- پس از قرمز شدن پوست مقداری روغن را بر روی پوست یا مو بریزید.
- حال دوباره مو یا پوست خود را در حدود 2 دقیقه ماساژ دهید.
این اعمال را روزانه بین 1 الی 2 مرتبه تکرار کنید. پس از مدت کوتاهی شاهد تاثیر فوق العاده این روغن خواهید شد.
آشنایی با خواص مفید روغن خردل برای سلامتی
