خواص شیر سویا بیشتر به دلیل جایگزینی برای نوشیدنی های دارای لاکتوز شناخته می شود. شیر سویا به دلیل پایین آوردن کیفیت اسپرم در مردان همیشه نادیده گرفته شده است اما هنوز این ادعا ثابت نشده است. شیر سویا به دلیل کمک برای درمان مشکلاتی مانند فشار خون، دیابت، سرطان پستان، مشکلات قلبی، چاقی و دیگر موارد دارای اهمیت است. در ادامه به شما خواهیم گفت شیر سویا چگونه به صورت متفاوت در خانم ها و آقایان تاثیر می گذارد و چه مقدار شیر سویا برای استفاده در رژیم روزانه مفید است. شیر سویا، تنها از دانه های سویا درست شده است. شیرسویا کاملا غیر لبنی است و به همین دلیل انتخاب مناسبی برای وگان ها و افرادی با مشکل عدم تحمل لاکتوز است اما این تنها دلیلی نیست که باید شیر سویا بنوشید! شیر سویا سرشار از مواد مغذی سالم است که مزایای بسیاری برای سلامت دارند البته در صورتی که به سویا آلرژی نداشته باشید. بیایید نگاهی بیندازیم به برخی از مواد مغذی شیر سویا و ببینیم دقیقا چگونه به سلامت بدن کمک می کنند. مقدار شیر سویا گفته شده در جدول پایین ۲۴۰ میلی لیتر است.
تاریخچه شیر سویا
این نوشیدنی توسط چینی ها در قرن 11 ام کشف شد اما استفاده از آن در سوپ و نوشیدنی ها در قرن های اخیر رواج بیشتری پیدا نموده است.به دلیل هم پوشانی نام شیر بر روی این محصول بسیاری از افراد این محصول را با شیر گاو مقایسه می کنند در حالی که این ترکیب کاملا گیاهی است و رنگ آن نسبت به رنگ نوع گاوی کدرتر است و از نظر طعم و مزه هیچ شباهتی به نوع حیوانی ندارد.این نوشیدنی عموما در کشور چین رایج تر است اما در بعضی کشورها برای معادل نام آن قوانینی وضع کرده اند برای مثال در اتحادیه اروپا “شیر” واژه ای است که منحصر به مایع سفید رنگی است که از جانوارن پستاندار بدون افزودن هیچ گونه افزودنی تولید می شود و اغلب تنها، شیر گاو در بسته بندی، به نام “شیر” مجاز است.به طور کلی هر شیری باید با نام حیوانی که آن شیر از آن تولید می شود نام گذاری شود مثلا شیر بز، گوسفند و…در چنین حوزه هایی تولید کنندگان شیر های گیاهی معمولا محصولات خود را با نام نوشیدنی سویا به بازار عرضه میکنند.این ماده هم خاصیت دارویی دارد و هم از نظر پروتئین منبعی بسیار کامل و غنی است زیرا به دلیل وجود اسید آمینه های ی مانند میتونین و سیستئین بسیار شبیه به گوشت می باشد.
ارزش غذایی شیر سویا
انواع شیر سویا در بازار وجود دارد و میزان کالری و شکر اضافه شده بسته به آنچه خریداری می کنید، متفاوت خواهد بود. همیشه برچسب ارزش غذایی برند مورد نظر خود را بررسی کنید.
و اما ارزش غذایی یک فنجان شیر سویا:
- کالری: 80
- پروتئین: 7 گرم
- چربی: 4 گرم
- چربی اشباع: 0.5 گرم
- کربوهیدرات ها: 3 گرم
- فیبر: 2 گرم
در مقایسه شیر سویا با سایر شیرهای گیاهی می توان گفت شیر سویا از نظر غذایی بسیار شبیه شیر گاو کم چرب است. شیر سویا با هر 9 اسید آمینه ضروری، سرشار از پروتئین است و در چربی ها و کربوهیدرات ها متعادل است.
طرز تهیه شیر سویا
برای پوست گرفتن راحت دانه های سویا ابتدا آنها را در آب خیس کنید. سویا را به مدت 2 دقیقه در مایکروویو یا داخل فر حرارت دهید. دانه های سویا را را با یک لیتر آب داخل پارچ دستگاه مخلوط کن بریزید و مخلوط کنید. می توانید این کار را با پودر سویا هم انجام دهید. مخلوط به دست آمده را از صافی رد کنید و سپس به مدت 5 تا 10 دقیقه بجوشانید. شیر سویای شما آماده است.اگر طعم شیر سویای خالص را دوست ندارید آن را مزه دار کنید. به آن نمک اضافه کنید یا با طعم دهنده های میوه ای یا شکلات و وانیل آن را طعم دار کنید.اگر شیر سویا را در خانه درست می کنید شیر سویای شما حاوی کلسیم نخواهد بود، اما اگر شیر سویا را در فروشگاه خریداری می کنید، بیشتر مارک ها محصول نهایی را با کلسیم تقویت می کنند.
خواص شیر سویا چیست؟
شیر سویا منبع خوبی برای پروتئین گیاهی است و همچنین دارای میزانی کلسیوم است. بر اساس بسیاری از تحقیقات پزشکی، ما برای سلامت بدن مان نیاز به هر دو این مواد یعنی کلسیوم و پروتئین داریم. گذشته از این دو ماده مهم شیر سویا دارای موادی مانند روی و آهن است که به قوی کردن سیستم ایمنی بدن کمک می کنند و حتی سرعت بهبود زخم را افزایش می دهند. منیزیوم موجود شیر سویا هم به کاهش میگرن و سردرد کمک می کند.
البته باید به این موضوع اشاره کنیم که به طور معمول شیر گاو از شیر سویا کلسیم بیشتری دارد. علاوه بر این شیر گاو حاوی ویتامین های بیشتری از جمله ویتامین B12 و ویتامین D است. از سوی دیگر شیر سویا چربی های اشباع کمتری دارد و فاقد کلسترول است. بنابراین می تواند به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) در بدن کمک کند.
یکی از مهمترین خواص شیر سویا بدون لاکتوز بودن آن است. لاکتوز یک قند طبیعی موجود در شیر گاو است که بسیاری از کودکان و بزرگسالان توانایی هضم آن را ندارند و در اثر خوردن آن دچار اسهال، استفراغ، دل درد و تجمع گاز در دستگاه گوارش خواهند شد.
عملیات بدون لاکتوز کردن شیر گاو را با افزودن موادی به ترکیبات آن انجام می دهند که باعث شکسته شدن اسید لاکتیک می شود. شیر سویا کاملا بدون لاکتوز است؛ درحالی که شیر گاو بدون لاکتوز ممکن است همچنان مقادیر اندکی لاکتوز در خود داشته باشد. به همین دلیل افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند شیر سویا را جایگزینی عالی برای شیر گاو می دانند.
شیر گاو و حساسیت
علاوه بر لاکتوز، شیر گاو نوعی پروتئین به نام کاسئین (Casein) دارد. این پروتئین خاص به عنوان یکی از عوامل مشکل ساز در تشدید علائم آلرژی در افراد مبتلا حساسیت شناخته می شود و می تواند باعث افزایش مخاط و اختلال در سیستم ایمنی بدن شود. به همین دلیل است که پزشکان برای کودکانی که هنگام سرماخوردگی دچار عفونت گوش یا برونشیت مزمن می شوند مصرف شیر را توصیه نمی کنند. همچنین به علت مشکلاتی که این پروتئین برای آن ها به وجود می آورد، به کودکانی که دارای آسم یا مشکلات سینوسی هستند نیز توصیه می شود از نوشیدن شیر پرهیز کنند. از آنجا که پروتئین یکی از مواد مورد نیاز کودکان برای رشد و عملکرد عضله هاست، شیر سویا می تواند به عنوان جایگزینی برای شیر گاو وارد صحنه شود.
کاهش کلسترول
تحقیقات اخیر انستیتو ملی تغذیه و سلامت واقع در ژاپن، نشان داده است پروتئین سویا می تواند به پایین آوردن میزان کلسترول خون کمک کند. نتیجه پایین آمد کلسترول خون هم کاهش خطر بیماری های قلبی و عروقی است. افرادی که در حال حاضر دچار کلسترول بالا هستند هم می توانند با جایگزین کردن شیر سویا از مزایای آن بهره مند شوند.
شیر سویا و چاقی
شیر سویا دارای میزان زیادی ایزوفلاون (Isoflavones) است که به کاهش چاقی در مردان و زنان یائسه کمک زیادی می کند و جدا از این در کاهش چربی نواحی دور شکم نیز موثر است. در واقع خواص شیر سویا در لاغری به این گونه است که پروتئین سویا با کاهش لیپیدهای پلاسما در افراد چاق، باعث کاهش وزن و توده چربی انباشته می شود و در مقایسه با شیر گاو میزان کالری کمتری دارد. هر دو فنجان شیر سویا حاوی ۳ گرم فیبر است که این میزان معادل با ۱۲ درصد از میزان فیبر مورد نیاز توصیه شده در روز می شود. در ۲۳۶ میلی لیتر (معادل با یک لیوان) شیر گاو ۱۲ گرم قند وجود دارد، درحالی که شیر سویا نصف این میزان قند دارد. در همین اندازه شیر سویا ۴ گرم چربی، ۰.۵ گرم چربی اشباع شده و ۰ گرم چربی ترانس و کلسترول یافت می شود. به همین دلیل است که محققان مصرف شیر سویا را برای لاغری توصیه می کنند.
کاهش خطر پوکی استخوان
از آن جایی که شما با جایگزین کردن شیر سویا از پروتئین گیاهی به جای پروتئین حیوانی استفاده می کنید، حتی می توانید به جلوگیری از پوکی استخوان نیز کمک کنید. ریسک پوکی استخوان در زنانی که در سن یائسگی هستند بسیار شایع است که معمولا عامل آن کمبود کلسیوم شناخته می شود. تحقیقات نشان داده است که رژیم غذایی دارای پروتئین حیوانی باعث دفع کلسیوم از طریق ادرار می شود. بنابراین پروتئین گیاهی سویا می تواند به جذب بیشتر کلسیم، جبران کلسیوم از دست رفته و بالا بردن میزان آن در خون کمک کند. مصرف درمانی سویا می تواند در حفظ تراکم استخوان مؤثر باشد و خطر شکستگی استخوان را در زنان یائسه کاهش دهد.
جلوگیری از سرطان
بر اساس یکی از مطالعات انجام شده در مورد خواص شیر سویا، مصرف شیر سویا ممکن است بتواند با کاهش میزان سرم استروژن، خطر ابتلا به سرطان سینه را هم کاهش دهد. سرطان سینه در زنان رایج و با میزان استروژن مرتبط است. خصوصا زنانی که در سنین قاعدگی خود هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. این زنان با مصرف فراورده های سویا مثل شیر آن می توانند از خواص شیر سویا برای جایگزین کردن استروژن بهره مند شوند. نتایج مصرف شیر سویا در آقایان نیز نشان از کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات دارد.
منبع آنتی اکسیدان
آنتی اکسیدان موجود در شیر سویا می تواند فوایدی در برابر بیماری های مزمن داشته باشد. توفو که فراورده ای از شیر سویا است، دارای میزان قابل توجهی آنتی اکسیدان است. نتیجه مطالعات نشان می دهد که این فراورده می تواند به جلوگیری از آسیب کبد دربرابر عوامل تخریب کننده، کمک کند. همچنین تحقیقات دیگری نشان داد که آنتی اکسیدان موجود در شیر سویا ممکن است بتواند به کاهش علائم یائسگی در زنان، کمک کند.
خواص شیر سویا برای مو
شیر سویا دارای پروتئین، آهن، کلسیوم، فولیک اسید، انواع ویتامین B و پتاسیوم است که همگی برای سلامت مو مفید و ضروری هستند. شیر سویا یک نوشیدنی عالی برای کسانی است که دچار کمبود این مواد غذایی مهم هستند. اگر دچار مشکل ریزش مو هستید. پروتئین، آهن و کلسیوم موجود در شیر سویا موها را قوی تر می کند و ویتامین B آن درخشندگی مو را افزایش می دهد. به علاوه؛ موخوره و زبری نوک مو را درمان می کند. غنی بودن از پروتئین شیر سویا را تبدیل به یک نرم کننده عالی می کند. می توانید شیر سویا را بعد از شستن، مستقیما بر روی نوک موها بزنید تا ساقه موها احیا شوند.
شیر سویا برای پوست شاداب و تازه
با وجود میزان زیادی از ویتامین E، شیر سویا به بازسازی سلول های مرده پوست کمک می کند و نقش یک آب رسان را هم دارد. علاوه بر تمام فوایدی که نوشیدن شیر سویا برای ما دارد، می توانیم با قرار دادن آن روی پوست صورت و گردن به مدت ۲۰ دقیقه، نتیجه بسیار خوبی به دست بیاوریم. به یاد داشته باشید که این کار را ۲ تا ۳ بار در هفته انجام دهید تا تاثیر آن را در دراز مدت مشاهده کنید.
علاوه بر این شیرسویا دارای فیتواستروژن (Phytoestrogens) است که فرایند تولید استروژن (Strogen) را در بدن افزایش می دهد و با این کار به کاهش خطوط و چین و چروک صورت کمک می کند. استروژن همچنین علائم پیری پوست مثل تغییر رنگ و لک پوست را کاهش می دهند. همان طور که گفته شد سویا دارای آنتی اکسیدان است و علاوه بر مبارزه با رادیکال های آزاد و تمیز کردن دستگاه گوارش، به شما در داشتن پوست درخشان و شفاف می کند.
فشار خون و دیابت
میزان پایین سدیوم موجود در شیر سویا آن را برای افرادی که فشارخون بالا دارند به گزینه خوبی تبدیل می کند؛ کسانی که فشار خون بالا دارند باید همیشه مصرف سدیوم خود را پایین نگه دارند. در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ مصرف شیر سویا باعث متعادل شدن فشار خون می شود و به عنوان راهی موثر برای بهبود سلامت قلب و عروق شناخته شده است.