استویا یک گیاه بومی آمریکای جنوبی است که امروزه در سراسر جهان آن را پرورش می دهند. این گیاه حدود یک متر قد می کشد و از برگ های آن به عنوان شیرین کننده استفاده می شود. به همین دلیل استویا را با نام شیرین برگ و یا شکر برگ هم می شناسند. این گیاه قرنها به عنوان یک شیرین کننده و گیاه دارویی در فرهنگ های مختلف جهان مورد استفاده قرار می گرفته است، اما در سال های اخیر، محبوبیت بسیار زیادی در بین جامعه ی مدرن پیدا کرده است.
استویا چیست؟
استویا درختچه ای انبوه است که به تیره کاسنیان تعلق دارد. استویا یا استویا رابادیانا درختچه ای انبوه است که به تیره ی کاسنیان تعلق دارد. ۱۵۰ گونه از این گیاه وجود دارد که همه ی آنها بومی آمریکای شمالی و جنوبی هستند. امروزه چین به بزرگ ترین صادرکننده ی استویا در جهان تبدیل شده است. البته این گیاه در بسیاری از کشورها تولید می شود. همچنین در برخی فروشگاه های محصولات باغی، گیاه استویا برای پرورش خانگی نیز فروخته می شود. از آنجایی که استویا ۲۰۰ تا ۳۰۰ برابر شیرین تر از شکر است، بنابراین برای ایجاد شیرینی مشابه، نسبت به سایر شیرین کننده های عمده به تقریبا ۲۰٪ زمین کمتر و مقدار بسیاری کمتری آب نیاز دارد. این گیاه محتوی ۸ گلیکوزید است. این ترکیبات شیرین از برگ های استویا استخراج شده و تصفیه می شوند. این گلیکوزیدها عبارت اند از:
- استویوزید؛
- ربادیوزید E، D، C، A و F.
- استویول بیوزید؛
- دلکوزید A.
استویوزید و ربادیوزید A فراوان ترین این گلیکوزیدها هستند. اصطلاح استویا در این مطلب به استویول گلیکوزید و ربادیوزید A اشاره خواهد داشت. این ترکیبات در طی فرایندهای چیدن برگ ها، خشک کردن آنها، استخراج آب و تصفیه به دست می آیند. استویای خام پیش از تصفیه و رنگ زدایی، طعم تلخ و بوی نامطبوعی دارد. برای تهیه ی عصاره ی نهایی استویا باید نزدیک به ۴۰ مرحله طی بشود. 18 درصد برگ های استویا را استویوزید تشکیل می دهد. برخی از نام های تجاری شیرین کننده های استویا عبارت اند از: اِنلیتن، پیورویا، رِبیانا، استویا، استویاکاین و عصاره ی استویای خام.
بهترین معجون گیاهی برای درمان یبوست شدیدخواص گیاه استویا چیست؟
این گیاه بومی برزیل و پاراگوئه است.
شیرینی آن ۲۰۰ تا ۳۰۰ برابر شکر است.
می توان این گیاه را جزو شیرین کننده های بدون کالری دسته بندی کرد. زیرا کالری بسیار پایینی دارد.
فواید استویا به عنوان جایگزین شکر در رژیم غذایی مبتلایان به دیابت به اثبات رسیده است.
استویا و اریتریتول برای استفاده در ایالات متحده موردتأیید قرار گرفته اند و به نظر می رسد مصرف متوسط آن خطری برای سلامتی ندارد.
خواص استویا برای سلامتی و بهداشت
1. جوان سازی پوست صورت
مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها و ویتامین C موجود در گیاه استویا به رفع چین و چروک صورت کمک کرده و برای جوان سازی پوست صورت مفید می باشد. ماسک ضد چروک استویا: 1 قاشق غذاخوری پودر برگ های خشک شده استویا را با یک قاشق غذاخوری شیر ترکیب کنید و بر روی صورت بمالید، بگذارید 20 دقیقه بماند و سپس با آب گرم خوب بشویید. این ماسک را دو بار در هفته استفاده کنید تا زدوتر نتیجه بگیرید.
2. درمان اگزما
استویا یکی از بهترین گیاهان دارویی برای درمان بیماری های پوستی از جمله اگزما می باشد، استفاده ی موضعی از گیاه استویا به عنوان یک استروئید عمل کرده و به درمان اگزما و خارش ناشی از آن کمک می کند.
3. لاغری و کاهش وزن
گیاه استویا یک شیرین کننده ی طبیعی کم کالری است که با کنترل و قابت نگه داشتن سطح قند خون به لاغری و کاهش وزن افراد کمک می کند. مطالعه ای نشان داده که اگر 30 دقیقه قبل از غذا، استویا مصرف کنید می تواند به کاهش اشتها کمک کند و مانع از پرخوری شود.
4. دیابت و قند خون
یکی از مهم ترین خواص گیاه استویا، توانایی آن برای کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت می باشد. استویا یک جایگزین ایده آل برای شکر در افراد مبتلا به دیابت محسوب می شود. ترکیب گلیکوئیدی استویوساید موجود در گیاه استویا هنگامی که تجزیه می شود، ذرات حاوی گلوکز را در روده بزرگ جذب کرده و مانع از ورود آن ها به جریان خون می شود و به این ترتیب به کاهش قند خون افراد مبتلا به دیابت کمک می کند. مطالعات نشان داده که مصرف استویا به کاهش قند خون ناشتا کمک کرده و مقاومت به انسولین را در افراد دیابتی بهبود می بخشد.
5. ترک سیگار
تحقیقات جدید نشان داده که مصرف گیاه استویا به دلیل مقادیر بالای ویتامین C و خاصیت مدر که دارد به سم زدایی و دفع نیکوتین از بدن کمک کرده و برای ترک سیگار مفید می باشد.
6. سرطان
مقادیر بالای آنتی اکسیدان های کورستین، کائمفرول و سایر ترکیبات گلیکوئیدی موجود در استویا برای پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطان پانکراس مفید هستند.
7. فشار خون
استویوساید موجود در گیاه استویا عملکرد رگ های خونی را بهبود می بخشد و به عنوان یک دیورتیک طبیعی با افزایش ادرار و در نتیجه افزایش دفع سدیم به کاهش فشار خون بالا کمک می کند.
8. کبد
گیاه استویا یک دیورتیک طبیعی است که به سم زدایی و پاک سازی بدن و کبد کمک کرده و برای درمان بیماری های کبد از جمله کبد چرب مفید می باشد.
9. کلسترول خون و قلب
مطالعات داده که مصرف استویا می تواند باعث کاهش کلسترول و تری گلیسیرید بالای خون شده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش دهد. مقادیر بالای آنتی اکسیدان های موجود در استویا برای پیشگیری از بیماری های قلبی و حمله ی قلبی مفید هستند.
10. سلامت دهان و دندان
استویا یکی از بهترین مواد طبیعی است که به کاهش باکتری در دهان و پوسیدگی دندان ها کمک کرده و به عنوان یک افزودنی محبوب برای خمیر دندان و دهانشویه محسوب می شود.
11. پوکی استخوان
مطالعات نشان داده که استویا با افزایش متابولیسم کلسیم، به افزایش تراکم استخوان کمک کرده و برای درمان پوکی استخوان مفید است.
چگونه این گیاه را تهیه کنیم؟
این گیاه چند سالی است که در شهرهای شمالی کشورمان کشت می شود. این محصول به صورت برگ های خشک بسته بندی شده و همچنین عصاره به فروش می رسد. از عصاره ی این گیاه برای تهیه انواع کیک ها، مربا، گز و غیره استفاده می شود. به خاطر اینکه این گیاه چندین برابر شیرین تر از ساکاروز می باشد. برگ های خشک شده ی آن به صورت دم کرده مصرف می شود. توجه داشته باشید که عصاره ی این گیاه تا یک یا دو ماه بعد از تولید قابل مصرف است؛ و دیابتی ها می توانند آن را جایگزین قند کنند. برگ های خشک استویا در انجمن های دیابتی ها وجود دارد. این گیاه به صورت برگ خشک بسته بندی شده و عصاره در شهرهایی مانند رشت، اصفهان، مازندران و احتمالاً تهران نیز به فروش می رسد. امیدواریم روزی برسد که این گیاه بین مردم جایگاه خود را پیدا کند و در تهیه ی نوشابه ها، شیرینی جات و کلاً محصولات غذایی شیرین استفاده شود. می توانید سری به عطاری های شهرتان بزنید و سراغ این گیاه را بگیرید.
