ارتودنسی، درمان روابط نامناسب فکی و جفت شدن غلط دندان ها و ردیف کردن دندان ها ی نامنظم می باشد. تشخیص پیشگیری و درمان توسـط دندانپزشکان متخـصص ارتودنـسی انجام می گردد.ارتودنسی به دو صـورت ثابت و متحرک است. ارتودنسی ثابت در مقایسه با ارتودنسی متحرک، در ناهنجاری های پیچیده تر انجام می شود.این درمان با چسباندن سیم و براکت های ارتودنسی به دندان ها انجام شده و در دهان ثابت است. مدت درمان بطور تقریبی از ۶ ماه تا ۳ سال می باشد.
همکاری و مراجعات منظم بیمار به کلینیک، جهت فعال کردن فنر های ارتودنسی الزامی است.پس از چسباندن سیم های ثابت در دهان، چند روز اول صحبت کردن و غذا خوردن دچار مشکل می شود اما به مرور زمان به آن عادت خواهید کرد. پس از نصب براکت، تا چند روز از غذاهای نرم استفاده کنید. در روزهای اول از خوردن مواد غذایی رنگی مانند سس، سبزی، شکالت، نوشابه، چای، قهوه و … خودداری کنید. از جویدن آدامس و خوردن خوراکی های سفت و چسبنده مانند ته دیگ، گز و تافی برای جلوگیری از شکسنت و کج شدن سیم های ارتودنسی به شدت اجتناب کنید. از شکستن تنقلات مثل تخمه و بادام … خودداری کنید. جهت جلوگیری از گیر مواد غذایی و پوسیدگی دندان ها می بایست براکت ها و سیم های ثابت ارتودنسی توسط مسواک های مخصوص و برس های بین دندانی متیز گردد تا از بو گرفتن و تغییر رنگ دندان ها جلوگیری شود. هنگام فعالیت های شدید ورزشی و سنگین که ممکن است با ضربه به سر و صورت همراه باشد و یا هنگام شنا، مراقب سیم های ارتودنسی باشید و در صورت امکان از محافظ استفاده کنید.در صورت افتادن یا شل شدن براکتها، به کلینیک مراجعه منایید. با مشاهده هرگونه زخم و ممانعت در غذا خوردن و صحبت کردن، هرگز براکت را دستکاری نکنید و به کلینیک مراجعه کنید.
بایدهای تغذیه ای دوران ارتودنسی
غذاهای سالم را در رژیم غذایی خود بگنجانید! میوه و سبزیجات تازه خوراکی های مفیدی هستند، هرچند بهتر است گونه های نرم تری انتخاب کنید. گاز زدن یک سیب سفت ممکن است به بریس آسیب بزند، اما اگر آن را خرد کنید، می توانید با خیال راحت از میل کردن این میوه خوشمزه لذت ببرید.
تنها زمانی که غذا خوردن در دوران ارتودنسی برایتان دشوار می شود، هنگامی است که دندان ها پس از سفت کردن سیم ها یا قرار دادن یک وسیله جدید حساس و دردناک می شود. در چنین شرایطی می توانید مواد مغذی زیر را انتخاب کنید:
- اسموتی ها، البته بهتر است اسموتی های حاوی دانه های انواع توت را کنار بگذارید.
- املت
- پوره سیب زمینی و آب گوشت
- سیب رنده شده
- پوره
5 نکته ی مهم در مورد مراقبت از ارتودنسی
نبایدهای تغذیه ای دوران ارتودنسی
غذاهای چسبناک و سفت مانند آدامس در دوران ارتودنسی ممنوع است، چون ممکن است این مواد به براکت ها و سیم ها آسیب بزند و به این ترتیب در روند درمان اختلال ایجاد شود. همچنین نوشیدنی ها و غذاهای اسیدی یا حاوی قند بالا نیز باعث تشکیل پلاک می شود و سلامت دندان ها را به خطر می اندازد. اگر میل به خوردن خوراکی های شیرین دارید، می توانید یکی از خوراکی های خوشمزه زیر را جایگزین آن کنید:
- ماست
- بیسکویت نرم یا می توانید بیسکویت را با خیساندن در شیر نرم کنید.
- ماکارونی با پنیر
- انگور
- پن کیک
اکثر اوقات می توانید هر چه دوست دارید، در دوران ارتودنسی نیز میل کنید، آنچه اهمیت بسیار دارد این است که دندان ها را پس از صرف غذا مسواک بزنید، نخ کشید و در انتها نیز از دهانشویه استفاده کنید و مراقبت های ارتودنسی را رعایت کنید.
مواردی که باید پس از ارتودنسی متحرک رعایت شوند
- همکاری و مراجعات منظم بیمار به کلینیک جهت فعال کردن سیم و فنرهای ارتودنسی، و همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان الزامی است.
- استفاده از دستگاه متحرک ارتودنسی با دقت و طبق دستور دندانپزشک الزامی است، در غیر این صورت پیشرفت درمان مختل شده و هزینه اضافی به شما تحمیل می گردد.
- بخاطر داشـته باشـید که دسـتورات تجـویز شده برای هر بیـمار متفـاوت است، پس دستورات تجویز شده مختص خود را بکار ببرید.
- پلاک ارتودنسی غیر از هنگام خوردن غذا از دهان خارج نشود و پس از صرف غذا و تمیز کردن دندان ها، پلاک مجدداً در دهان گذاشته شود.
- جهت در آوردن پلاک، گیره های روی دندان های کرسی را با ناخن انگشت اشاره هر دو دست آزاد کنید و سپس پلاک را خارج کنید و هرگز اجزای سیمی دیگر را نگیرید.
- در صورت بروز هرگونه زخم و مزاحمت در غذا خوردن و صحبت کردن هرگز پلاک ارتودنسی را دستکاری نکنید و به کلینیک مراجعه کنید.
- پس از گذاشتن پلاک متحرک در دهان، چند روز اول صحبت کردن و غذا خوردن دچار مشکل می شود، اما به مرور زمان به آن عادت خواهید کرد.
- دقت در حفظ و نگهداری دستگاه بسیار حائز اهمیت می باشد زیرا مفقود شدن و یا شکستن و صدمه دیدن پلاک باعث وقفه در روند درمان و افزایش هزینه درمان خواهد شد.
- هنگام فعالیتهای شدید و ورزشهای سنگین که ممکن است با ضربه به سر و صورت همراه باشد و یا هنگام شنا، پلاک ارتودنسی را از دهان خارج کرده و در محفظه ای تمیز نگهدار ی کنید.
