هدف از این مرحله در واقع آداپته کردن لثه و بافتهای نگهدارنده دندان با وضعیت جدید است . از آنجاییکه لثه بافتهای نگهدارنده دندانها مثل کش می ماند بعد از درمان ثابت مدتی زمان نیاز است تا این بافتها خود را در وضعیت جدید بازسازی کرده و جلوی برگشت نتایج گرفته شود.
در این مرحله بسته به نوع مشکل اولیه بیمار،همکاری و خواست بیمار نوع نگهدارنده(یا اصطلاحا ریتینر) توسط متخصص ارتودنسی انتخاب می شود. نوع معمول نگهدارنده ،پلاکهای متحرک است که برای فک بالا و پایین به صورت جداگانه تهیه می شود.
این پلاکها باید در 3-4 ماه اول به صورت 24 ساعته جز زمان غذا خوردن استفاده شود و بعد از آن تا 12 ماه به صورت شبانه استفاده شود و پس از آن به مرور استفاده از پلاک قطع شود البته به شرطی که وضعیت دندانهای عقل مشخص شده باشد و رشد بیمار نیز تقریبا به طور کامل تمام شده باشد.
نوع دیگر نگهدارنده که اصطلاحا نگهدارنده ثابت نامیده می شود در واقع سیم نازکی است که از سطح داخلی دندانها با مواد همرنگ دندان چسبانده می شود که در اکثر مواقع برای دندانهای جلو و برای فک پایین استفاده می شود.استفاده از این نگهدارنده در فک بالا چندان توصیه نمیشود زیرا لبه دندانهای جلو پایین به آنها ضربه زده و باعث کنده شدن آن بعد مدتی می شود.
این نگهدارنده ها گاهی باید در مشکلات خاصی مادام العمر استفاده شود . در سایر موارد بعد از حداقل 18 ماه میتوان آنرا برداشت توسط متخصص ارتودنسی البته باز هم به شرطی که وضعیت دندانهای عقل مشخص شده باشد و رشد بیمار نیز تقریبا به طور کامل تمام شده باشد. در مورد این نگهدارنده حفظ بهداشت دندانهایی که نگهدارنده روی آنها چسبانده شده بسیار مهم خواهد بود.
نوع آخر و جدید نگهدارنده ها استفاده از پوسته های شفاف نازکی است که تنها روی دندانها قرار می گیرد و فاقد بخشهای اضافی روی سقف دهان و کناره های زبان است .
هنگام استفاده از این پلاکها ، اصلا مشخص نبوده و بیمار راحت است هرچند مختصری روی تکلم بیمار تاثیر خواهد داشت.روند استفاده از این نگهدارنده نیز مشابه پلاکهای متحرک می باشد بدین صورت که باید در 3-4 ماه اول به صورت 24 ساعته جز زمان غذا خوردن استفاده شود و بعد از آن تا 12 ماه به صورت شبانه استفاده شود و پس از آن به مرور استفاده از پلاک قطع شود البته به شرطی که وضعیت دندانهای عقل مشخص شده باشد و رشد بیمار نیز تقریبا به طور کامل تمام شده باشد.
نکات مهم در دوره درمان ارتودنسی:
یکی از نکات مهم در هنگام درمان ارتودنسی این است که فرد به شکل کاملاً منظم به متخصص ارتودنسی مراجعه کند. این مراجعات صرفاً جهت کنترل دستگاه ها نیست بلکه در هر جلسه بنا به ضرورت، دستگاه ها تنظیم و فعال می شوند تا درمان ارتودنسی به بهترین شکل انجام شود.
دستگاه های ارتودنسی ثابت از لحاظ تجمع مواد غذایی و میکروبی و ایجاد پوسیدگی بسیار مستعد می باشند و همچنین تمیز کردن آنها کمی سخت می باشد. متخصص ارتودنسی کاملاً در مورد چگونگی تمیز کردن دستگاههای ثابت ارتودنسی برای شما توضیح خواهد داد ولی اینجا به نکاتی اشاره می نماییم.همیشه هنگام تمیز کردن دندانها از یک سمت آغاز کنید و تک تک دندانها را باید پاک نمایید تا به سمت دیگر ختم شود. اگر این نظم رعایت شود پاک کردن تمامی دندانها انجام می شود. همواره به یاد داشته باشید که تمیز کردن دندانهای عقبی نیز به خوبی دندان های جلویی به درستی صورت گیرد.پس از تمیز کردن و یا در حین آن دندانهای خود را در آینه مشاهده نمایید که آیا تمامی قسمتها تمیز شده اند و آیا مواد غذایی در بین دستگاهها باقی مانده اند یا خیر. دقت کنید که حد فاصل براکت و لثه را کامل از مواد غذایی پاک کنید.
تمیز کردن دندانهای دارای دستگاه ارتودنسی ثابت مشکل تر از تمیز کردن دندانهای بدون دستگاه می باشد. ولی با رعایت بهداشت مناسب می توان از ایجاد مشکلات دندانی مانند پوسیدگی و مشکلات لثه جلوگیری نمود.با توجه به وجود دستگاههای ارتودنسی در دهان، استفاده از نخ دندان مشکلتر می باشد. ارتودنتیست به شما آموزش می دهد که چگونه با نخ دندان مخصوص (سوپرفلاس)، بین دندانها را تمیز کنید. نخ دندان مخصوص، عبور دادن نخ از زیر سیم های ارتودنسی را تسهیل می نماید.
استفاده از دهان شویه ها به همراه مسواک و نخ دندان، باعث تقویت اثر مسواک و نخ دندان و کاهش میکروب ها در محیط دهان می گردد. مطالعات نشان داده است که دهان شویه قادر است تعداد میکروبها در اطراف دستگاههای ارتودنسی را کاهش دهد و سبب کاهش پوسیدگی و بیماری لثه در بیماران ارتودنسی شود.
1-بلافاصه بعد از اتمام درمان ارتودنسی و برداشتن اتصالات و سیم ها، به بیمار پلاک های نگهدارنده متحرک:Retainer برای دندانهای فکین بالا و پایین و برای مدت حدود یکسال داده می شود که میبایستی به صورت شبانه روزی و مستمر استفاده نموده و تنها در موقع غذا خوردن و مسواک زدن از دهان خارج نمایند. هر نوع وقفه در استفاده از این دستگاهها چون از مواد پلیمر میباشند، موجب تغییرات حجمی در ابعاد پلاک شده و استفاده مجدد آنها ممکن است موجب جابجایی در دندانها شوند و لذا در مواردی که پلاک تغییر شکل یافته، شکسته و یا مفقود شده باشند میبایستی در اولین فرصت به ارتودنتیست مراجعه و نسبت به ساخت پلاک جدید اقدام شود.
مراحل انجام ارتودنسی کودکان چیست؟
2-در برخی از بیماران نیاز به تثبیت بیشتر در دندانهای قدامی دارند که علاوه بر استفاده از پلاک های نگهدارنده، دندانهای جلوی بیمار از نواحی پشت (سطح زبانی)که قابل رویت نمیباشد با سیمی باریک بهم بسته میشوند که اصطلاحا به ان Splinting میگویند و معمولا حدود دو سال و در بعضی از بیماران تا زمان خاتمه رشد میبایستی در آن مکان باقی بمانند و در صورت صدمه و یا جدا شدن، مجددا چسبانده و ترمیم شوند. (نکته مهم آنستکه به دلیل تجمع مواد غذایی ، مسواک زدن مکرر در نواحی مذکور ضروریست).
3-از جمله عوامل مهم دیگر که در ایجاد تغییرات در نظم دندانهای قدامی متعاقب اتمام درمان ارتودنسی و بخصوص در دندانهای فک پایین نقش دارد ، موقعیت و نحوه رویش : دندان عقل است. این دندان در صورتیکه جای کافی برای رویش نداشته باشد و یا در پشت دندانهای کرسی دوم گیر کرده باشند ، میتوانند با انتقال نیروهای رویشی به دندانهای کرسی موجب بهم ریختگی دندانهای جلو بیماران شوند. لذا از سنین حدود 16 سالگی، بیمار میبایستی همواره مراقب دندانهای جلوی خود بوده و در صورت بروز تغییرات و بی نظمی به جراح متخصص فک و دهان و صورت مراجعه نموده ودندانهای عقلی را که جا برای رویش ندارند را خارج نماید.
4-بیمارانی که مبتلا به ناهنجاریهای “دندانی-فکی” بوده و درمانهای مشترک “ارتودنسی و جراحی ” را در طرح درمان خود داشته اند و یک مرحله درمان ارتودنسی را در سنین پایین تر سپری نموده اند ، میتوانند بعد از زمانه خاتمه رشد که حدودا در 18 سالگی میباشد به ارتودنتیست مراجعه نموده و مرحله آماده سازی کوتاه مدت برای عمل جراحی را با نظارت ایشان انجام داده و سپس با صلاحدید و راهنماییهای ایشان و معرفی جراح ، نسبت به عمل جراحی فکین خود اقدام نمایند.
5-از جمله عوامل مهم و تاثیر گذار در سلامت انساج دندانی و نسوج نگهدارنده آنها وجود بیماریهای داخلی نظیر بیماری قند، پوکی استخوان، ارتروز و بیماری های غدد درون ریز میباشد. از انجمله اختلال در فعالیت غدد تیرویید و پاراتیرویید است که چنانچه دیر تشخیص داده شده و یا درمان صحیح انجام نپذیرد میتواند موجب تحلیل در استخوان، تحلیل ریشه دندانها ، و تحلیل لثه بیماران شود. لذا به بیمارانی که دوره درمان ارتودنسی آنها خاتمه یافته است توصیه میگردد، تا در طول زندگی با مراجعه منظم به متخصصان مربوطه از سلامت عمومی خود اطمینان حاصل نمایند.
