آیا می دانید تغذیه در پرکاری تیروئید تا چه اندازه روی روند بهبود بیماری تاثیر دارد؟ تیروئید غده ای به شکل پروانه است که در قسمت جلوی گردن و زیر سیب آدم قرار دارد، در این مقاله درباره آن توضیح خواهیم داد. تیروئید دارای دو لوب جانبی است که با یک پل به نام ایسموس (تنگه) به یکدیگر وصل می شوند. این غده همچنین مسئول تولید هورمون تیروئید است که اگر تولید این هورمون بیش ازاندازه صورت بگیرید بیماری پرکاری تیروئید ایجاد می شود و می تواند علائم و عوارض متعددی ایجاد کند. بااین حال، در مدیریت این بیماری، علاوه بر دارو، تغذیه مناسب نیز بسیار موثر است که در ادامه با باید و نبایدهای تغذیه در پرکاری تیروئید آشنا می شوید اما قبل از آن لازم است در مورد این بیماری بیشتر بدانید.
پرکاری تیروئید چیست؟
همانطور که مطرح شد پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می افتد که هورمون تیروئید در بدن شما زیاد باشد. غده تیروئید بیش فعال یا بزرگ شده ممکن است هورمون بیشتری تولید کند. هورمون های تیروئید T3 و T4 نام دارند که وظایف زیر را به عهده دارند:
- به بدن در استفاده از انرژی کمک می کنند.
- به تعادل دمای بدن کمک می کنند.
- به مغز، قلب و سایر اندام ها کمک می کنند تا به درستی کار کنند.
برخی از انواع پرکاری تیروئید ممکن است ژنتیکی باشد. در این میان، بیماری گریوز شایع ترین علت پرکاری تیروئید است. این بیماری در زنان هفت تا هشت برابر شایع تر از مردان است. در برخی موارد، سرطان های تیروئید نیز ممکن است باعث پرکاری تیروئید شوند. علائم پرکاری تیروئید عبارت اند از:
- کاهش ناگهانی وزن
- افزایش اشتها
- اضطراب، تحریک پذیری و عصبی بودن
- تغییرات خلق وخو
- مشکل در خوابیدن
- احساس گرما
- تعریق
- ضربان قلب سریع یا تپش قلب
- خستگی و ضعف عضلانی
- لرزش دست
- کار کردن مکرر روده
- نازک شدن پوست
- شکننده و نازک شدن موها
- تغییرات در قاعدگی
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
- تورم گردن
- تغییرات چشم
- قرمز و ضخیم شدن پوست قسمت بالای پا و زانوها
در صورت ابتلا به پرکاری تیروئید، دریافت درمان ضروری است. مقادیر بالای هورمون تیروئید در بدن می تواند سمی باشد و در صورت عدم درمان منجر به مشکلات قلبی، پوکی استخوان و موارد دیگر می شود. علاوه بر روش های پزشکی درمان پرکاری تیروئید، برخی غذاها می توانند به سلامت تیروئید کمک کنند و بعضی از اثرات منفی این بیماری را کاهش دهند. در ادامه با چگونگی تغذیه در پرکاری تیروئید آشنا می شوید.
نقش رژیم غذایی در پرکاری تیروئید
بعضی از مواد غذایی می توانند به حفظ سلامت تیروئید و کاهش بعضی از اثرات منفی پرکاری تیروئید کمک کنند. بعضی مواد معدنی، ویتامین ها و مواد مغذی دیگر برای متعادل کردن عملکرد تیروئید ضروری هستند. معمولا پزشکان قبل از به کار بردن روش های درمانی برای پرکاری تیروئید، دنبال کردن رژیم غذایی حاوی ید کم را به بیماران پیشنهاد می کنند.
برای مثال باید قبل از پرتودرمانی رژیم غذایی حاوی ید کم را دنبال کنید تا سلول های تیروئید اضافی یا آسیب دیده از بین بروند. بعد از درمان هم باید به میزان تعادلی ید مصرف کنید. بعضی مواد غذایی دیگر به مخافظت از تیروئید و کاهش اثرات بلندمدت پرکاری تیروئید کمک می کنند.در ادامه مواد غذایی مناسب برای افراد مبتلا به پرکاری تیروئید را معرفی می کنیم.
مواد غذایی حاوی ید کم
ید یک ماده ی معدنی است که نقشی کلیدی در تولید هورمون های تیروئید دارد. دنبال کردن رژیم غذایی حاوی ید پایین به کاهش هورمون های تیروئید کمک می کند. مواد غذایی زیر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- نمک بدون ید
- قهوه یا چای (بدون شیر یا خامه)
- سفیده ی تخم مرغ
- میوه ی تازه
- مغزها و کره ی مغز ها (مثل کره ی بادام زمینی)
- پاپ کورن با نمک بدون ید
- جو دوسر
- عسل
- سیب زمینی
- شیره ی افرا
سبزیجات صلیبی
سبزیجات صلیبی و سبزیجات دیگر ممکن است جلوی غده ی تیروئید را برای استفاده ی درست از ید بگیرند . سبزیجات زیر ممکن است برای پرکاری تیروئید مفید باشند.
- کلم بروکلی
- کلم بروکسل
- گل کلم
- کلم پیچ
ویتامین ها و مواد معدنی
بعضی از مواد مغذی برای سلامت تیروئید و متعادل کردن تولید هورمون تیروئید ضروری هستند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
آهن
آهن برای بسیاری از عملکردهای بدن از جمله حفظ سلامت تیروئید یک ترکیب ضروری به شمار می رود. سلول های خونی برای ارسال اکسیژن به تمام سلول های بدن به این ماده ی معدنی نیاز دارند. می توانید با جای دادن اقلام زیر در رژیم غذایی خود، آهن زیادی دریافت کنید.
- لوبیا
- سبزیجات دارای برگ سبز
- عدس
- مغزها
- گوشت ماکیان مثل مرغ و بوقلمون
- گوشت قرمز
- دانه ها
- غلات غنی شده
سلنیوم
مواد غذایی غنی از سلنیوم ممکن است به متعادل کردن سطح هورمون تیروئید کمک کرده و از غده ی تیروئید در برابر بیماری ها محافظت کنند.سلنیوم به پیشگیری از آسیب دیدن سلول ها کمک می کند و تیروئید و سایر بافت ها را سالم نگه می دارد. منابع عالی سلنیوم به شرح زیر است.
- آجیل برزیلی
- دانه ی چیا
- قارچ
- چای
- گوشت قرمز مثل گوشت گاو و بره
- برنج
- گوشت ماکیان مثل مرغ و بوقلمون
- تخم آفتاب گردان
زینک
زینک یا روی به استفاده از غذا برای تولید انرژی کمک می کند. این ماده ی معدنی همچنین سیستم ایمنی بدن و تیروئید را سالم نگه می دارد. در ادامه منابع زینک آورده شده اند .
- گوشت گاو
- نخود
- پودر کاکائو
- بادام هندی
- قارچ
- تخم کدوحلوایی
- گوشت بره
کلسیم و ویتامین D
پرکاری تیروئید منجر به ضعیف و شکننده شدن استخوان ها می شود. استخوان ها ممکن است با درمان دریافت مناسب به حالت اولیه برگردند. ویتامین D و کلسیم برای ساخت استخوان های سالم ضروری هستند. در ادامه مواد غذایی غنی از کلسیم را نام برده ایم.
- اسفناج
- لوبیا سفید
- کلم پیچ
- آب پرتقال غنی شده با کلسیم
- شیر بادام
- غلات غنی شده با کلسیم
ویتامین D در مواد غذایی یافت می شود که ید کمی دارند. در ادامه تعدادی از این خوراکی ها آورده شده اند .
- آب پرتقال غنی شده با ویتامین D
- غلات غنی شده با ویتامین D
- جگر گاو
- قارچ
- ماهی های چرب مثل ماهی های سالمون و ماکارل
چربی های سالم
چربی های موجود در مواد غذایی غنی شده و سالم ممکن است به کاهش التهاب کمک کنند. این موضوع ممکن است در محافظت از تیروئید و متعادل کردن هورمون های تیروئید مفید باشد . مصرف چربی های غیرلبنی در رژیم غذایی حاوی ید کم ضروری است . از جمله منابع چربی های سالم می توانیم به اقلام زیر اشاره کنیم.
- روغن تخم کتان
- روغن زیتون
- روغن آووکادو
- روغن نارگیل
- روغن آفتاب گردان
- آووکادو
- مغزها و دانه های بدون نمک
ادویه ها
بعضی از ادویه ها و گیاهان خواص ضدالتهابی دارند و به متعادل کردن عملکرد تیروئید کمک می کنند. با اضافه کردن ادویه هایی مثل زردچوبه، فلفل چیلی سبز و فلفل سیاه به غذاهای خود نه تنها به خوشمزه شدن آن ها کمک می کنید، بلکه از خواص آنتی اکسیدانی این ارویه ها هم بهره مند می شوید.
غذاهای ممنوعه در پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید دومین اختلال شایع غدد درون ریز پس از دیابت شیرین است،.پرکاری تیروئید باعث افزایش سوخت و ساز بدن شده و علائمی نظیر اضطراب و عصبی بودن، کاهش وزن بدون دلیل و فعالیت بیش از اندازه و در نهایت تورم غده تیروئید ایجاد میکند که میزان بروز علایم به شدت بیماری بستگی دارد.برای تشخیص بیماری علاوه بر بروز علایم بیماری باید سطح هورمون های تیروئید در خون اندازه گیری شود و در صورت مبتلا بودن به پرکاری تیروئید دارودرمانی و رژیم غذایی مناسب برای بیمار آغاز شود.
در پرکاری تیروئید نباید از ید بیش از حد استفاده کنید
مصرف زیاد غذاهای غنی از ید و غذاهای غنی شده با ید مثل نمک ید دار میتوانند سبب افزایش فعالیت تیروئید و پرکاری تیروئید شوند، همچنین شواهدی وجود دارد که در افراد با تیرودید پرکار میتواند سبب وخیم تر شدن وضعیت ایشان شود. یک قاشق چای خوری نمک ید دار در حدود ۲۸۴ میکروگرم ید برای شما فراهم میکند، غذاهای دریایی بیشترین میزان ید را دارند، فقط در حدود ۱ گرم جلبک دریایی در حدود ۲ میلی گرم ید دارد، میزان توصیه شده ید برای افراد عادی در ۱.۱ میلی گرم در روز است، در رژیم کم ید کع در بیماران با پرکاری تیروئید تجویز میشود این مقدار باید حتی کمتر از این عدد باشد، بنابر این از مصرف بیش از اندازه غذاهای دریایی در رژیم پرکاری تیروئید خودداری کنید.علاوه بر غذاهای دریایی باید از مصرف غذاهای زیر نیز برای کاهش ید دریافتی خوددرای کنید:
شیر و لبنیات، پنیر، زرده تخم مرغ، نمک ید دار، آب ید دار شده، برخی رنگ های غذایی حاوی ید، برخی داروها نیز مثل آمیودارون، شربت ضد سرفه، مکمل های گیاهی دارای ید هستند که برای استفاده از این مواد با متخصص تغذیه خود مشورت کنید.
نیترات ها
نیترات که به عنوان یک ماده شیمیایی در برخی مواد غذایی وجود دارد میتواند سبب شود که غده تیروئید شما بیش از اندازه ید را جذب کند و این مسئله سبب افزایش فعالیت تیروئید و پرکاری تیروئید میشود، نیترات به طور طبیعی در برخی مواد غذایی وجود دارد، در غذاهای فراوری شده نیز نیرات به صورت دستی اضافه میشود، بنابر این در رژیم پرکاری تیروئید بهتر است از مصرف زیاد مواد غذایی نظیر غذاهای گوشتی فراوری شده(سوسیس، کالباس و ...) و سبزیجاتی که در پرورش آنها از کودهای نیتراته استفاده شده خودداری کنید
گلوتن
در برخی افراد مصرف گلوتن میتواند با افزایش التهاب منجر به آسیب به غده تیروئید و پرکاری تیروئید شود، حتی اگر نسبت به گلوتن حساسیت یا عدم تحمل ندارید محدود کردن گلوتن در رژیم پرکاری تیروئید میتواند به شما کمک کند، برای بررسی وجود گلوتن در مواد غذایی بسته بندش شده میتواند برچسب محتویات آن را بررسی کنید، معمولا مواد غذایی که در ترکیبات آنها از گندم، جو، مخمر آبجو، مالت استفاده شده باشد حاوی گلوتن هستند
سویا
با وجود اینکه سویا دارای ید نیست اما شواهدی نشان میدهد که مصرف سویا در رژیم پرکاری تیروئید میتواند سبب تداخل با درمان بیماری داشته باشد،
آشنایی با رژیم غذایی کم کاری تیروئید
