بیماری اختلال سلوک در کودکان چیست؟

این اختلال وجود یک الگوی تکراری و مداوم از رفتاری است که در آن حقوق اساسی دیگران یا مقررات زیر پا گذاشته می شود . مشکلات اختلال سلوک به وسیله رفتارهای ضداجتماعی توصیف شده اند مانند دزدی ، دروغ گویی ، جنگیدن و انفجارهای خشم که این رفتارها می تواند مشکلات قابل توجهی برای کودکان و خانواده های آنان ایجاد کند و هزینه قابل توجهی را نیز به جامعه تحمیل کند.

ویژگی های بالینی اختلال سلوک

علائم اختلال یک شبه ظاهر نمی شوند بلکه بسیاری از علائم آن در طول زمان شکل گرفته اند و به الگوی مستمر نقض حقوق دیگران می انجامند. سن متوسط شروع اختلال سلوک در پسرها پایین تر از دختران است. پسرها اکثراً در فاصله سنی ۱۰ تا ۱۲ سالگی می توانند دچار این اختلال شوند در حالیکه دخترها قبل از اینکه دارای این ملاک ها شوند به سن ۱۴ تا ۱۶ سالگی رسیده اند.
افراد پرخاشگر دچار اختلال سلوک به ویژه در موقعیت های مبهم به طور مکرر مقاصد دیگران را خصمانه تر و تهدید کننده تر از آنچه که هست، برداشت می کنند در نتیجه با پرخاشگری پاسخ می دهند و پرخاشگری خود را موجه و منطقی می دانند.
رفتار پرخاشگرانه ضداجتماعی ممکن است به صورت قلدری، پرخاشگری جسمی و رفتار بی رحمانه نسبت به همسالان تظاهر کند. چنین کودکانی ممکن است متخاصم، بددهن، گستاخ و نافرمان بوده و نسبت به بزرگترها منفی کاری نشان دهند.
دروغ گویی مستمر، فرار مستمر از مدرسه و خرابکاری شایع است. در موارد شدید خرابکاری، دزدی و خشونت جسمی نیز دیده می شود. افکار و ژست های خودکشی در آن دسته از کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک که در تعارض با همسالان، اعضای خانواده و قانون هستند و قادر به حل مسئله نیستند، شایع است.
برخی کودکان که رفتارهای پرخاشگرانه دارند قادر به ایجاد دلبستگی اجتماعی نیستند که این ناتوانی به صورت اشکال در روابط با همسالان تظاهر می کند. این افراد برای این احساسات و امیال و رفاه دیگران اهمیتی قائل نیستند.
ADHD و اختلال نافرمانی مقابله جویانه هر دو در افراد دچار اختلال سلوک شایع هستند و این هم ابتلایی پیش بینی کننده پیامدهای بدتری است. کودکانی که علائم را در سنین پایین تر بروز می دهند، تعداد بیشتری از علائم را دارند و این علائم را با شدت بیشتری بروز می دهند، بدترین پیش آگهی را دارند​.

انواع اختلال سلوک

اختلال سلوک بر اساس سنی که علائم اختلال برای اولین بار در افراد ظاهر می شود به سه نوع اختلال طبقه بندی می شوند:

• شروع دوران کودکی: زمانی رخ می دهد که علائم اختلال سلوک قبل از ۱۰ سالگی ظاهر شود.
• شروع نوجوانی: زمانی اتفاق می افتد که علائم اختلال سلوک در دوران نوجوانی ظاهر می شود.
• شروع نامشخص: به این معنی است که مشخص نیست برای اولین بار علائم اختلال سلوک در چه سنی رخ داده.

برخی از کودکان مبتلا به اختلال سلوک احساسات محدود اجتماعی دارند یعنی معمولاً بی احساس توصیف می شوند. پسرانی که اختلال سلوک دارند بیشتر از دختران رفتارهای پرخاشگرانه و مخرب از خود نشان می دهند. دختران بیشتر با رفتارهای فریبکارانه قوانین را نقض می کنند.

علائم اختلال سلوک بر اساس DSM-5

کنترل کودکانی که اختلال سلوک دارند اغلب سخت است زیرا آن ها نمی خواهند از قوانین پیروی کنند. آن ها بدون در نظر گرفتن عواقب اعمال خود به طور تکانشی عمل می کنند. کودکان مبتلا به اختلال سلوک به هیچ وجه احساسات دیگران را در نظر نمی گیرند و تا حدود زیادی خودخواهند. اگر کودک شما به طور مداوم یک یا چند مورد از رفتارهای زیر را نشان دهد، ممکن است دچار اختلال سلوک شود:

۱. پرخاشگری نسبت به افراد یا حیوانات

• اغلب قلدری کرده و دیگران را تهدید می کند یا می ترساند.
• او شروع کننده دعواهای جسمانی و فیزیکی است.
• ممکن است از سلاحی استفاده کند که می تواند صدمه جسمانی شدیدی به دیگران وارد کند(مانند چماق، آجر، بطری شکسته، چاقو، تفنگ).
• نسبت به مردم ظلم می کند.
• نسبت به حیوانات سنگدلی نشان می دهد.
• در عین مواجهه با قربانی دست به دزدی می زند.(مانند دزدی همراه با خشونت، کیف قاپی، اخاذی، سرقت مسلحانه)
• فرد دیگری را به زور مجبور به رابطه جنسی می کند.

۲. تخریب اموال

• عمدا به قصد ایجاد آسیب جدی، دست به آتش افروزی می زند.
• از عمد وسایل دیگران یا اموال عمومی را تخریب می کند.

۳. فریبکاری یا سرقت

• به زور وارد خانه، ساختمان یا ماشین دیگران می شود.
• اغلب برای به دست آوردن چیزی یا منافعی و یا فرار از وظایفش دروغ می گوید (سر دیگران کلاه می گذارد).
• اشیاء بی ارزش را بدون مواجه شدن با قربانی می دزد (مثل دزدیدن اجناس از مغازه بدون شکستن و ورود غیر قانونی).

۴. نقض جدی مقررات

• بدون اجازه والدین، شب ها بیرون از خانه می ماند. این حالت پیش از ۱۳ سالگی شروع می شود.
• هنگام زندگی با والدین واقعی یا سرپرستش دست کم دوبار شب ها از خانه فرار کرده است( یا یک مدت طولانی از خانه فرار کرده است.)
• معمولا از مدرسه می گریزد و میلی به تحصیل ندارد.

اختلال سلوک کنترل نشده در بزرگسالی نیز موجب آشفتگی رفتار می شود و سبب تخریب چشمگیری در عملکرد تحصیلی، اجتماعی یا شغلی می شود. اگر فرد ۱۸ ساله و یا مسن تر باشد، ملاک های مشخصی برای تشخیص اختلال سلوک وجود ندارد.

عوامل موثر در بروز بیماری سلوک

علت دقیق اختلال سلوک مشخص نیست اما روانشناسان و پژوهشگران ترکیب عوامل مختلف مانند بیولوژیک، ژنتیک، محیط روانی، اجتماعی و خانوادگی را موثر می دانند.

• عوامل بیولوژیکی: برخی از مطالعات نشان می دهد که نقص یا صدمه به مناطق خاصی از مغز می تواند منجر به اختلالات رفتاری شود. اختلال سلوک با نواحی خاصی از مغز که در تنظیم رفتار، کنترل ضربه و احساسات دخیل هستند، مرتبط است. اگر مدارهای سلول عصبی در امتداد این نواحی مغزی به درستی کار نکنند، نشانه های اختلال سلوک ظاهر می شود. علاوه بر این، بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک به اختلالات روانی دیگر مانند اختلال نقص توجه-بیش فعالی (ADHD)، اختلالات یادگیری، افسردگی، سوء مصرف مواد یا اختلال اضطرابی نیز دچار هستند که همبودی این بیماری ها باعث افزایش نشانه های اختلال سلوک می شود.
• عوامل ژنتیکی: بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک دارای اعضای خانواده نزدیک با بیماری های روانی مانند اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی، اختلالات مصرف مواد و اختلالات شخصیت هستند. این نشان می دهد که آسیب پذیری در برابر اختلال سلوک ممکن است حداقل تا حدی عوامل ارثی مرتبط باشد.
• عوامل محیطی: عواملی مانند زندگی خانوادگی ناکارآمد، کودک آزاری، تجربیات آسیب زا، سابقه خانوادگی سوء مصرف مواد و تربیت متناقض والدین ممکن است در ایجاد اختلال سلوک نقش داشته باشد.
• عوامل روان شناختی: برخی از کارشناسان معتقدند که اختلالات رفتاری می تواند مشکلات مربوط به معرفت معنوی (به ویژه عدم احساس گناه و پشیمانی) و نقص در پردازش شناختی را منعکس کند.
• عوامل اجتماعی: طبقه ی اقتصادی-اجتماعی پایین و عدم پذیرش توسط همسالان از جمله عوامل خطر برای ایجاد اختلال سلوک باشند.

شدت علائم اختلال سلوک در کودکان بر اساس DSM-5

علائم اختلال سلوک می تواند خفیف، متوسط ​​یا شدید باشد:

• علائم خفیف: اگر فرزند شما علائم خفیفی دارد، به این معنی است که مشکلات رفتاری کمی به عنوان علائم مورد نیاز برای تشخیص اختلال سلوک دارد. مشکلات رفتاری او باعث صدمات نسبتاً جزئی به دیگران می شود. مسائل رایج درمورد این دسته از کودکان شامل دروغگویی، ترک تحصیل و بیرون ماندن بعد از تاریکی بدون اجازه والدین است.
• علائم متوسط: اگر کودک شما دارای مشکلات رفتاری متعددی باشد علائم متوسطی دارد. این مشکلات رفتاری ممکن است تأثیر خفیف تا شدیدی بر حقوق دیگران داشته باشد. مشکلات ممکن است شامل خرابکاری های متعدد و سرقت باشد.
• علائم شدید: اگر فرزند شما بیشتر علائم مورد نیاز برای تشخیص اختلال سلوک را داشته باشد، درجه آن شدید است. این مشکلات رفتاری صدمات قابل توجهی به دیگران وارد می کند. مشکلات ممکن است شامل تجاوز، استفاده از سلاح، یا شکستن و ورود غیرقانونی به خانه یا ماشین افراد باشد.

چه آینده ای در انتظار مبتلایان به اختلال سلوک است؟

اگر اختلال سلوک تحت درمان قرار نگیرد، می تواند منجر به مشکلات اساسی و حتی اتفاقات ناگوار در زندگی فرد شود. پیامدهای اختلال در بزرگسالی فرد بسته به شدت علائم و عوامل خانوادگی و اجتماعی می تواند متفاوت باشد.

مشکلات سلوک می تواند با رفتارهای بزهکارانه، زندان رفتن های پیاپی، مشکلات روانپزشکی و حتی آسیب های جسمانی و مشکلات اجتماعی مانند از بین رفتن روابط با دیگران و منزوی شدن همراه باشد. ​

درمان اختلال سلوک

شروع درمان در کودکی، می تواند بهبودی سریع تر و بهتر را به همراه آورد و مقاومت فرد برای تغییر رفتارهای آسیب رسان خود کمتر است. درمان تحت تاثیر عواملی مانند شدت علائم، سن بروز و میزان همکاری خود کودک قرار دارد.در درمان افراد سلوک، خانواده و اطرافیان نقش مهمی دارند به همین سبب دو امر اساسی در درمان این اختلال اهمیت دارد که در ادامه آن ها را ذکر کرده ایم:

آموزش کودک

در آموزش کودک، از تکنیک و روش های درمانی مختلفی استفاده می شود تا مهارت های خود کنتری و کنترل خشم خود، راه های حل مسئله و رفتارهای مثبت اجتماعی به او یاد داده شود تا بتواند عملکرد سازش یافته تری داشته باشد.

آموزش والدین

برنامه های آموزشی برای والدین می تواند مهارت های تربیتی آن ها در برخورد با فرزندشان را بهبود ببخشد و نحوه تعامل درست و شیوه های مناسب فرزند پروری را به آن ها بیاموزند. آموزش مدیریت والد نوعی برنامه آموزشی مختص والدین است که به آن ها در جهت تقویت رفتارهای مثبت در فرزندان آموزش می دهد.مثلا یاد می گیرند به عنوان تنبیه تکنیک هاي انضباطی غیرخشن (مانند محروم کردن کودک از چیزی خوشایند مانند تلویزیون دیدن) را جایگزین شیوه های خشن کنند و ارتباط خود را بهبود ببخشند.

بیماری اختلالات خواب و بیداری چیست؟