ریه چیست؟
شُش، ریه یا جگر سفید یکی از اعضای دستگاه تنفس در بعضی جانوران است. در ریه ها گلبول های قرمز خون اکسیژن را دریافت می کنند و به سایر سلول های بدن می رسانند. ریه ها در قفسه سینه قرار دارند و آنقدر بزرگ هستند که بیشتر فضای سینه را گرفته اند. هر انسان دو ریه دارد. ریه ها مثل چشم ها یا سوراخهای بینی یک اندازه نیستند و ریه سمت چپ کمی کوچکتر از ریه سمت راست است. ریه نقش اساسی در سلامتی انسان دارد ممکن است بعضی از ارگان های بدن مثل پا و یا کلیه را نداشته باشیم و بتوانیم زندگی کنیم، ولی بدون ریه نمی توانیم زندگی کنیم، به خاطر این که اکسیژن باید وارد بافت هاشده، از طریق ریه وارد سیستم بدن شود، به قلب و مغز و... یا به ارگان های دیگر برسد و گاز دی اکسید کربن هم از ریه باید خارج شود.
انواع بیماری های ریه
آسم: در این بیماری مسیرهای هوایی ملتهب شده و بعضی اوقات دچار گرفتگی شده باعث خس خس کردن و تنگی نفس می شوند.
آلرژی: عفونت و یا آلودگی باعث ظاهر شدن علایم آسم می شوند.
بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD): بیماری ای است که در آن ریه نمی تواند بدرستی بازدم داشته و باعث مشکل در تنفس می شود.
برونشیت مزمن: که نوعی از بیماری مزمن انسدادی ریه بوده و با سرفه مزمن شناخته می شود.
امفیزم (Emphysema): آسیب های ریوی باعث حبس هوا در ریه شده و مشخصه بارز این نوع بیماری انسدادی مزمن ریه مشکل در بیرون دادن هوا است.
برونشیت حاد: که عفونت ناگهانی مسیرهای تنفسی بوده و معمولا عامل آن ویروسی می باشد.
فیبروز سیستیک (Cystic fibrosis): نوعی دیگر از بیماری های ریه است و در آن ترشحات مخاطی بخوبی از درون نایچه ها پاک نمی شود. جمع شدن مخاط باعث عفونت مکرر ریه می شود.
بیماری های ریوی که بر کیسه های هوا (Alveoli یا آلوئول ها) تاثیر می گذارند: مسیر ها و لوله های انتقال هوا شاخه شاخه شده و در آخر به کیسه های هوایی به نام آلوئول یا Alveoli می رسند. این کیسه های هوایی بیشتر بافت ریه را تشکیل می دهند. بیماری های ریه که بر این کیسه ها تاثیر می گذارند شامل:
ذات الریه (سینه پهلو یا Pneumonia): بیماری ای است که در آن کیسه های هوایی معمولا توسط باکتری ها عفونت می کنند.
مرض سل (Tuberculosis): یک نوع ذات الریه به آرامی پیشرونده است که توسط باکتری ای به نام Mycobacterium tuberculosis (عامل سل) بوجود می آید.
امفیزم (اتساع و بزرگی عضوی در اثر گاز یا هوا، Emphysema): این بیماری در نتیجه آسیب به ارتباط شکننده بین کیسه های هوا رخ می دهد. سیگار کشیدن معمولا عامل این بیماری است. همچنین امفیزم برروی جریان هوا و مسیرهای انتقال هوا هم تاثیر می گذارد.
ورم ریوی (Pulmonary edema): در این بیماری مایعات از رگ های کوچک خونی خارج شده و درون کیسه های هوایی و اطراف آنها جمع می شوند. این بیماری به دو دلیل نارسایی قلبی و آسیب دیدن ریه ها بیشتر رخ می دهد.
سرطان ریه: این بیماری انواع بسیاری دارد و در بخش های مختلفی از ریه می تواند شکل بگیرد. معمولا این سرطان در بخش های اصلی ریه، درون یا نزدیک کیسه های هوا رخ می دهد.
بیماری های ریوی که بر رگ های خونی تاثیر می گذارند: طرف راست قلب خون کم اکسیژن را از طریق رگ ها دریافت می کند، و از طریق رگ های ریوی (pulmonary) خون را به ریه پمپاژ می کند. این رگ های خونی ریوی هم ممکن است دچار بیماری شوند، این بیماری ها شامل:
آمبولی ریه (Pulmonary embolism): که در آن لخته خون از سایر نقاط بدن وارد قلب شده و از قلب وارد ریه می شود. لخته خون در یکی از رگ های خونی سان شده و معمولا باعث تنگی نفس و سطح اکسیژن پایین خون می شود.
فشار خون ریوی (Pulmonary hypertension): مشکلات مختلف باعث فشار خون بالا در رگ های ریوی می شود. فشارخون بالای رگ های ریوی می تواند باعث تنگی نفس و درد قفسه سینه شود.
بیماری های ریوی که بر دیواره های قفسه سینه تاثیر می گذارند.
علائم و نشانه های بیماری عفونت ریه
علائم عفونت کردن ریه بسیار مشابه با علائم بیماری انسداد ریه است و این موضوع باعث می شود تشخیص بیماری کمی سخت شود. به همین دلیل باید حواستان به علائم عفونت ریه و تفاوت آن با انسداد ریه باشد.
تب
دمای عادی بدن حدود ۳۷ درجه سانتی گراد است که البته تا حدی بین افراد متفاوت دیده می شود. بالارفتن دمای بدن یا به عبارت دیگر تب می تواند نشانه ای از عفونت در ریه باشد. تب فقط به افزایش دمای بدن ختم نمی شود بلکه گاهی لرز و لرزش بدن می تواند نشانه هایی از تب به شمار آید.
تنگی نفس
نفس تنگی یک مشکل عادی در کسانی به شمار می آید که از انسداد ریه رنج می برند. با این وجود اگر تنگی نفس بدتر و وخیم تر شود می تواند نشانه ای از عفونت در ریه باشد. به علاوه نفس نفس زدن و افزایش ضربان قلب نیز نشانه هایی از عفونت کردن ریه هستند. در نتیجه، باید به بدنتان و شدت علائم بیماری تان توجه کافی را داشته باشید چرا که توجه به این موضوع امری ضروری در شناسایی و تشخیص سریع و در نتیجه درمان سریع تر آن است.
تغییرات مخاطی
اگر شاهد خروج زیاد مخاط در زمان سرفه بودید و یا احساس کردید مخاط شما نسبت به قبل تغییری کرده است، باید هشیار باشید چرا که این تغییرات نیز می تواند نشانه ای از عفونت در ریه باشد. شخصی که مبتلا به عفونت ریه است، مخاطش دچار تغییر رنگ شده، سفت تر و چسبنده تر می شود و گاهی ممکن است بوی بسیار بدی از آن به مشام برسد. مخاط شما به تنهایی می تواند اطلاعات زیادی را درباره وضعت ریه هایتان در اختیارتان قرار دهد.
درد شدید قفسه سینه
افرادی که از عفونت ریه رنج می برند درد شدید و گاهی غیر قابل تحملی را در ناحیه قفسه سینه تجربه می کنند و زمانی که نفس عمیق می کشند این درد شدیدتر می گردد. این نوع درد را درد پلوریت سینه می نامند. همچنین در این حالت احتمال این که احساس تنگی و فشار بر روی قفسه سینه خود داشته باشید نیز زیاد است. درد پلوریت سینه همیشه نشانه ای از عفونت کردن ریه نیست و گاهی می تواند نشانه ای از مشکلی دیگر باشد. برخی اوقات این درد نشانه ای از مشکلات ریوی و عارضه قلبی به شمار می آید. فارغ از این که درد سینه نشانه چه نوع بیماری می تواند باشد، باید در صورت احساس درد این چنینی در قفسه سینه سریعا به پزشک مراجعه کنید.
دیواره های قفسه سینه نیز نقش مهمی در نفس کشیدن دارد. ماهیچه ها دنده ها را به هم متصل کرده، به قفسه سینه اجازه گسترش می دهند. بعضی از بیماری های قفس سینه و ریه شامل:
سندرم کاهش حجم هوای تنفسی در اثر چاقی، نوعی بیماری است که در اثر چاقی رخ داده و در آن افزایش وزن برروی قفسه سینه و شکم باز شدن و بسط قفسه سینه سخت می شود. نتیجه این بیماری مشکلات حاد تنفسی است. اختلالات عصبی و عضلانی، که در آن عملکرد ضعیف اعصاب که ماهیچه های تنفسی را کنترل می کنند، باعث مشکل در تنفس می شود.
درمان های خانگی عفونت ریه
سیر
سیر با خاصیت ضدعفونی کنندگی که دارد قادر است علائم عفونت ریه را کاهش داده و به از بین بردن خلط سینه کمک می کند. همچنین برای درمان سل ریوی نیز سیر داروی مفیدی است. برای تاثیر بهتر می توانید چند حبه سیر را پوست گرفته و در یک لیوان شیر بجوشایند سپس آن را به صورت گرم بنوشید.
گل ماهور
گل ماهور یا “خرگوشک” گیاهی است که در اکثر مناطق دنیا برای درمان گیاهی سرفه، آسم و التهاب گلو مورد استفاده قرار می گیرد. برای درمان مشکلات ریوی می توانید ریشه این گیاه را سوزانده و دود آن را استنشاق کنید. و برای درمان گلو درد غرغره کردن جوشانده این گیاه و یا نوشیدن آن چندین بار در طی روز توصیه می شود.
گیاه اکالیپتوس
گیاه اکالیپتوس یکی از بهترین درمان گیاهی عفونت ریه و التهاب سینه به شمار می رود. از این گیاه می توانید به دو صورت جوشانده و استنشاقی استفاده کنید. برای مصرف استنشاقی این گیاه ابتدا مقداری از گیاه خشک آن را در نیم لیتر آب بجوشانید سپس از بخور آن استفاده کنید. همچنین از جوشانده برگ اکالیپتوس نیز برای درمان سرفه و گلو درد می توان استفاده کرد.
آویشن
یکی دیگر از درمان گیاهی عفونت ریه, گیاه آویشن است. این گیاه دارویی در درمان سرماخوردگی نیز موثر است. جوشانده گیاه آویشن برای از بین بردن عفونت ریه بسیار کاربرد دارد . می توانید 10 گرم گیاه خشک آویشن را در یک لیتر آب بجوشانید سپس آن را بنوشید. مزه دمنوش آویشن تلخ است بنابراین می توانید آن را با عسل یا نبات میل کنید.
شلغم
استفاده از شلغم و بخور آن نیز علاوه بر درمان سرماخوردگی در درمان عفونت ریه و درمان سرفه نیز موثر است. چند عدد شلغم را قطعه قطعه کرده و در یک لیتر شیر بجوشانید. می توانید مقداری شکر یا عسل نیز به آن اضافه کنید. همچنین استفاده از شلغم در سوپ نیز پیشنهاد می شود.
شیرین بیان و سیب
از درمان های موثر عفونت ریه استفاده از شیرین بیان به همراه سیب است. کافیست که یک سیب را خرد کرده و هسته ها آن را جدا کنید. بهتر است که پوست سیب جدا نشود. سیب ها را به مدت 10 دقیقه در یک لیتر آب بجوشانید سپس دو قاشق چای خوری شیرین بیان به آن اضافه کنید. از این روش درمان می توانید تا بهبودی هر روز استفاده کنید.
جوشانده گل نیلوفر آبی
ریشه و گل نیلوفر آبی برای درمان تورم و عفونت ریه و بهبود سرفه بسیار موثر است. برای تهیه دم نوش آن می توانید یک قاشق چای خوری گل خشک نیلوفر آبی را به مدت 10 دقیقه در یک فنجان آب بجوشانید و در طی روز چندین بار از این دمنوش میل کنید.
سبزی های موثر برای رفع عفونت ریه
بعضی از سبزی ها برای درمان عفونت های ریوی مفید می باشند. جوشانده برگ کرفس می تواند به درمان این بیماری کمک کند. می توانید مقدار سی گرم از برگ گیاه کرفس را به همراه یک لیوان آب و یک لیوان شیر بجوشانید و به صورت روزانه از آن میل کنید. سبزی جعفری نیز برای درمان بیماری ریه توصیه می شود. مقداری سبزی جعفری را خرد کرده و در یک لیوان شیر گرم ریخته و صبح قبل از خوردن صبحانه آن را میل کنید.
برگ سیب زمینی
از برگ سیب زمینی نیز می توان برای درمان عفونت ریه استفاده کرد. می توانید برگ های سیب زمینی را در مقداری آب بجوشانید و سپس آن را با عسل شیرین کرده و میل کنید.
برگ کلم
برای درمان گرفتگی صدا و اختلال کارکرد ریه، جوشانده برگ کلم قرمز نیز توصیه می شود. کافیست چند عدد برگ کلم قرمز را در یک لیتر آب جوشانده و به طور روزانه آن را میل کنید. همچنین می توان با استفاده از کلم، سیب زمینی، هویج و پیاز یک غذای مقوی تهیه کرده که برای بیماران ریوی نیز بسیار توصیه می شود. برای تهیه این غذا، سبزیجات ذکر شده را خرد کنید و با هم بجوشانید. می توانید مقدار خیلی کم روغن نباتی نیز به آب جوش اضافه کنید. سپس آن را میل کنید.
آب هویج
آب هویج علاوه بر تقویت قدرت بینایی به درمان اختلالات ریوی نیز کمک می کند. به افرادی که از عفونت ریه رنج می برند توصیه می شود که قبل از خوردن صبحانه یک لیوان آب هویج میل کنند. همچنین می توانند آب هویج را با شیر گرم نیز مخلوط کرده تا تاثیر بهتری داشته باشد...
بیماری آنفلوانزای معمولی، مبتلایان را دچار عفونت ریه و عوارض مغزی، قلبی- عروقی، تورم مغز و نیز تورم سطح داخلی مخاط قلب می کند، حتی در مواردی منجر به مرگ مبتلایان به این بیماری می شود. بهترین روش مقابله با عوارض این بیماری، رعایت بهداشت فردی و واکسینه کردن افراد علیه آنفلوانزاست. پزشکان، اواخر شهریور و اوایل پاییز را به عنوان زمان مناسب برای تزریق واکسن آنفلوانزا توصیه می کنند. آنفلوانزا به شدت واگیردار است. رعایت نکردن بهداشت، سرفه و عطسه در فضای باز، دست دادن، بوسیدن و استفاده مشترک از لیوان و ظروف سبب انتقال این بیماری می شود و در مکان هایی که اصول اولیه بهداشت فردی رعایت نمی شود، شیوع بیشتری دارد.