سنگ کلیه در انواع مختلف رسوبات سختی هستند که درون کلیه ها از نمک های اسیدی ساخته و موجب بروز درد در ناحیه ی کمر و پهلو می شوندکه بسته به نوع سنگ درمان آن نیز متفاوت خواهد بود.سنگ کلیه به علل متفاوتی مثل سابقه ی خانوادگی و یا تغذیه ی نامناسب به وجود می آید که با توجه به نوع سنگ و شرایط بیمار درمان می شود. سنگهای کلیوی رسوبات سختی هستند که در درون کلیه های شما و از نمک های اسیدی و املاح ساخته می شوند.
انواع سنگ کلیه
علل ایجاد سنگ های کلیوی متعددند که در عادی ترین حالت، ادرار غلیظ شده امکان کریستالی شدن و چسبیدن مواد معدنی به یکدیگر را فراهم می سازد. حرکت و عبور سنگ کلیه غالباً با درد همراه است.بطور کلی پنج نوع سنگ کلیه وجود دارد :
1- سنگ های کلسیم فسفات که اغلب سنگ ها را تشکیل مید هند
2- سنگ های کلسیم اگزالات که این نوع سنگ ها نیز شایع هستند
3- سنگ های فسفات آمونیوم و منیزیم که کمتر شایع اند و اغلب پس از یک عفونت ظاهر میشوند
4-سنگ های اسید اوریک که در نتیجه اختلال در متابولیسم پورین ها بوجود می آیند این سنگ ها ممکن است در طی بیماری نقرس که متابولیسم پورین ها مختل میشود ظاهر شوند
5-سنگهای سیستینی که در نتیجه اختلال در باز جذ ب سیستین بوجود می آیند بیشتر سنگهایی که در کودکان ایجاد می شوند از این نوع هستند اگر سنگ کلیه از نوع کلسیمی باشد شخص باید از مصرف غذاهای غنی از کلسیم و ویتامین پرهیز کنند کلسیم باید در حد توصیه شده RDA مصرف شود مهم تعادل مصرف کلسیم است همچنین مصرف نمک و سدیم در رژیم غذایی باید محدود شود زیرا سدیم زیاد باعث میشود که کلسیم بیشتری از طریق ادرار دفع شود مقدار سدیم باید به حدود 2000 تا 3000 میلی گرم در روز محدود شود
اگر سنگ کلیه از نوع اگزا لاتی باشد مصرف غذاهای غنی از اگزالات باید محدود شود غذاهای غنی از اگزالات عبارتند از :آلبالو – آلو- کشمش قرمز- انگور – تمشک- ریواس – جوانه گندم – گوجه فرنگی- چغندر – کرفس – بادمجان- تره فرنگی – جعفری- فلفل سبز-اسفناج- کدوحلوایی – شکلات – بادام زمینی – کاکائو و چای در مورد سنگهای اسید اوریک باید از مصرف غذاهای غنی از پورین خوداری شود غذاهای غنی از پورین عبارتند از : مغز – دل وجگرو قلوه- عصاره گوشت – مخمر آب جو- انواع خاویار و صدف دریافت پروتئین باید در حد نیاز ( 8/gr -1kg / ) باشد .غذاهایی که ادرار را اسیدی می کنند عبارتند از :
- گوشت – مرغ- ماکیان- پنیر- تخم مرغ- نان و غلات –ذرت- عدس- آلوزرد – آلو – گوجه سبزو آب آنها
- غذاهایی که ادرار را قلیائی میکنند عبارتند از :
- شیر – ماست- تمام سبزی ها وهمه میوه ها به جز سه مورد بالا
غذاهای خنثی :
کره – روغن – قندو شکر- شربت – قهوه- چای و عسل
توصیه های مهم برای کاهش خطر ایجاد سنگ های کلیوی :
1- دریافت زیاد مایعات به خصوص آب ( حداقل2 لیتر آب در هر روز)
2- کنترل pH ادرار
3- به جای دریافت مقادیر کم کلسیم در یافت فسفر رژیم غذایی کاهش داده شود از مصرف نوشید نی های کولادارکه حاوی مقادیر زیاد فسفر هستند اجتناب شود آنچه اهمیت دارد تعادل مصرف کلسیم و فسفر است
4- سنگهای کلیوی با مقدار بالای شکر دریافتی ارتباط دارند بنابر این دریافت شکر اضافی محدود گردد
5- دریافت فیبر غذایی - کربو هیدرات های کمپلکس ( نان –برنج- حبوبات) و سبزیجات برگ سبز مفید است
عوامل ایجاد سنگ کلیه
- بیماری های هیپرپاراتیروئیدیسم، نفروکلسیوز، برخی بیماری های گوارشی
- تنگی محل اتصال حالب به لگنچه (حفره ای در کلیه که ادرار در آن جمع می شود)
- برگشت ادرار به کلیه
- اختلالات ژنتیکی
- کلیه های نعل اسبی
- اسیدوز کلیوی
- بعضی داروها
- تنگی حالب
- عفونت
سنگ هایی که با زمینه اختلال ژنتیکی بوجود می آیند، سیستین و گزانتین می باشند. سنگ های عفونی مثل سنگ آمونیوم اورات و غیرعفونی مثل اوگزالات کلسیم هستند. جنبه های متابولیک در تشکیل سنگ های سیستم دستگاه ادراری (سنگ کلیه) بسیار با اهمیت است.
علائم سنگ کلیه
سنگ های کلیوی معمولا تا زمانی که در کالیسهای کلیه قرار دارند بر عکس عفونت کلیه تقریبا هیچ درد و علامت خاصی ندارند. مگر دردهای مبهم گاهگاهی که اکثر اوقات از نظر بیمار مهم جلوه نمیکند. سنگ در کلیه میتواند تا سایزهای بسیار بزرگ و حتی شاخ گوزنی برسد و تمام فضای کلیه را اشغال نماید بدون اینکه فرد مطلع شود. حتی مواردی از نارسایی کامل کلیه ها بدون درد هم بدلیل سنگ های بسیار بزرگ شاخ گوزنی دیده شده است.
چیزی که بیماران بیشتر به عنوان علامت سنگ کلیه و دردهای شدید حاصل آن میشناسند در حقیقت سنگ حالب است. سنگی که از کلیه خارج شده و در مسیر مثانه در حالب گیر کرده است و ادرار پشت سنگ تجمع و ایجاد درد کرده است. شاید به اعتراف اکثر بیماران این درد شدیدترین دردی بوده که در تمام عمر خود دیده اند. مکانیسم این درد در حقیقت تجمع ادرار پشت سنگ در کلیه است و کپسول کلیه کشیده میشود و درد میدهد در نتیجه این تفکر که سنگ با حرکت خود درد میدهد و یا خراشی ایجاد میکند که درد میدهد اشتباه است. این درد بسیار شدید معمولا با تهوع و استفراغ شدید همراه است. در حدی که گاهی منجر به تشخیص اشتباهی مسمومیت غذایی میشود. درد خیلی اوقات در آقایان به بیضه ها و در خانمها هم به ناحیه تناسلی تیر میکشد. سنگ وقتی به نزدیکی مثانه میرسد علایم تحریکی ادراری میدهد یعنی فرد مکرر احساس دستشویی و ادرار دارد ولی در مراجعه به دستشویی میبیند تقریبا هیچ ادراری نداشته است و این حس کاذب بوده است. این احساس به دلیل تحریک شدید مثانه توسط سنگ حالب میباشد. سنگ معمولا بلافاصله پس از افتادن در مثانه دفع میشود و در مثانه نمیماند.
داروهایی که منجر به سنگ کلیه می شوند
برخی داروهایی که می توانند سبب ایجاد سنگ شوند، عبارتند از:
- آنتی بیوتیک هایی مشخص از جمله سیپروفلوکساسین و سولفا آنتی بیوتیک ها
- برخی داروهایی که جهت درمان ویروس HIV و بیماری ایدز مورد استفاده قرار می گیرد.
- داروهای ادرار آور مشخصی که جهت درمان فشار خون بالا استفاده می شوند. اما برخی داروهای ادرار آور از نوع تیازیدی در واقع به پیشگیری از ساخته شدن سنگ کلیه کمک می کنند.
درمان خانگی سنگ کلیه
علاوه بر داروهای معمول، بیشتر این موارد را می توان با کمک مواد طبیعی در خانه درمان کرد بسیاری از آنها به جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه در آینده کمک می کند ، قبل از هر کاری مطمئن شوید که مقدار زیادی آب می نوشید اگر در طول دوره بیماری، روزانه 8 تا 10 لیوان آب بنوشید ،رنگ ادرار شما روشن و شفاف تر خواهد شد .که این ،یک نشانه خوبی می باشد ؛ در بخش سلامت چند تا از بهترین درمانهای خانگی و طب سنتی برای رفع و درمان سنگ کلیه آمده است .فراموش نکنید علاوه بر استفاده از این نسخه ها حتما و باید برای تشخیص و درمان مناسب با پزشک مشورت کنید.
1. آبلیمو و روغن زیتون برای درمان سنگ کلیه
4 قاشق غذاخوری از آب لیموی تازه را با دو قاشق غذاخوری روغن زیتون مخلوط کنید. این ترکیب را با مقدار زیادی آب بنوشید .از این نوشیدنی، دو یا سه بار در طول روز استفاده کنید.
نکته:ممکن است که این دارو برای سنگ های بزرگ کلیه مناسب نباشد ،پس برای اطمینان خاطر قبل از استفاده از آن ،با پزشک مشورت کنید .
2. درمان خانگی سنگ کلیه با انار
سعی کنید که روزانه یک عدد انار کامل را بخورید و یا یک لیوان آب انار تازه را بنوشید و یا اینکه با میوه های دیگر ترکیب کنید و از آنها سالاد تهیه کنید.گزینه دیگر این است که دانه های انار را آسیاب کنید و یک مخلوط رب مانند درست نمایید.می توانید این ترکیب را با سوپ نیز ترکیب کرده و روزانه مصرف کنید.
3. درمان سنگ کلیه با سرکه سیب
2 قاشق غذاخوری سرکه سیب ارگانیک را با یک قاشق چایخوری عسل ،در یک فنجان آب گرم مخلوط کنید. این نوشیدنی را به دفعات در طول روز استفاده نمایید.
4.درمان گیاهی سنگ کلیه با برگ گزنه
دو قاشق چای خوری برگ گزنه خشک شده را در یک فنجان آب داغ بریزید. سپس آن را در یک شیب قرار دهید و اجازه بدهید تا 10 دقیقه بماند.این نوشیدنی را دو تا سه بار در روز و تا هفته ها ادامه دهید.
5. ریحان برای درمان سنگ کلیه
یک قاشق چای خوری ریحان و عسل را باهم مخلوط کنید . به مدت 5 تا 6 ماه ،هر روز صبح از این ترکیب استفاده کنید.اگر طعم عسل را دوست ندارید، می توانید آب ریحان خالص بنوشید ،یا روزانه دو یا سه عدد برگ ریحان بجوید.
گزینه دیگر این است که چای ریحان بنوشید:5 یا 6 عدد برگ ریحان را به مدت 10 دقیقه داخل آب در حال جوش بریزید ،سپس یک قاشق چای خوری عسل به آن اضافه کنید و بعد ازخنک شدن ،آن را بنوشید.
6.درمان سنگ کلیه با هندوانه
خوردن هندوانه به طور مرتب ،به درمان و پیشگیری سنگ کلیه کمک می کند. همچنین می توانید از چای دانه های هندوانه نیز استفاده کنید.
7. بهبود بیماری کلیوی و سنگ کلیه با جوانه گندم
آب جوانه گندم ،در درمان سنگ کلیه و سایر بیماریهای کلیوی موثر است. همچنین می توانید یک قاشق چای خوری از آبلیمو و عصاره برگ ریحان و جوانه گندم را با هم ترکیب کنید و روزانه 2 تا 3 لیوان از این نوشیدنی استفاده کنید.آب جوانه گندم، منبع خوبی از منیزیم، پتاسیم ،آهن ،اسیدهای آمینه و ویتامین است .
8.کاهش میزان سنگ کلیه با غلات سبوس
بر اساس یک مطالعه توسط انجمن نفرولوژی آمریکایی، رژیم های غنی از غلات باعث کاهش میزان سنگ کلیه می شود. زیرا سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر هستند.
9.جلوگیری از سنگ کلیه با کرفس
برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه، هر روز صبح یک لیوان آب کرفس بنوشید . همچنین می توانید از دانه های کرفس نیز استفاده کنید. نوشیدن چای خانگی که با دانه های کرفس تهیه می شود،نیز می تواند به درمان سنگ کلیه که از انباشت اسید اوریک ایجاد می شود، کمک کند .
10.بادکش کردن برای از بین بردن سنگ کلیه
یکی از نسخه های قدیمی چینی ها برای درمان سنگ کلیه استفاده از بادکش ایست ؛ انجام بادکش گرم در ناحیه کلیه برای دفع سنگ کلیه و کاهش در آن مفید است. علاوه بر این روش روغن مالی کلیه ها با روغن های طبع گرم مانند روغن کنجد، روغن سیاه دانه و گرم نگه داشتن کلیه ها مانع تولید سنگ و کاهش مشکلات کلیوی می شود.