ترکیبات بزاق شامل 99% آب و 1% مواد آلی و معدنی( بی کربنات ، فسفات ، لیزوزیم و IgA ) است وزن حجمی آن بین 002/1 تا 001/1 بوده ، PH یا اسیدیته آن بین 7/6 تا 4/7 ( قلیایی ) می باشد که کاهش آن به 5/5 و کمتر سبب تجزیه مینا شده و تبدیل آ« به هیدروکسی آپاتیت شروع میشود .
اعمال بزاق شامل
1 - شستشوی مکانیکی دندانها و لثه ها که در هنگام جویدن ترشح آن تا 10 برابر میشود و مواد و خرده های غذایی و میکروبها توسط بزاق از دهان خارج شده و بلعیده میشود .
2 - سیستم خنثی کنندگی یا بافری بزاق توسط یونها و املاح موجود در آن برای کاهش مواد اسیدی و ترش خورده شده
3 ـ خاصیت باکتری کشی بزاق با کمک آنزیمها
4 ـ گلیکوپروتئینهای بزاقی برای هضم و چسباندن مواد غذایی بهم و تشکیل لقمه های قابل بلع
5 ـ عمل دفاعی با ایمونو گلوبولینهای موجود در آن .
بنابراین هر گونه کاهش در ترشح بزاق بعلت بیماریهای عمومی ، وجود سنگها و اختلالدر ترشح غدد بزاقی ایجاد خشکی دهان ، و بتدریج التهاب لثه و پوسیدگی دندانهارا ایجاد می کند .
ترکیبات تشکیل دهنده این مایع حیاتی از کجا منشا می گیرند؟
غدد بزاقی بسیار ریزی در مخاط بینی ، زبان ، لبها و حتی حلق به صورت پراکنده وجود دارد. مایعی که توسط این غدد ترشح می شود ، محیط دهان و حلق را مرطوب نگه می دارند. بخش اعظم بزاق ما توسط 3 غده بزاقی پاروتید ، زیر فکی و زیر زبانی تشکیل می شود. بر اساس تحقیقی که در ژورنال بین المللی علوم دهان چاپ شده است ، تقریباً ۹۰ درصد از بزاق ما توسط سه غده بزاقی مذکور تولید می شود.
میزان ترشح بزاق بین وعده های غذا و به هنگام شب بسیار کاهش می یابد، اما به هنگام خوردن افزایش پیدا می کند. این افزایش از تماس غذاها با دهان و حس های چشایی و بویایی (چنان که غذا خوش مزه باشد) پدید می آید. حتی تصور غذای خوش مزه ترشح بزاق را بر می انگیزد که نوعی بازتاب شرطی است.
بزاق یکی از بهترین مواد طبیعی برای نرم کردن و گوارش بهتر غذاست (مانند روغن کاری). بزاق با آغشته شدن به غذاهای جویده شده موادی را آزاد می کند که مزه را پدید پدید می آورند. اگر بزاق ترشح نشود، احساس چشیدن، برای هر نوع غذایی، از بین می رود. البته این ها همه ی ویژگی های بزاق نیست: بزاق فرایند گوارش نشاسته (قند مرکب) را بر عهده دارد که به وسیله ی آنزیمی به نام آمیلاز آن را به انجام می رساند، و نیز بزاق دهان را آبیاری می کند و به این ترتیب از تکثیر میکروب ها جلوگیری می نماید.
چرا بزاق حائز اهمیت است ؟
بزاق بخش مهمی از سلامت بدن محسوب می شود. تحقیقات نشان می دهد که می تواند از دهان در برابر بیماری های لثه، خرابی دندان و در عفونت های جهانی جلوگیری کند.
بزاق لایه نازک از بزاق روی دندان را پوشش می دهد و در برابر باکتری ها از دهان مراقبت می کند. همچنین عاملی برای کشتن باکتری های بیماری زا است. زمانی که بزاق دهان شما دست به کار می شود، تمام ذرات غذا را حتی در ریزترین حالت دور می کند تا دندان آسیب نبیند. اسید باقیمانده غذاها را نیز از بین می برد. اسید باعث آسیب دیدگی به دندان می شود. به همین دلیل است که می گوییم بزاق برای سلامت دندان ها مهم است.در پاسخ به این سوال شما از بخش سلامت دهان و دندان نمناک در اینکه " بزاق دهان دارای چیست " باید بگوییم که مورد کلسیم، فسفر، فلوراید و دیگر مواد معدنی در درون بزاق باعث بهبود سطح دندان می شوند و آن را سالم نگه می دارند که در برابر پوسیدگی ها مقاومت کند و همچنین نقش مهمی در بهبود گوارش دارد.علت آن هم وجود آنزیم هایی به نام آمیلاز در آن می باشد. گوارش از دهان آغاز می شود و زمانی اتفاق می افتد که آمیلاز شکسته می شود و دکستروز و مالتوز به مولکول های کوچک تری تبدیل می شوند. همچنین نقش مهمی در بلع غذا دارد و این کار را از طریق خیس کردن و نرم کردن و لیز خوردن غذا به سمت گلو انجام می دهد.بزاق می تواند به عنوان یک شوینده و ضدعفونی کننده قوی در دهان محسوب شود و یک عامل تقویتی برای دهان و دندان باشد.
بزاق زخم داخل دهان را هرچه زودتر شفا می دهد. به همین دلیل در بسیاری از فرهنگ ها عقیده دارند که برای بهبود زخم های بیرون از دهان نیز می توانید مقداری از بزاق خود را روی آن ها قرار دهید. معمولاً این اقدام برای حیوانات نیز انجام می شود.