در یک فهرست رتبه بندی شده از بیماری ها، یکی از مواردی که در رده های پایین قرار دارد ولی باید آن را جدی گرفت، خشکی دهان است. دهان به طور طبیعی باید دارای بزاق باشد، ولی وقتی بزاق کم شود مشکلاتی ایجاد می شود. خشکی دهان حالتی است که در آن دهان خشک و عاری از بزاق می شود، در نتیجه هنگام بلع، چشیدن و جویدن غذا دچار مشکل می شویم. بیماری هایی مانند دیابت، ایدز یا اختلالات تیروئید باعث خشکی دهان می شوند. در این مقاله با دلایل خشکی دهان و راه های درمان آن آشنا می شویم.
باکتری هایی که باعث خرابی و بیمار ی های دندان می شوند در محیط های خشک، بهتر رشد می کنند و باعث ایجاد بوی بدِ دهان و بیماری های لثه می شوند. به گفته ی محققان، التهاب و عفونت ناشی از دندان ها می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته را افزایش بدهد. از این بدتر هم می شود؟ باید بگویم بله، از آنجا که بزاق دهان ما قلیایی است، اسید موجود در غذاها را خنثی می کند و مانعِ پوسیدگی دندان ها می شود بنابراین خشکی دهان یکی از علل پوسیدگی دندان ها نیز هست. طبق پژوهش های انجمن دندان پزشکی آمریکا ( ADA) علاوه بر موارد ذکر شده گلودرد، مشکلات در صحبت کردن یا بلع و سوزش دهان، همگی علائمی دردناک از خشکی دهان هستند. به همین دلیل اگر خشکی دهان درمان نشود می تواند زمینه ی ابتلا به سایر بیماری ها را فراهم کند.
علل خشکی دهان چیست؟
خشکی دهان هتگامی که غدد بزاقی دهان بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان نمی سازند ایجاد می شود. این غدد ممکن است به علل زیر به درستی کار نکنند:
داروها: بسیاری از داروها، از جمله بسیاری از داروهایی که بدون نسخه تهیه می شوند، عارضه ی خشکی دهان دارند. داروهایی که به احتمال بیشتری مشکل ایجاد می کنند، برخی داروهای درمان افسردگی، فشار خون بالا و اضطراب و همچنین ضد حساسیت ها، ضداحتقان ها، ریلکس کننده های عضلات و داروهای ضد درد هستند.
افزایش سن: بسیاری از افراد مسن با افزایش سن خشکی دهان را تجربه می کنند. فاکتورهای دخیل در این موضوع شامل استفاده از داروهای خاص، تغییر در توانایی بدن برای پردازش دارو در بدن، تغذیه ی ناکافی و بیماری های مزمن می شوند.
کیست لب چیست؟
درمان سرطان: داروهای شیمی درمانی می توانند ترکیب بزاق و مقدار تولید شده را تغییر دهند. این اتفاق می تواند موقتی باشد و جریان طبیعی بزاق بعد از تکمیل درمان باز می گردد. به علاوه پرتو درمانی سر و گردن می تواند به غدد بزاقی آسیب رسانده و باعث کاهش قابل توجه در تولید بزاق شود. این مشکل بسته به دوز پرتو و منطقه ی درمان، ممکن است موقتی یا دائمی باشد.
آسیب عصبی: آسیب یا جراحی که باعث ایجاد مشکل عصب در ناحیه سر و گردن شود می تواند منجر به خشکی دهان شود.
سایر مشکلات سلامتی: دهان خشک می تواند ناشی از دلیل مشکلات سلامتی خاصی از جمله دیابت، سکته، عفونت قارچی (برفک) در دهان یا بیماری آلزایمر یا به دلیل بیماری های خودایمنی مانند سندرم شوگرن یا HIV/AIDS باشد. خروپف کردن و خوابیدن با دهان باز نیز می توانند منجر به خشکی دهان شوند.
مصرف تنباکو و الکل: نوشیدن الکل و سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو می تواند علائم خشکی دهان را تشدید کند.
مصرف تفریحی مواد: مصرف متامفتامین می تواند منجر به خشکی شدید دهان و خرابی دندان ها (شرایطی که به عنوان “دهان مت” شناخته می شود)، شود.
علایم شایع سندرم خشکی دهان چیست؟
علایم دهان خشک (گلو خشک) عمدتاً در بیماران موجب ناراحتی می شود, دهانی خشک و گاهی باعث ایجاد احساس سوزش, کاهش طعم و به ویژه در زبان می شود.شما اغلب احساس تشنگی, مشکل در جویدن, بلعیدن و صحبت کردن را احساس می کنید.
ناتوانی در فهم طعم درست: فقدان بزاق, غذاهای حل نشده، باعث مشکل در تشخیص مزه می شود.
خارش گلو به دلیل نداشتن بزاق برای خیس کردن گلو: در برخی بیماران, تنفس بد نیز در علایم آتروفی, ترک مخاطی (به ویژه در لب ها) وجود دارد و باعث خونریزی, زخم در دهان یا جدا شدن پوست در گوشه های دهان می شود.
چه کسی در خطر ابتلا به خشکی دهان است؟
کودکان و افراد پیر در معرض دهان خشک هستند.افراد با عادات بد, رژیم غذایی ضعیف و آن هایی که دارای سابقه افسردگی, و تحت درمان سرطان هستند, در معرض خطر بالای دهان خشک قرار دارند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در مواردی که سندرم دهان خشک شما ناشی از بیماری های دیگر است, باعث استرس و ناراحتی شما می شود, شما باید به پزشک مراجعه کنید.علاوه بر این, اگر علائمی از دهان خشک را داشته باشید, اما کاربرد روش هایی که در زیر در مورد آن صحبت می کنیم, کارساز نبود و یا هر زمان که احساس درد می کنید و با این حال این درمان های خانگی به تسکین دهان شما کمک نمی کنند, باید نزد پزشک بروید.
