کوهوش سیاه (به انگلیسی : Black Cohosh) یک گیاه گلدار بومی آمریکای شمالی است. گل ها و ریشه های این گیاه دارویی معمولا در طب سنتی بومیان آمریکا مورد استفاده قرار می گرفتند و امروزه یک مکمل سلامتی محبوب برای زنان است که ادعا می شود به کاهش علائم یائسگی، باروری و تعادل هورمونی کمک می کند. ممکن است موثر باشد، زیرا به عنوان یک فیتواستروژن عمل می کند، یک ترکیب گیاهی که عملکرد هورمون استروژن را تقلید می کند. با این حال در مورد اینکه آیا کوهوش سیاه را می توان به عنوان یک فیتواستروژن واقعی طبقه بندی کرد یا خیر بحث هایی وجود دارد.
کوهوش سیاه
گیاه کوهوش سیاه که به نام بان بری، پری شمع و بوگبان سیاه نیز شناخته شده از گیاهان دارویی بومی آمریکای شمالی با نام های علمی Actaea racemosa و Cimicifuga racemosa است که از گل و ریشه آن معمولا در طب سنتی بومیان آمریکایی استفاده می شده است. امروزه این گیاه اغلب به صورت مکمل برای درمان علائم یائسگی، باروری و تعادل هورمونی در زنان استفاده می شود، به نظر می رسد این گیاه، به عنوان یک استروژن گیاهی عمل کرده و با تقلید از هورمون استروژن می تواند روی وضعیت هورمونی بدن اثر بگذارد. اگرچه هنوز نمی توان با قطعیت آن را به عنوان یک استروژن گیاهی واقعی در نظر گرفت.
عملکرد کوهوش سیاه
ریشه کوهوش سیاه حاوی چندیدن ترکیب شیمیایی می باشد که می تواند تاثیرات درمانی داشته باشد. برخی از این ترکیبات شیمیایی بر سیستم ایمنی تاثیر گذاشته و از بدن در برابر ابتلا به بیماری ها دفاع می کنند. همچنین ممکن است در کاهش التهاب موثر باشند. برخی دیگر از ترکیبات شیمیایی موجود در ریشه کوهوش سیاه می توانند در عملکرد مغز و اعصاب نقشی مشابه سروتونین داشته باشند. کوهوش سیاه همچنین اثری مشابه هورمون زنانه "استروژن" دارد. استروژن تاثیرات مختلفی در بخش های متفاوت بدن دارد و می تواند در هر مرحله از زندگی افراد، اثرات متفاوتی داشته باشد. کوهوش سیاه نباید به عنوان استروژن گیاهی یا جایگزین استروژن تصور شود بلکه این گیاه در بعضی از افراد عملکردی، مشابه استروژن دارد.
تاثیر کوهوش سیاه در لاغری
داروی گیاهی کوهوش سیاه می تواند به خانم ها کمک کند تا مقداری از اضافه وزن ناخواسته خود را از دست بدهند، به خصوص هنگامی که در دوران یائسگی و عوارض آن هستند. یائسگی تقریبا در ۹۰٪ خانم ها موجب افزایش وزن می شود که این افزایش وزن در خانم های یائسه به علت کم بودن سطوح استروژن است که موجب افزایش تولید سلول های چربی می شود. گیاه کوهوش سیاه سطح استروژن را در بدن افزایش داده و از این طریق تولید سلول های چربی را کاهش می دهد و باعث کاهش وزن و لاغری می شود.
مضرات کوهوش سیاه
مصرف این گیاه معمولا برای اکثر افراد (به جز خانم های باردار، مادران شیرده و نوزادان) بی خطر است. کوهوش سیاه دارای عوارض جانبی بالقوه ای است که معمولا خفیف می باشد. از جمله این علائم می توان به ناراحتی گوارشی، حالت تهوع، بثورات پوستی، عفونت، دردهای عضلانی، درد یا بزرگ شدن سینه، لکه بینی یا خونریزی خارج از دوره قاعدگی اشاره کرد. با این حال در برخی موارد دیده شده مصرف این مکمل باعث برخی آسیب های جدی از جمله آسیب کبدی می شود بنابراین اگر به بیماری کبدی مبتلا هستید یا از مکمل ها یا داروهایی استفاده می کنید که ممکن است به کبد آسیب برسانند نباید از این گیاه استفاده کنید. به علاوه مصرف کوهوش سیاه در مقادیر زیاد ممکن است به گلبول های قرمز خون آسیب زده و باعث بروز کم خونی شود. افراد مبتلا به بیماری کلیوی باید در مصرف این مکمل احتیاط کنند زیرا اطلاعات کمی درباره توانایی دفع بدن هنگام آسیب کلیه ها وجود دارد. از آن جا که تحقیقات کافی درباره این گیاه انجام نشده ممکن است دچار عوارضی شوید که هنوز ناشناخته است، در این صورت به پزشک اطلاع دهید.
سخن آخر
کوهوش سیاه به طور گسترده ای در امریکا، استرالیا و آلمان مورد استفاده قرار می گیرد. دولت آلمان آن را به عنوان یک درمان تجویزی جایگزین به جای هورمون درمانی معرفی کرده است. در امریکا، کوهوش سیاه بدون تجویز در دسترس است. از مهمترین خواص گیاه کوهوش سیاه می توان به کاهش علائم یائسگی مانند گرگرفتگی اشاره کرد. قبل از مصرف آن حتما با پزشک مشورت کنید.