یک دندان سالم از دو قسمت عمده ی ‘تاج و ریشه’ تشکیل شده است. تاج قسمتی از دندان است که در دهان دیده می شود و ریشه قسمتی از دندان است که در داخل استخوان فک قرار دارد، ولی در واقع از سه قسمت مجزا یعنی مینا، عاج و پالپ یا مغز دندان تشکیل شده است. مینای دندان سخت ترین عضو بدن از لحاظ استحکام می باشد و تاج دندان را می پوشاند. ضخامت این لایه متغیر بوده و در بعضی جاها تا سه میلی متر می رسد.
فرسایش و ساییدگی دندان ها یک روند طبیعی است که با افزایش سن ایجاد می شود. البته ساییدگی دندان اگر در افراد کم سن دیده شود، غیرطبیعی است.تخریب بافت مینا عمدتا به دلیل قرارگیری مداوم اسید در مجاورت آن می باشد. در پوسیدگی ، مینا بر اثر ترشحات اسیدی حاصل از باکتریها ، و حل شدن مواد معدنی مینا ، ضعیف و ضعیف ترشده تا جایی که چارچوب کلی آن فرو می ریزد. اسید های طبیعی یا اسید های افزوده شده به غذاها نیز می توانند باعث حل شدن مواد معدنی مینا شوند.این مواد که مزه ترش دارند بطور مستقیم و بدون نیاز به عامل دیگر باعث تضعیف مینا می شوند. تحقیقات نشان داده است که بهتر است پس از مصرف این مواد بلافاصله مسواک زده نشود و در مرحله اول از آب فراوان برای شستشوی دهان استفاده شود تا شدت اسیدی بودن دهان کاهش یافته سپس مسواک زده شود.
در ارتباط با سایش های فیزیکی مکانیسم دیگری حاکم می باشد. در علم فیزیک سایش دو جسم با سختی متفاوت باعث ساییدگی جسم نرمتر می گردد. اگر این دو جسم مانند مینای دو دندان مقابل باشند ساییدگی دندان در هر دو رخ می دهد و با ساییده شدن کامل مینای سطح دندان و رسیدن آن به عاج سرعت آن به مراتب زیادتر می شود. به عبارتی دندان ضعیف تر صدمه زیاد تری خواهد دید.
انواع سایش دندان
سایش دندان می تواند ناشی از یک یا چند مورد از این فرآیندها باشد :
Abrasion :
این نوع سایش به دلیل تعامل دندان ها با خوراکی هایی که باعث ساییدگی یا خراشیدگی میشوند، ایجاد شود. متداول ترین نوع این سایش مسواک زدن آسیب زننده است ، به این معنی که شما از مسواک استفاده می کنید که خیلی سخت است یا در هنگام مسواک زدن بیش از حد نیرو استفاده می کنید. این می تواند روی سطح ریشه دندانهای شما درست زیر خط لثه یا مینا بالای خط لثه تأثیر بگذارد. از دیگر دلایل سایش می توان به استفاده نادرست از خلال دندان و نخ دندان اشاره کرد. برخی از وسایل دندانپزشکی که بطور مکرر از آنها برای دندان استفاده میکنید نیز می توانند دندان را خراب کنند. سایش همچنین می تواند ناشی از رژیم غذایی پر از مواد ساینده مانند دانه های گل ، خوراکی های اسیدی و آجیل یا عادت هایی مانند ناخن زدن و جویدن قلم باشد.
Attrition :
این نوع سایش بر اثر تماس دندان به دندان به وجود می آید ، که در طول روز بارها و بارها به دلیل خوردن و جویدن غذا برای دندان ها اتفاق می افتد. خوردن و جویدن به طور معمول نیروهایی بین 500 گرم تا 10 کیلوگرم فشار به دندان ها وارد می کنند. با این حال افرادی که عادت به دندان قروچه دارند (که حتی ممکن است از آن آگاه نباشند) می توانند دندان های خود را تا 10 برابر بیشتر از حد تحت فشار قرار دهند. این می تواند به دندان آسیب برساند.
Erosion :
هنگامی که دندانهای شما با مواد اسیدی در رژیم غذایی شما تماس می گیرند ، اسید واقعاً می تواند مینای دندان را از بین ببرد (حل کند). مقصر این نوع سایش دندان اغلب شامل سدیم ، نوشیدنی های ورزشی و نوشیدنی های به اصطلاح انرژی زا است. برخی از آب میوه ها نیز اسیدی هستند. حل کردن این نوشیدنی ها در وعده های غذایی و نگه داشتن آب در دهان بعد از نوشیدن آنها می تواند به جلوگیری از این فرسایش کمک کند.
شیر چه نقشی در سلامت دندان ها دارد؟
Abfraction :
این نوع سایش به طور خاص به از بین رفتن مینای دندان در گردن دندان ها (قسمت نازک تر درست در لثه) مربوط می شود. اگرچه این نوع سایش به روشنی درک نشده و علت آن در دندانپزشکی مورد بحث است ، از بین رفتن ساختار دندان در قسمت گردن دندان اتفاق می افتد. اعتقاد بر این است که عامل آن تماس های مخرب دندان ها در هنگام حرکت های طرفی فکین است. که سایش و فرسایش می تواند در بروز این مشکل مؤثر باشد.
پیشگیری و درمان ساییده شدن دندان
شما می توانید با مراجعه به دندانپزشک روش های درمانی زیادی را برای درمان ساییده شدن انتخاب کنید. بهتر است این نکات را همیشه به یاد داشته باشید :
- بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنید.
- از خوردن نوشیدنی های اسیدی که ممکن است به دندان شما آسیب برساند، خودداری کنید.
- بهتر است برای درمان و پیشگیری به پزشک متخصص مراجعه کنید.
- مسواک مناسب برای خود انتخاب کنید.
