گل راعی، هوفاریقون، گل شهناز، علف چای (نام علمی: Hypericum perforatum) گیاهی علفی، گلدار و پایا از تیره گل راعیان است که معمولاً به صورت خودرو در میان کشتزارهای گندم و ذرت یافت می شود. گل راعی و سایر گیاهان خانوادهٔ گل راعیان دارای ماده ای به نام هیپریسین هستند. گل راعی بومی اوراسیا است و به طور گسترده در مناطق معتدل اروپا (اوکراین و روسیه)، آسیا (ترکیه، هند و چین) و شمال آفریقا (خاورمیانه) می روید و همچنین به مناطقی از جمله ایالات متحده آمریکا، آمریکای جنوبی و استرالیا نیز به صورت گونه ای مهاجم معرفی و پراکنده شده است. گل راعی در مناطق مختلفی از ایران از جمله دامنه کوه های البرز، چالوس، مازندران و نقاط غرب ایران می روید.
در حالی که خوردن گل راعی توسط دام ها مضر و خطرناک است و در صورت مصرف توسط انسان نیز ممکن است با داروهای مصرف شده ایجاد تداخل دارویی کند اما این گیاه برای سده ها در طب سنتی مورد استفاده است و امروزه در کشورهای زیادی در حال کشت صنعتی و تجاری است.
خواص گل راعی
از گذشته های دور از گل راعی برای موارد درمانی بسیاری استفاده می شد. در ادامه، به بررسی موارد استفاده این گل و تأثیرگذاری آن از نگاه پژوهش های علمی می پردازیم. این طور نیست که همه خواص گل راعی از نظر پزشکی به یک اندازه تأیید شده باشد. درباره بعضی از این خواص با اطمینان بیشتری می توان صحبت کرد؛ ولی بعضی دیگر از خواص گل راعی را نمی توان با اطمینان تأیید کرد؛ پس بهتر است درباره خواص این گیاه با احتیاط بیشتری حرف بزنیم.
این گل به احتمال بسیار زیاد این خاصیت را دارد
- بهبود افسردگی: مصرف خوراکی عصاره گل به بهبود افسردگی، کاهش عصبانیت و خستگی بر اثر افسردگی کمک می کند. مصرف برخی محصولات گل راعی نیز ممکن است بتواند مانند داروهای تجویزی در درمان افسردگی مؤثر باشد. البته همه محصولات این گیاه ممکن است تأثیری مشابه انواع استفاده شده در بررسی ها را نداشته باشند؛ بنابراین بهبود افسردگی خفیف و ملایم از خواص هوفاریقون به حساب می آید.
- اختلال روان تنی یا سوماتوفرم: در این نوع از اختلالات، بیمار با علائم جسمی به پزشک مراجعه می کند؛ اما پزشک در معاینه و آزمایش ها مشکلی مشاهده نمی کند. در این نوع بیماری ها، پزشک علت مشکل بیمار را روانی ارزیابی می کند. درمان با مصرف روزانه یکی از محصولات گل راعی به مدت ۶ هفته توانست به کاهش علائم این اختلال در بیماران کمک بکند.
- کاهش علائم یائسگی: بسیاری از بررسی ها نشان داده اند مصرف خوراکی گل راعی به کاهش حس گرگرفتگی و سایر علائم یائسگی کمک می کند. برخی شواهد حاکی از آن اند که مصرف خوراکی گل راعی همراه با کوهوش سیاه نیز در کاهش علائم یائسگی مفید است؛ اما ممکن است همه محصولات گل راعی این تأثیر را نداشته باشد.
این گل احتمالا در بهبود موارد زیر تأثیری ندارد
- ایدز (HIV): به نظر نمی رسد هایپریسین موجود در گل راعی تأثیری بر درمان بزرگ سالان مبتلا به ایدز داشته باشد.
- سندروم سوزش دهان: مصرف گل راعی ۳ بار در روز به مدت ۱۲ هفته نتوانست درد ناشی از سندرم سوزش دهان را کاهش بدهد.
- التهاب کبد ناشی از ویروس هپاتیت C: به نظر می رسد هایپریسین موجود در گل راعی تأثیری بر بهبود عفونت ناشی از هپاتیت C ندارد.
- سندرم روده تحریک پذیر: پژوهش های اولیه نشان داده اند مصرف عصاره گل راعی ۲ بار در روز نمی تواند به بهبود علائم سندرم روده تحریک پذیر کمک بکند.
- اختلال اضطراب اجتماعی (جمع هراسی): در این وضعیت، فرد با قرارگرفتن در موقعیت های اجتماعی با ترس و اضطراب شدید مواجه می شود. احتمالا مصرف روزانه گل راعی تأثیری در بهبود این اختلال ندارد.
- نوروپاتی محیطی: نوروپاتی محیطی به معنای التهاب چندین عصب محیطی مختلف است. در این شرایط، ممکن است فرد علائمی مانند خارش، بی حسی، احساس غیرمعمول ضعف و درد همراه با سوزش را تجربه بکند. به نظر می رسد مصرف خوراکی گل راعی نتواند به بهبود درد عصب در بیماران نوروپاتی محیطی دیابتی و غیردیابتی کمک بکند.
طرز تهیه دمنوش گل راعی
دمنوش گل راعی یکی از بهترین دمنوش های گیاهی است. برای تهیه دمنوش گل راهی کافی است مقداری از گیاه گل راعی یا گیاه هزار چشم را همراه با آب جوش بر روی شعله گاز قرار دهید و اجازه دهید برای مدت زمان ۱۵ تا ۲۰ دقیقه دم بکشد. پس اینکه دمنوش گل راعی یا گیاه هوفاریقون آماده شد می توانید این دمنوش را همراه با خرما و یا توت مصرف کنید. بسته به سلیقه و ذائقه خود می توانید کمی آبلیمو نیز به این دمنوش اضافه کنید و روزانه ۳ مرتبه از این دمنوش بنوشید.
خواص دمنوش گل راعی
این دمنوش گیاهی دارای خواص درمانی فراوانی است که از جمله این خواص می توان به مواردی مانند تسکین گلو درد، کاهش وزن سریع، درمان سدرد های میگرنی، درمان کم خونی، درمان ترش کردن معده و ورم معده، درمان زخم های دستگاه گوارش، درمان قولنج های کبدی و کلیوی، درمان مننژیت، درمان کزاز، ضد کرم معده و روده، تقویت سیستم ایمنی، سلامت قلب، ضد التهاب، مفید برای تیروئید، سلامت دستگاه ادراری، درمان سنگ کلیه، جلوگیری از بروز سرطان و ضد افسردگی می توان اشاره کرد.
مصرف دمنوش گل راعی یا گیاه هوفاریقون برای خانم های باردار و مادران شیرده ممنوع است. دمنوش گل راعی با برخی از دارو ها مانند داروهای ضد بارداری، ضد افسردگی و ضد میگرن ممکن است تداخل داشته باشد.
عوارض گل راعی
گل راعی در کنار تمام فواید و خواص بی نظیری که در سلامتی دارد برخی عوارض و مضرات نیز برای این گیاه دارویی آورده شده است. اگر از گل راعی به صورت موضعی مصرف شود و بعد در معرض آفتاب قرار بگیرید ممکن است واکنش های پوستی به دنبال داشته باشد. علاوه بر این زیاده روی و افراط در مصرف خوراکی گل راعی نیز می تواند منجر به واکنش های پوستی در اثر قرار گیری در معرض پرتو های خورشید شود.
توصیه می شود بعد از مصرف گل راعی در صورت قرار گیری در زیر آفتاب با پوشش مناسب باشید. برخی از عوارضی که در اثر مصرف گل راعی ممکن است مشاهده شود می توان به مواردی مانند اختلال در خواب، حساسیت، عصبانیت، افزایش فشار خون، سخای در ساکن نشستن، خستگی، ناراحتی معده، سرگیجه، خشکی دهان، سردرد، اسهال، جوش پوستی و خواب رفتن دست و پا اشاره کرد.
گل راعی با برخی از دارو ها ممکن است تداخل داشته باشد. مصرف همزمان گل راعی با داروهایی ازجمله کتامین،آمپرازول، وارفارین، تریپتان ها، بوپروپیون، فنی توئین، وریکونازول، دیگوکسین، باربیتورات ها، دکسترومتورفان، آلپرازولام، فکسوفنادین، برخی استاتین ها مانند سیمواستاتین، برخی داروهای ضدبارداری، دارو های ضد افسردگی، برخی مخدر ها مانند متادون، مهارکننده های پروتئاز، مهارکننده های غیرنوکلئوزیدی ترانس کریپتاز معکوس، برخی داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی مانند تاکرولیموس و سیکلوسپورین و برخی داروهای شیمی درمانی مانند ایرینوتکان، دوستاکسل و ایمانیتیب توصیه نمی شود چون ممکن است باهم تداخل داشته باشند. زنان باردار و مادران شیرده از مصرف گل راعی می بایست پرهیز کنند.
مصرف گل راعی می تواند در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی موجب بروز روان پریشی شود. مصرف گل راعی یا گیاه هوفاریقون با دارو های بیهوشی تداخل داشته و می تواند موجب آسیب به قلب ور طول عمل جراحی شود از همین رو توصیه می شود در صورت عمل جراحی از دو هفته قبل از عمل از مصرف این داروی گیاهی خودداری کنید.
آشنایی با چغاله بادام و خواص بی نظیر آن
