در مورد خواص زوفا چه می دانید؟

زوفا (Hyssopus officinalis) عضوی از خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است که در بسیاری از غذاها، نوشیدنی ها، داروهای گیاهی و حتی عطرها استفاده می شود. این گیاه شبیه اسطوخودوس اما کوچک تر است، خوشه هایی از گل های آبی دارد که کمی بوی نعناع می دهند. گیاهان مختلفی با نام «زوفا» شناخته می شوند. گل زوفا، زوفای یابس و زوفای پرچین نام دیگر زوفا هستند.

زوفا یکی از گیاهان دارویی است که خواص و فواید بسیازی برای سلامت بدن دارد. زوفا گیاهی یک ساله است و در کنار جاده ها رشد می کند. زوفا شبیه به سایر اعضای خانواده نعناع بوده و روغن این گیاهی دارویی بویی شبیه به بوی کافور دارد. بوته های زوفا بلند و باریک بوده و برگ های این گیاه دارویی وارونه هستند.
زوفا در ماه ژوئن تا اکتبر با گل های به رنگ بنفش خود که بسیار معطر هستند حشرات را جذب می کنند برخی از انواع زوفا دارای گل هایی به رنگ سفید یا صورتی هستند. برگ ها و ساقه زوفا دارای ترکیبات فعال زیستی مانند رزماریین و اسیدهای کافئیک همراه با پینانیون، بتا پینن، لیمونن، پینوآموفون و ایزوپینوکامپون، تانن، گلیکوزید (دیوزیم)، فلاونوئیدها و مروبین هستند. از جمله خواص زوفا برای بدن می توان از مواردی مانند درمان درد عضلانی، افزایش گردش خون، تقویت ایمنی، درمان سرماخوردگی و گلودرد یاد کرد.

فواید زوفا

تحقیقات درباره زوفا هنوز در مراحل اولیه اند، اما بسیاری از آنها امیدوارکننده هستند و این مسئله به محققان انگیزه ای برای ادامه تحقیق درباره این گیاه می دهد. در این قسمت برخی از خواصی را معرفی می کنیم که با تحقیقات علمی مشخص شده اند.

۱. خواص ضدسرطانی

طبق تحقیقی در سال ۲۰۱۴، گیاهان خانواده نعناعیان از جمله زوفا ممکن است قادر به تخریب سلول های سرطانی باشند. کشتن سلول های دهانه رحم از خواص زوفا برای رحم است. بر اساس بررسی انجام شده در سال ۲۰۱۷، روغن و عرق زوفا پتانسیل کشتن سلول های سرطان دهانه رحم را دارند.

خوردن غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان احتمال ابتلا به انواع خاصی از سرطان را کاهش می دهد، چون آنتی اکسیدان ها به بدن کمک می کنند رادیکال های آزادی را از بین ببرند که باعث سرطانی شدن سلول ها می شوند.هرچند این نتایج امیدوارکننده اند، هنوز نمی توان قاطعانه درباره این تأثیرات نظر داد و تحقیقات انسانی بیشتری لازم است.

۲. درمان زخم معده

درمان سوء هاضمه یکی از کاربردهای سنتی زوفاست. در یکی از بررسی های آزمایشگاهی، محققان دریافتند این گیاه علیه ۲ ماده شیمیایی عمل می کند که در ایجاد زخم معده نقش دارند: اوره آز و آلفا-کیموتریپسین.این یافته ها سبب شدند محققان به این نتیجه برسند که زوفا ممکن است درمانی مؤثر برای زخم معده باشد. بااین حال این ادعا هنوز با آزمایش های انسانی اثبات نشده است.

۳. فعالیت آنتی اکسیدانی

آنتی اکسیدان ها اجزای قدرتمندی هستند که می توانند با مواد مضر و رادیکال های آزاد بدن مبارزه کنند. تیمی از محققان رومانی مقاله ای را منتشر کردند که فعالیت آنتی اکسیدانی این گیاه را بررسی کرده است. بر اساس این مقاله، روغن و عرق زوفا مقادیر زیادی پلی فنول (نوعی آنتی اکسیدان) دارند.البته این نتایج حاصل تحقیق در محیط آزمایشگاهی است و برای تأیید اثرات آنتی اکسیدانی این گیاه به تحقیقات انسانی بیشتری نیاز داریم.

۴. درمان آسم

تابه حال از شربت زوفا برای سرماخوردگی استفاده کرده اید؟ طبق تحقیقات، ممکن است استفاده سنتی از این گیاه برای درمان علائم آسم و سرماخوردگی واقعا مؤثر باشد. در این تحقیقات، محققان زوفا را با سایر روش های گیاهی و غیرگیاهی درمان علائم آسم مقایسه کردند و دریافتند که این گیاه یکی از مؤثرترین روش های درمانی طبیعی است.خواص زوفا برای ریه به خاطر وجود ماده ای به نام پینوکامفن است، نوعی ماده شیمیایی که به بازکردن راه های هوایی کمک می کند. بااین حال توجه کنید که در صورت حمله آسم، همیشه ابتدا داروهایی را مصرف کنید که پزشک برایتان تجویز کرده است.

۵. خواص ضدویروسی

تعداد کمی از ویروس ها به اندازه ویروس های هرپس سیمپلکس نوع ۱ و ۲ برای عموم شناخته شده یا رایج هستند. زوفا می تواند برای جلوگیری از انتشار اینها و سایر ویروس ها مفید باشد.مروری بر داروهای گیاهی ایرانی در سال ۲۰۱۶، فعالیت ضدویروسی این گیاه علیه ویروس های هرپس سیمپلکس (HSVs) را بررسی کرد. طبق تحقیقات، عرق زوفا می تواند شروع عفونت هرپس سیمپلکس نوع ۱ را تا بیش از ۵۰درصد در موش ها کندتر کند.به گفته محققان، زوفا ساختارهایی را هدف قرار می دهد که به ویروس اجازه می دهند سلول ها را آلوده کند. همچنین ممکن است آنزیم هایی را از بین ببرد که HIV برای چرخه زندگی خود به آنها متکی است.به رغم این نتایج مثبت، محققان معتقدند که برای اثبات این ادعاها به آزمایش های انسانی بیشتری نیاز است.

۶. کاهش التهاب

در حالی که برای تعیین اثربخشی زوفا در درمان التهاب باید تحقیقات بیشتری روی افراد انجام شود، طبق آزمایش های اولیه انجام شده روی حیوانات، این گیاه می تواند به کاهش التهاب کمک کند و احتمال ابتلا به مشکلاتی مانند بیماری قلبی، آرتریت و دیابت را کاهش دهد.

سایر خواص احتمالی

قرن هاست از زوفا به روش های مختلف استفاده می شود. بعضی از کاربردهای سنتی این گیاه درمان یا تسکین این مشکلات هستند:

• گردش خون ضعیف؛
• بیماری تنفسی فوقانی؛
• سرفه؛
• گلودرد؛
• عفونت های روده؛
• ناراحتی معده؛
• بیماری کیسه صفرا؛
• کاهش اشتها؛
• عفونت ادراری؛
• دیسمنوره (قاعدگی دردناک).

نحوه مصرف گیاه زوفا

از گیاه زوفا قرن ها است که در پزشکی سنتی و گیاهی برای درمان بسیاری از مشکلات و بیماری ها استفاده می کنند. از زوفا به عنوان حشره کش ها، دافع حشرات و پدیکولیکید (ریشه کن کننده شپش) استفاده می کنند. از عصاره گیاه زوفا به عنوان رایحه و عطر در صابون ها و عطرها و به عنوان طعم دهنده در سس، پودینگ و آب نبات مورد استفاده قرار می دهند.

از دیگر روش های استفاده از زوفا مصرف دم کرده زوفا است. برای تهیه دم کرده زوفا کافی است پنجاه گرم برگ و شاخه هاي گل دار زوفا را در يک ليتر آب جوش ريخته و برای مدت زمان پانزده دقيقه دم كنيد. مقدار مصرف اين دم كرده زوفا به مقدار یک فنجان سه بار در روز است. علاوه بر دم کرده زوفا، از جوشانده زوفا نیز استفاده می کنند.

برای تهیه جوشانده زوفا کافی است مقدار پنجاه گرم برگ و سرشاخه هاي گل دار زوفا را در يک ليتر آبجوش دم كرده و برای مدت زمام سی دقیقه اجازه دهید به آرامی بجوشد. اين جوشانده را براي كمپرس استفاده كنيد. مقدار مصرف این جوشانده پنج تا ده قطره سه بار در روز مخلوط با آب است. برای تهیه ضماد زوفا باید گیاه زوفا را برای مدت زمان پانزده دقیقه در آب قرار داده تا خیس بخورد و سپس روی پارچه قرار دهید و آن را مورد استفاده قرار دهید. برگ های تازه گیاه زوفا را خرد کنید و آن را روی پوست خود قرار دهید. این یکی از راه های استفاده از گیاه زوفا و خواص بی نظیر آن است.

روغن زوفا

روغن زوفا در واقع روغنی است که از گیاه زوفا تهیه شده و دارای ترکیبات زیستی بسیاری است. بوی روغن زوفا شبیه به بوی کافور است و ترکیبات آن از برگ های خرد شده و ساقه گیاه زوفا تهیه می شود. ترکیبات زیست فعال موجود در زوفا شامل مواردی از جمله لیمونن، رزماریین، اسیدهای کافئیک، فلانوئیدها و مروبین ها می شوند. از جمله خواص روغن زوفا می توان به خواص ضد ویروسی و ضد باکتریایی اشاره کرد.

روغن زوفا به درمان دردهای گلویی با ایجاد خلط کمک می کند. تقویت معده، رفع کم خونی، درمان آسم، بهبود سرماخوردگی، بهبود سرفه و افزایش نیرو از خواص و فواید شگفت انگیز استفاده عرق و روغن گیاه زوفا به حساب می آیند.

عرق زوفا

عرق گیاه زوفا نیز خواص و فوایدی دارد. که مثل خود گیاه زوفا بعد از مشورت با پزشک و اطمینان از نبود مانع برای مصرف می توانید از آن استفاده کنید. این روغن گیاهی پر خاصیت یک روغن طبیعی نیرو دهنده، تقویت معده، ضعف معده، ضد سرماخوردگی و سرفه خلط آور، رفع عفونتهای ریوی و زکام های نزله ای و مزمن است و علاوه بر این خواص در درمان آسم تاثیر فراوان دارد. همچمین برای رفع کم خونی دختران جوان در دوران بلوغ تاثیر قابل توجهی دارد.طرز استفاده: قبل از هر وعده غذایی، یک استکان میل شود.

هنوز منع مصرفی شناسایی نشده است اما توصیه می شود در دوران بارداری/شیردهی از مصرف آن بپرهیزید چراکه اثرات سوء مصرف آن (برای تحریک جریان قاعدگی) و اثرات سقط جنین اثبات شده است.

اثرات جانبی و عوارض گیاه زوفا

افراد مبتلا به فشار خون بالا باید از مصرف این گیاه اجتناب کنند، زیرا این گیاه فشار خون را افزایش می دهد.مصرف زیاد آن ممکن است موجب تشنج شود بنابراین توصیه نمی شود از این گیاه و روغن آن به مقدار زیاد و در دوره طولانی استفاده کنید.از آنجا که محصولات طبیعی هم آلرژی زا هستند، گیاه زوفا می تواند موجب بثورات پوستی، تورم پوست یا زبان، دشواری تنفس و یا تنگی در قفسه سینه پس از استفاده شود.زیاده روی در مصرف گیاه زوفا برای کبد مضر است.زنان باردار باید از خوردن چای یا استعمال روغن زوفا پرهیز کنند زیرا این گیاه اثر سقط جنین دارد.

آشنایی با خواص بومادران برای سلامتی بدن