لازم به ذکر است که بیماری دیابت نوع دو که روزگاری فقط بیماری افراد میانسال به بالا بود، اکنون در سنین جوانی نیز مشاهده می شود. علت شیوع دیابت و نیز افزایش ابتلای به این بیماری در سنین جوانی را شیوه زندگی ناسالم اعم از تغذیه، فعالیت بدنی و سایر جنبه های زندگی امروزی ذکر می نمایند.
علائم دیابت نوع 2
در دیابت نوع 2 بدن شما قادر نیست تا بطور موثر ار انسولین استفاده کند تا گلوکز را به سلول ها منتقل سازد. همین امر سبب می شود تا بدن شما روی منابع انرژی جایگزین در بافت شما، عضلات، و ارگان ها تکیه کند. این یک واکنش زنجیره ای است که سبب یک سری علائم می شود. دیابت نوع 2 می واند به آرامی ایجاد گردد. علائم ممکن است در ابتدا خفیف بوده و به سادگی از آن صرف نظر کرد. علائم اولیه دیابت نوع 2 عبارتند از:
- گرسنگی دائم
- فقدان انرژی
- خستگی
- کاهش وزن
- تشنگی زیاد
- ادرار مکرر
- خشکی دهان
- خارش پوست
- تاری دید
هرچه بیماری پیشرفت کند، علائم آن شدید تر و خطرناک تر می شود. اگر میزان قنو خون شما برای مدت طولانی بالا باشد، علائم می تواند بصورت زیر باشد:
- عفونت مخمری
- زخم هایی که به آرامی ترمیم می شوند.
- لکه های سیاه روی پوست، بیماری که آکانتوز نیگریکانز نامیده می شود.
- درد پا
- احساس بی حسی در نوک انگشتان، یا نوروپاتی
مواد غذایی برای کنترل دیابت:
بادام
اما آخرین مورد غذایی غنی و لذیذ بادام است. بادام مخلوطی از چربی های تک غیر اشباع با کربوهیدرات کم به همراه منیزیم است که برای متابولیسم کربوهیدرات ضروری است. مطالعات و پژوهش های ژرف متعددی در زمینه مواد ارزشمند غذایی نشان داده اند که دریافت بالای منیزیم روزانه به میزان 33 درصد پیشرفت بیماری دیابت را کاهش داده است. بنابراین رژیم غذایی حاوی منابع غنی از منیزیم مثل بادام، دانه های کدو تنبل و برگ چغندر حرکت مهمی در این زمینه محسوب می شود.
بلغور جو دو سر
پژوهش ها، تحقیقات و مطالعات اخیر دانشمندان علوم تغذیه نشان داده اند که مصرف رژیم غذایی غنی از غلات کامل و غذاهای پر فیبرتا حدود 35 تا 42 درصداز خطر ابتلا به دیابت را می کاهند. بهترین منبع برای هر دو مورد، بلغور جو دو سر است.بلغور جو دو سر از فیبر محلول برخوردار است. این ماده جذب گلوکز از غذای موجود در معده را آهسته کرده و در نتیجه سطوح خونی قند را تحت کنترل نگه می دارد. اگر به این بلغور جو دو سر 1 الی 2 قاشق سوپ خوری بادام یا گردوی خرد شده بیفزایید، پروتئین و چربی بیشتری خواهد داشت. این افزایش پروتئین و چربیبه کنترل سطوح قند خون کمک بیشتری می کند. علاوه بر آن، این آجیل ها طعمملس و بهتری به وعده صبحانه شما می دهند.
ماست کم چرب
ماست کم چرب به طور طبیعی حاوی کربوهیدرات و پروتئین با کیفیت بالا است. ماست کم چرب غذای مناسبی برای کاهش و یا جلوگیری از افزایش غیر طبیعی قند خون است. مطالعات مربوطه نشان داده اند که رژیم غذایی غنی از کلسیم حاصل از ماست و سایر غذاهای غنی از کلسیم با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در ارتباط است.اطمینان حاصل کنید که از محصولات کم چرب و یا بدون چربی استفاده کنید. ماست یونانی بدون چربی بهترین گزینه است. به این خاطر که دو برابر ماست های بدون چربی معمولی پروتئین دارد.
سبزیجات غیر نشاسته ای
سبزیجات غیر نشاسته ای غنی از ویتامین، مواد معدنی و فیبر نظیر بروکلی، اسفناج، قارچ و فلفل منبع ایده آلی از کربوهیدرات با کیفیت بالا هستند. با توجه به اینکه این سبزیجات کم کالری و غنی از مواد مغذی تاثیر کمی بر قند خون دارند، بخش اصلی رژیم غذایی فرد مبتلا به دیابت محسوب می شوند. برای اکثر افراد( حتی افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند) مصرف این گروه از غذا به هر میزان دلخواه آزاد است.
حبوبات
مطمئنا به دنبال غذاهایی هستید که سطوح قند خون بدنتان را به آرامی و با شیبی ملایم افزایش دهد، ما به شما پیشنهاد می کنیم کربوهیدرات با کیفیت بالا را جایگزین کربوهیدرات با کیفیت پایین مثل غلات تصفیه شده و غذاهای شکری کنید. البته شایان ذکر است تا جایی که امکان دارد بهتر است این کربوهیدرات ها را با پروتئین و چربی مخلوط کنید. حبوباتی همچون نخود (انواع آن)، لوبیا و سویا ترکیب مناسبی از کربوهیدرات با کیفیت بالا، پروتئین بدون چربی و فیبر محلول هستند که باعث ثابت نگه داشته شدن سطح قند خون بدن و اشتها می شود. در نظر داشته باشید که حبوبات، ارزان، متنوع و بدون چربی هستند.
ماهی
ماهی از دیگر مواد غذایی مورد نیاز بدن است. ماهی تازه منبعی مهم برای پروتئین بدون چربی است. انواع مختلف ماهی موجود در بازار را انتخاب کنید، به ویژه ماهی های با طعم خوب و دارای گوشت سفید که بتوان با روش های پخت سالم تری نظیر طبخ کردن، کباب کردن و بریان کردن استفاده کرد.ماهی را همراه با کربوهیدرات با کیفیت بالا نظیر سبزیجات، عدس و لوبیا مصرف کنید تا ترکیب متعادلی از وعده غذایی برای جلوگیری از افزایش قند خون داشته باشید.
ماهی قزل آلای وحشی
امگا3 به کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی که ریسک ابتلا به آن در افراد دیابتی افزایش یافته استکمک می کند. به مرور زمان سطح گلوکز خون بالا منجر به افزایش رسوب اجزای دارای چربی در رگ های خونی می شود که نتیجه آن در تصلب شرایین نقش بسزایی ایفا می کند.ماهی قزل آلای آب های آزاد و یا ساردین نه تنها غنی از امگا3 است، بلکه ترکیبی از پروتئین و چربی سالم نیز را داراست که به کاهش سرعت جذب کربوهیدرات کمک کرده و در نتیجه آن سطح گلوکز خون را کاهش می دهند.
سفیده تخم مرغ
سفیده تخم مرغ به علت غنی بودن از پرتئین بدون چربی با کیفیت بالا و کربوهیدرات کم انتخاب غذایی سالم دیگری برای کنترل و کاهش دیابت نوع 2 است. سفیده یک تخم مرغ کامل با داشتن تنها 16 کیلوکالری انرژی و 4 گرم پروتئین با کیفیت بالاآن را به عنوان یک غذای خوب برای کنترل قند خون شناسانده است که البته بر کنترل و یا کاهش وزن نیز تاثیرات مثبتی دارد.
آووکادو
آووکادو غنی از چربی تک غیر اشباع بوده که به عنوان سالمترین چربی شناخته می شود. محققین و پژوهشگران عرصه سلامت دریافته اند که رژیم غنی از چربی های تک غیر اشباع که کربوهیدرات با کیفیت پایین کمی نیز دارند باعث افزایش حساسیت به انسولین می شوند. همچنین چربی های تک غیر اشباع سلامت قلب را نیز بهبود می بخشند که برای افراد دیابتی که خطر بالای بیماری های قلبی عروقی و سکته را دارند، مزیت خوبی محسوب می شود. چند برش نازک از آووکادو را به جای سس مایونز به ساندویچ خود بیفزایید و یا آووکادوی رسیده را با گشنیز، آب لیمو ترش، گوجه فرنگی خرد شده مخلوط کنید تا دسری خوشمزه به نام گواکاموله داشته باشید.
تاثیر رژیم های غذایی مختلف در کنترل دیابت نوع ۲
رژیم غذایی سالم و انتخاب های غذایی سالم می تواند به کنترل بهتر قند خون کمک کند. مشورت با متخصص تغذیه به شما در تنظیم برنامه غذایی، تامین تمام نیازهای تغذیه ای بدن و رسیدن به وزن مناسب کمک می کند. ۲ نوع رژیم غذایی مشهور که اثربخشی آن ها در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ مشخص شده است وجود دارد. یکی از این رژیم ها رژیم غذایی مدیترانه ای و دیگری رژیم غذایی دش (DASH) است. رژیم غذایی DASH اساساً برای کاهش فشارخون در مبتلایان به فشارخون بالا طراحی شده است. در هر دوی این رژیم ها هدف آن است که سبک زندگی افراد برای طولانی مدت تغییر کند. شواهد مختلف نشان می دهد که رژیم غذایی مدیترانه ای از بروز بیماری قلبی پیشگیری می کند. احتمال مرگ ناشی از ابتلا به بیماری قلبی در بیماران مبتلا به دیابت در مقایسه با افراد سالم ۴ برابر بیشتر است. در رژیم غذایی مدیترانه ای به مصرف میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، روغن زیتون، حبوبات، مغزهای خوراکی، ماکیان و ماهی و کاهش مصرف گوشت قرمز تاکید می شود. رژیم غذایی DASH فشارخون را کاهش می دهد. فشارخون بالا در بروز بیماری قلبی و بیماری کلیوی نقش دارد. هر دوی این بیماری ها در میان بیماران مبتلا به دیابت شایع هستند. در نتیجه رژیم غذایی DASH می تواند احتمال بروز عوارض دیابت را کاهش دهد. تاکید در رژیم غذایی DASH، همانند رژیم غذایی مدیترانه ای، بر مصرف میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، ماهی، ماکیان، حبوبات و لبنیات کم چرب یا بدون چربی است. در این رژیم غذایی باید میزان دریافت سدیم به ۲۳۰۰ میلی گرم در روز (در صورت لزوم ۱۵۰۰ میلی گرم در روز) محدود شود. سدیم در نمک، غذاهای کنسرو شده، سوپ های آماده و تنقلات شور یافت می شود.
نکاتی در مورد رژیم غذایی بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲
توصیه های کلی در مورد رژیم غذایی این بیماران عبارتست از:
• در هر وعده غذایی نیمی از بشقاب باید از سبزیجات غیرنشاسته ای (بروکلی، اسفناج، گوجه فرنگی و …) پر شود. یک چهارم بشقاب باید از غلات (ترجیحاً غلات کامل) و یک چهارم باقیمانده از منابع کم چرب پروتئین (حبوبات، غذاهای دریایی، ماکیان بدون پوست و …) تشکیل شده باشد.
• به جای نوشیدنی های شیرین شده از آب، چای و قهوه (بدون شکر) استفاده شود.
• میزان نمک مصرفی باید کاهش یابد. می توانید برای طعم دار کردن غذاها از انواع گیاهان معطر و ادویه ها استفاده کنید.