چرا پاها پرانتزی می شود؟
دلایل زیادی برای عارضه پای پرانتزی وجود دارد، که به چند مورد از آن ها اشاره می کنیم:
- ضعفِ عضلات
- کمبود ویتامین D
- بیماری روماتیسم
- شکستگی استخوان
- راشیتیسم (نرمی استخوان)
- چرخش پاها به سمت داخل
- استفاده بیش ازحد از پوشک دوران نوزادی
- اضافه وزن و چاقی در کودکان
- بد نشستن و بد ایستادن ها
- ضعف یا کوتاهی ماهیچه همسترینگ
راه تشخیص پای پرانتزی چیست؟
پای پرانتزی، نوعی اختلال در قرار گرفتنِ ساق های پا است. در این عارضه، زانوها از هم فاصله زیادی می گیرند. یکی از راه های تشخیصِ عارضه پای پرانتزی این است که در حالت ایستاده، بدونِ منقبض کردنِ عضلات، قوزک پاهایتان را به هم بچسبانید؛ سپس فاصله بین زانوهای خود را اندازه گیری کنید. اگر فاصله دو زانوی شما از هم زیاد باشد و یا آن ها را مثل حالت کمان مشاهده کنید، پس پاهایتان پرانتزی است.
پای پرانتزی چه عوارضی دارد؟
- ایجاد آرتروز زودرس؛
- تغییر شکل در ساختمان پاها و ظاهر ناخوشایند؛
- فشار زیاد به سطح داخلی مفصل زانو و درد شدید؛
- کشش بافت های نرم در قسمت داخلی زانو و درد شدید.
بهترین سن برای درمان پای پرانتزی چند سالگی است؟
اگر در سنین پایین تر برای درمان این عارضه اقدام کنید، زودتر و راحت تر به نتیجه خواهید رسید؛ تا اینکه بخواهید این مشکل را به سنین بالاتر موکول کنید. بسیاری از خانواده ها به اشتباه تصور می کنند کودکی که پای پرانتزی دارد، با گذر زمان این وضعیت اصلاح خواهد شد.
اگر بعد از سه سالگی، هنوز هم پاهای کودک پرانتزی باشد، نیاز به اصلاح و انجام تمرینات و حرکات ورزشی اصلاحی خواهد داشت. دقت کنید که تغییر فرم پا کاری نیست که بلافاصله بعد از انجام تمرینات به آن دست یابید؛ بلکه این اصلاحات، نیازمند پایبندی به تمرینات و سخت کوشی است.
بهترین حرکات اصلاحی برای درمان پای پرانتزی
برای این که خود و کودکمان از مصائب و سختی های زانوی پرانتزی نجات پیدا کنیم، بهتر است در هر سنی برای کنترل و کاهش وزن اقدام کنیم. البته ناگفته نماند همان طور که زانوی پرانتزی از دلایل مختلفی نشأت گرفته است، اصلاح کردن آن نیز روش های مختلفی دارد. در صورتی که فردی قبل از داشتن زانوی پرانتزی، پایش دچار مشکل دیگری شده، مثلا پاهایش به سمت داخل چرخیدگی پیدا کرده باشد، ابتدا باید این تغییر شکل را اصلاح کرد و بعد از آن سراغ اصلاح زانوی پرانتزی رفت، اما در حالتی که پارگی لیگامان جانبی ـ خارجی زانو دلیل اصلی ایجاد پای پرانتزی است، باید به تقویت ماهیچه های چهارسر رانی پرداخته تا بتوانید از بروز تغییرشکل زانوها جلوگیری کنید.
برای این کار باید حرکت هایی مانند لگد زدن به توپ، زانو بلند، اسکات (نشستن روی صندلی خیالی) و بشین و پاشو را برای تقویت ماهیچه های خود انتخاب کنید. البته ناگفته نماند مقدار و درجه ای که در کندیل زانوها ایجاد شده اند، باید توسط متخصص پزشکی ـ ورزشی اندازه گیری و دقیقا دلیل اصلی زانوی پرانتزی ضعف ماهیچه چهارسر رانی شناخته شود. در غیر این صورت از این تمرین ها تأثیرهای مطلوبی به دست نمی آورید.
حال اگر زانوی پرانتزی بر اثر کوتاهی ماهیچه های همسترینگ داخلی باشد، می توانید این کارها را انجام دهید. فرد یا کودک را طاقباز می خوابانید و از او می خواهید پاهایش را دراز کند. شما مچ پای او را با دست گرفته و به سمت خارج چرخانده، همچنین به طور همزمان به سمت بالا نیز می آورید. در این حالت ماهیچه های همسترینگ داخلی کشیده شده و با تمرین و تکرار روزانه مشکل برطرف می شود.
ضعف ماهیچه
اما در صورتی که ضعف ماهیچه دوسر رانی مشکل ساز شده باشد، باید این روش را به کار بگیرید: فرد یا کودک را به شکم بخوابانید. از مچ پایش گرفته و ساقش را به خارج بچرخانید. از فرد بخواهید زانویش را کم کم خم کرده و به سمت باسنش نزدیک کند. در مقابل این حرکت شما نیز به طور همزمان با دستتان از این کار جلوگیری می کنید. توجه داشته باشید باید بتدریج و در جلسه های مختلفی، میزان مقاومت را افزایش دهید! در غیر این صورت فرد دچار آسیب و درد زیادی می شود.
نکته ای که باید درباره زانوی پرانتزی حتما مد نظر داشته باشید، ایجاد تغییر شکل استخوانی است. اگر کار به تغییرشکل استخوانی برسد یا مدت زمان زیادی از این موضوع بگذرد، دیگر قابل اصلاح نیست. همان طور که گفته شد؛ شناسایی این نوع ناهنجاری ها و آسیب هایی که به بدن وارد می کند، همیشه اولویت دارند. پس بهتر است از همین امروز به فکر فردا باشید و با مراجعه به متخصص پزشکی ـ ورزشی به بازیابی سلامت خود بپردازید.