رشد بیش از اندازه فک بالا منجر به جلو زدگی فک بالا (ماگزیلا) و یا طول بیش از اندازه آن می شود. در چنین مواردی دهان به شکل نرمال بسته نمی شود. گاهی اوقات علت جلوتر به نظر رسيدن فک بالا، کمبود رشد فک پایین است.
یکی از مشکلاتی که به علت جلو زدگی فک بالا رخ مي دهد، به هم خوردن وضعیت بایت نرمال است. در حالت نرمال در هنگام بسته بودن فکها (بایت)، فک بالا کمی جلوتر از فک پایین قرار داشته و دندانهای جلویی بالایی به صورت صاف و قائم، کمتر از یک سوم سطح جلوی دندان های جلویی پایینی را می پوشانند.
اما هنگامی که فک بالا جلوتر از حالت نرمال قرار داشته باشد، دندان های جلویی بالا فاصله افقی بیش از اندازه با دندان های جلوی پایینی دارند. به این وضعیت اورجت زياد گفته می شود. اوربایت زياد يا ديپ بايت به وضعیتی گفته می شود که در آن دندان های جلویی بالایی سطح زیادی از دندان های جلوی پایینی را پوشانده و یا حتی ممکن است به طور کامل با آنها هم پوشانی داشته باشند به طوری که هنگام بسته بودن فکها دندان های پایین دیده نمی شوند (دیپ بایت).
در موارد ديپ بايت شديد دندان هاي جلوي فك پايين در هنگام بستن دهان به لثه پشت دندان هاي بالا(كام)ضربه وارد كرده و سبب زخم و آزردگي بافتي مي شود.
گاهی اوقات ممکن است اورجت زياد همراه با اوربایت زياد باشد. همچنین ممکن است اوربایت وجود داشته باشد بدون این که فک بالا جلو زدگی داشته باشد بنابراین لزوماً جلو زدگی فک بالا و اوربایت به هم وابسته نیستند.
در بعضی موارد ممکن است فک بالا بزرگ و جلو قرار گرفته باشد که در اصطلاح به آن Maxillary protrusion گفته می شود . در این صورت برای عقب بردن فک بالا می بایست از دستگاههای خارج دهانی به نام هدگیر (Headgear) استفاده کرد که با کمک کش هایی که روی سر یا پشت گردن قرار می گیرد، می توان از رشد زیاد فک بالا جلوگیری کرد . دستگاههای هدگیر انواع مختلفی دارند که با توجه به نوع ناهنجاری می توان از هر یک از آنها استفاده کرد .
ناهماهنگی خط وسط دندان ها
برای درمان بزرگی فک بالا توصیه می شود از همان سنین کودکی و ترجیحا 8 سالگی به متخصص ارتودنسی مراجعه فرمایید. زیرا استخوان های فک کودک در این سن نرم و شکل پذیر است. بنابراین در کمترین زمان ممکن می توان بهترین نتیجه را از درمان این گروه از بیماران گرفت. دستگاه های متحرک ارتودنسی می توانند برای حرکت و شکل دادن فکین کاربرد داشته باشند.
ممکن است بیماری در سنین کودکی دسترسی به متخصص ارتودنسی نداشته باشد. و یا به هر دلیلی این درمان به تعویق بیافتد. برای بزرگسالان نیز می توان بسته به نظر ارتودنتیست درمان بزرگی فک بالا را با ارتوسرجری و یا ارتودنسی به تنهایی انجام داد. تمام تلاش متخصص ارتودنسی بر درمان ارتودنسی به تنهایی و بدون جراحی است.
برای درمان اصولی بزرگی فک بالا در کودکان 1 سال استفاده از ارتودنسی متحرک و 1 الی 1.5 سال استفاده از ارتودنسی ثابت پیشنهاد می شود. ممکن است متخصص ارتودنسی به دستگاه های ارتودنسی کوچک داخل دهانی دسترسی نداشته باشد و طبق متدهای قدیمی از یکی از انواع هدگیر برای درمان ارتودنسی بزرگی فک بالا کمک بگیرد.
انواع دستگاه هدگیر Headgear
دستگاههای هدگیر انواع مختلفی دارند که با توجه به نوع ناهنجاری می توان از هر یک از آنها استفاده کرد. این دستگاهها اصطلاحاً به انواع ذیل تقسیم می شود:
- Low pull headgear (cervical headgear)
- High pull headgear (occipital headgear)
- Straight pull headgear (combi headgear)
این درمان ها نیز می بایست در دوران رشد قبل از بلوغ انجام شود. در صورت عدم مراجعه بیمار در زمان مناسب (قبل از بلوغ) برای عقب بردن فک بالا نیاز به جراحی فک و صورت خواهد بود.
