کامپوزیت، یکی از روش های لمینت دندان می باشد که برای اصلاح طرح لبخند افراد بکار گرفته مبشود و امروزه طرفداران زیادی دارد. کامپوزیت دندان از ماده ای به نام رزین کامپوزیت ساخته می شود ، در اصل همان ماده ای که برای پر کردن دندان استفاده می شود. کامپوزیت دندان اغلب توسط متخصص دندانپزشکی زیبایی بطور مستقیم روی دندان قرار داده می شود بدون آنکه لازم باشد در آزمایشگاه ساخته شوند. متخصص دندانپزشک لایه های مختلفی از مواد کامپوزیت را روی دندان قرار می دهد و همانند کار مجسمه سازی به آن شکل و فرم می دهد. هر لایه از کامپوزیت دندان با استفاده از نور روی دندان محکم می شود. تطابق رنگ ، خطوط و ضخامت کامپوزیت دندان از مهمترین چالش های این نوع روکش دندان می باشد.کامپوزیت یک ماده خمیری شکل است که وقتی برای انجام ونییر قرار است بکار رود توسط قلم مخصوص روی دندان قرار می گیرد و فرم داده می شود و سپس با نور دستگاه لایت کیور سخت می شود و در نهایت کاملا به دندان باند می شود . طوریکه هیچ درز و منفذی بین لایه کامپوزیت و دندان باقی نمی ماند .
با توجه به توضیح ، مشخص است که درمان کامپوزیت کاملا یک کار ظریف و دقیق و وابسته به هنر دست دندانپزشک است .
پس با این توضیحات ، امیدوارم که جواب سوال بعضی ها که می پرسند علت تفاوت هزینه بین مراکز درمانی مختلف که کار کامپوزیت ونییر انجام می دهند چیست را داده باشم .کامپوزیت ونییر درمانی بسیار محافظه کارانه بمنظور اصلاح ظاهر دندانها است که بدون تراش و یا با حداقل تراش ممکن انجام می شود .
بنابراین اگر بنا به دلایلی نیاز به درمان زیبایی دندان در سنین پایین باشد ، روش کامپوزیت ونییر بر روش لمینت ارجح است.
کامپوزیت ونیر دندان چیست؟
امروزه نوعی از این کامپوزیت دندانی به نام کامپوزیت ونییر وجود دارد که کاربرد زیبایی آن فراوان است و اکثرا برای قسمت جلویی دندان های که دچار فاصله شده اند و یا دچار لب پریدگی شده اند به کار می رود و چهره افراد با این ابزار زیبایی تغییر قابل ملاحظه ای می کند.
درمان ونیر کامپوزیت موجب زیباسازی دندان و سفید کردن دندان می شود بدون اینکه هیج تراشی بر روی دندان صورت گیرد و در این روش به دندان ها آسیبی وارد نمی شود، گاهی اوقات به این روش “ارتودنسی فوری” نیز می توان گفت.
اجزای کامپوزیت از ترکیب ذرات فیلر به وجود آمده و دارای مقاومت بالایی است. کامپوزیت ونیر از ترکیبی خمیری مانند تشکیل شده که با امواج نوری با طول موج خاص سفت می شوند و ظاهری زیبا به فرد می بخشند.نسل جدید کامپوزیت های زیبایی به جز اینکه استحکام بالایی دارند فاقد تخلخل بوده و بسیار عالی پولیش می شوند و طول عمرشان افزایش یافته است. ونیرها ساخته شده از مواد همرنگ دندان هستند که رنگ دندانهای تغییر رنگ یافته را اصلاح می کنند و ایرادهای دندان را برطرف می کنند.
همانطور که گفتیم از کامپوزیت دندان برای ترمیم پوسیدگی های دندانی و یک دست شدن رنگ و فرم دندان ها استفاده می کنند.اگر انجام کامپوزیت از نظر اکلوژن یعنی (طرز قرار گرفتن دو فک و دندان بر روی یکدیگر) برای فرد صلاح نباشد روش ارتودنسی به او پیشنهاد می شود.برخی مواقع امکان دارد که ما نتوانیم به خوبی از دندان هایمان مراقبت کنیم و باعث از بین رفتن زیبایی دندان های خود می شویم به گونه ای که رنگ و فرم دندانهایمان تغییر کند و یا به علت خوردن مواد غذایی سفت دندانمان لب پر شود، در این گونه موارد پزشک با روش کامپوزیت ایراد های دندانی را برطرف می سازد و رنگ دندان، اندازه و فاصله نامناسب آن ها را درست می کند و در کل زیبا سازی دندان ها را برای فرد تامین می کند.
انواع کامپوزیت ونیر دندان
از انواع کامپوزیت دندان می توان بهکامپوزیت ماکروفیل، میکروفیل، هیبرید، میکرو هیبرید و نانو هیبرید اشاره کرد که در ادامه با آنها بیشتر آشنا می شویم. جهت انتخاب بهترین نوع کامپوزیت دندان حتما با دندانپزشک خود مشورت کنید و با توجه به جنس دندان و حساسیت های دهانی خود، بهترین روش کامپوزیت دندان را انتخاب نمایید.
کامپوزیتونیر ماکروفیل یا درشت دانه
ذرات کامپوزیت ماکروفیل 10 تا 15 میکرومتریو بزرگتر است.این درشت بودن ذره ها، دوام و مقاومت مواد را بالا می برد. ولی کارپولیش را سختتر می کند. امروزه ماکروفیل ها دیگر استفاده نمی شوند.
کامپوزیت ونیر میکروفیل یا ریز دانه
ذرات میکروفیل کوچکتر از 100 نانومتر هستند و این موضوع انجام پولیش بسیار راحت کرده است. اما این نوع کامپوزیت، نسبت به کامپوزیت ماکروفیل، دوام و استحکام کمتری دارد.کامپوزیت دندان هیبرید، میکرو هیبرید و نانو هیبرید.
از لحاظ ابعادی ذرات این نوع کامپوزیت ها به دو دسته تقسیم می شوند. بعضی در محدوده 10 تا 15 میکرومتر هستند و بعضی دیگر در محدوده 40 متر می باشند. میکروهیبرید و نانو هیبرید ها هر دو در گروه کامپوزیت های هیبرید می باشد که محدوده ذرات آن ها از 100 نانومتر کمتر هستند. مزیت آنها مقاومت در برابر ساییدگی و عیب آن ها از دست دادن زیبایی به مرور زمان است.
نانو کامپوزیت ونیر
یکی دیگر از انواع کامپوزیت ها، نانو کامپوزیت است که اندازه ذره های آن 20 نانومتر است. برای رفع مشکلات کامپوزیت های هیبریدی استفاده می شود. در برابر ساییدگی مقاومت خوبی دارد. قابلیت پولیش خوبی دارد و برای ترمیم دندان های عقبی هم کاربردی مهم دارند.
مراحل کامپوزیت ونیر دندان
معمولا دندانپزشک ها لایه های کامپوزیت را بر روی یکدیگر برای پر کردن دندان استفاده میکنند و از نوعی لامپ پزشکی مخصوص نیز برای سفت کردن این لایه ها استفاده میکنند. پس از کامل شدن لایه ها دندان پزشک با مهارت خاص خود شکل نهایی سطح دندان را به وسیله کامپوزیت بر روی دندان ظاهر میکند و پس از آن نیز برای جلوگیری از لک افتادن روی دندان سطوح دندان را از برآمدگی ها و ناهمواری ها پاک میکند.
رفع پوسیدگی دندان
معمولا پر کردن دندان با کامپوزیت در یک جلسه درمانی صورت میگیرد و دندان پزشک در حالی که دندان را بی حس میکند اگر لازم باشد ابتدا قسمت های پوسیده را جدا میکند و سپس فضای خالی را با دقت زیاد تمیز میکند تا برای گذاشتن ماده کامپوزیت آماده باشد. اگر ناحیه پوسیده دندان نزدیک ریشه دندان باشد از دارو های خاصی برای مراقبت بیشتر استفاده میشود.
پر کردن دندان با مواد کامپوزیت ونیر
بعد از کار گذاشتن کامپوزیت، متخصص کامپوزیت دندان به دقت ماده را در لایه سطحی شکل داده و سپس آن را سمباده میکشد تا همواری های آن برطرف شود. پس از انجام این روند درمانی ممکن است تا مدت کوتاهی دندان شما به گرما و سرما حساسیت نشان دهد که با گذشت زمان این مساله برطرف میشود.
دوام کامپوزیت های ونیر دندان
دوام و ماندگاری کامپوزیت های دندان بالا است اما احتیاج به مراقبت های لازم دارد و فرد باید موارد بهداشتی و نیز اصول تغذیه ای را رعایت کند تا عمر کامپوزیت ها را به بیش از 10 سال برساند.
روش مراقبت از دندان های کامپوزیت شده
- برای مراقبت از دندان ها به صورت مرتب مسواک بزنید.
- مسواک به تنهایی قادر به نظافت تمام فواصل بین دندانی نیست پس بهتر است از نخ دندان استفاده کنید.
- دقت داشته باشید که خوردن مواد غذایی سفت می تواند به دندان های کامپوزیت شده، آسیب وارد کند و آن ها را دچار سابیدگی نماید.
- بعد از خوردن مواد غذایی مانند چای و قهوه و یا خوراکی های دارای مواد رنگی دندان های خود را مسواک کنیدد، زیرا کامپوزیت ها نیز خاصیت رنگ پذیری دارند و دچار تغییر رنگ می شوند.
دوام و طول عمر کامپوزیت ونیر دندان
از مهم ترین معایب کامپوزیت دندان می توان به دوام و طول عمر کمتر آنها نسبت به ونیر لمینت اشاره کرد. مواد کامپوزیت از نوعی پلاستیک خاص ساخته می شوند که به آن رزین کامپوزیت می گویند. هرچند این مواد استحکام قابل قبولی دارند اما دوام و طول عمر آنها به اندازه مینای دندان و یا ونیر لمینت سرامیکی و حتی تاج دندان (Crown) نیست. پس از کاشت کامپوزیت ونیر باید به دقت مراقب خوردن و نحوه گاز زدن خود بخصوص هنگام جویدن غذاهای سفت باشید تا از شکستن، ترک خوردگی و لب پر شدن آن ها جلوگیری کنید و دوام و طول عمر کامپوزیت دندان را افزایش دهید.
به خاطر داشته باشید به علت ماهیت رزین کامپوزیت به هر حال طول عمر آن نسبت به ونیر لمینت بسیار کمتر است. بنابراین نباید انتظار داشته باشید که کامپوزیت دندان بیش از سه تا هفت سال روی دندان های شما بدون نیاز به ترمیم باقی بماند. در صورتی که طول عمر تاج دندان بیش از ۴۰ سال و لمینت سرامیکی بیش از ۱۲ سال است. هر چقدر بیشتر از دندان ها و لثه خود مراقبت کنید و سبک زندگی سالمی بدون سیگار کشیدن و مصرف مواد حاوی شکر و مواد رنگی داشته باشید؛ دوام کامپوزیت دندان نیز بیشتر خواهد بود. اما به هر حال پس از حدود ۵ یا ۶ سال نیاز به تعویض پیدا خواهد کرد.
زرد شدن کامپوزیت ونیر دندان
از دیگر معایب کامپوزیت دندان می توان به رنگ پذیری بیشتر آن نسبت به مواد سرامیکی اشاره کرد. جنس رزینی که برای فرم دهی کامپوزیت ونیر روی دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد؛ نسبت به زرد شدن چندان مقاوم نیست. چون مواد تشکیل دهنده کامپوزیت ونیر، تخلخل بیشتری نسبت به مینای دندان یا پرسلین دارد؛ بنابراین مواد رنگی را به راحتی جذب می کند. اگر به طور مکرر چندین بار در طول روز نوشیدنی های رنگی مانند قهوه یا شراب قرمز مصرف می کنید؛ کامپوزیت دندان شما به سرعت تغییر رنگ خواهد داد و نسبت به سایر دندانهای طبیعی شما زرد تر به نظر خواهد رسید. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلی باید خوردن غذاهای رنگی و نوشیدنیهای حاوی مواد رنگی را محدود کنید و بعد از هر وعده غذایی دندان های خود را با دهان شویه مناسب یا آب نمک بشویید. البته نیازی نیست که به طور کامل، نوشیدن قهوه یا چای را قطع کنید فقط باید بهداشت دهان و دندان خود را بیشتر رعایت نمایید. اگر بعد از نوشیدن هر ماده رنگی، دندانهای خود را با خمیر دندان های سفید کننده تمیز کنید؛ احتمال زرد شدن کامپوزیت دندان به طور قابل توجهی کاهش می یابد.
استحکام کامپوزیت ونیر دندان
هرچند کامپوزیت ونیر ها نسبت به لمینت سرامیکی ارزان تر هستند اما به همان اندازه استحکام کمتری دارند. بنابراین نسبت به ونیر پرسلین سریعتر آسیب می بینند و ترک خوردگی و شکستگی روی آنها مشاهده می شود. در صورتی که به درستی از کامپوزیت ونیر مراقبت نکنید و احتیاط لازم را هنگام جویدن و گاز زدن غذا ها رعایت ننمایید؛ بیش از دو سال دوام نخواهند آورد. استحکام کامپوزیت ونیر به سبب ماهیت و جنس رزین آن پایین است و به راحتی می شکند یا از روی دندانها می افتد. البته به همین اندازه ترمیم آن نیز راحت است و دندانپزشک می تواند هر کدام از دندان های تان را که ونیر کامپوزیت آن آسیب دیده مجددا طی چند دقیقه ترمیم کند و البته هزینه اضافه ای نیز دریافت نماید. بنابراین هر چند در ابتدا نسبت به لمینت سرامیکی هزینه کمتری برای کاشت ونیر کامپوزیت می پردازید اما ضعف استحکام کامپوزیت ونیر، هزینه های جانبی بیشتری را در طولانی مدت به شما تحمیل می کند. بنابراین اگر به دنبال یک روش ترمیمی برای اصلاح طرح لبخند خود در بلند مدت هستید باید استحکام پایین آن را به عنوان یکی از معایب کامپوزیت دندان مورد توجه قرار دهید.
عدم درمان بیماری های دهان و دندان با کامپوزیت ونیر
باید به این نکته توجه کنید که کامپوزیت ونیر یا لمینت سرامیکی، روش های درمانی به شمار نمی آیند بلکه فقط جنبه زیبایی ظاهری دارند. اگر دندان شما پوسیده شده یا به بیماری های دهان و دندان یا عفونت لثه دچار هستید کاشت کامپوزیت ونیر نمی تواند در درمان بیماری به شما کمک کند بلکه فقط می تواند ظاهر دندان دندان های ترک خورده، شکسته، کج، دارای فاصله یا تغییر رنگ داده را را بپوشاند. به خاطر داشته باشید اگر دندان قروچه می کنید؛ کاندید مناسبی برای کاشت کامپوزیت ونیر نیستید. پس از نصب کامپوزیت دندان، اگر یک یا چند دندان شما دچار پوسیدگی شو؛د حتماً باید کامپوزیت از روی آن برداشته شده، دندان شما درمان شود و مجددا ونیر کامپوزیت روی آن نصب گردد. در صورتی که پوسیدگی شدید باشد؛ احتمال دارد دندان پزشک به شما توصیه کند که از تاج دندان استفاده کنید. اگر به عارضه دندان قروچه دچار هستید و اصرار دارید که طرح لبخند را با کامپوزیت اصلاح کنید؛ حتماً باید از محافظ های شبانه استفاده کنید تا کامپوزیت ونیر شما ساییده نشود.
معایب کامپوزیت ونیر
هیچ روش دندانپزشکی زیبایی بدون معایب وجود ندارد ، و روکشهای کامپوزیت نیز از این قاعده مستثنی نیست. رزین های مورد استفاده در روکش کامپوزیت ونیر به اندازه لمینت دندان سرامیکی قوی نیستند ، بنابراین احتمال تراشیدن و خراشیدن کامپوزیت دندان بیشتر است. از طرف دیگر ، انجام کامپوزیت ونیر نسبتاً آسان است و به یک جلسه دندانپزشکی نیاز دارند. به همین ترتیب ، ونیر کامپوزیت به مرور زمان شفافیت خود را از دست می دهند ، اما جلا دادن مجدد کامپوزیت نسبتاً آسان است.
مسئله بزرگتر این است که ونیرهای کامپوزیت با گذشت زمان تیره تر می شوند و همچنین در برابر لکه گیری آسیب پذیرتر هستند. طول عمر کامپوزیت دندان حدود 7-10 سال است. پس از اتمام عمر کامپوزیت ونیر ، آنها نیاز به تعویض دارند.
در مقایسه ، روکشهای لمینت دندان قوی تر هستند و در برابر آسیب و تغییر رنگ مقاوم تر هستند. طول عمر لمینت دندان نزدیک به 15-20 سال است.
کامپوزیت بهتر است یا لمینت دندان؟ این فقط به وضعیت شما بستگی دارد. یک قرار ملاقات با دندانپزشک را تعیین کنید تا متخصص دندانپزشک زیبایی گزینه های موجود برای شما را ارزیابی کند!
مزایا ونیر کامپوزیت دندان
- در بیشتر مواقع، نصب آن نیازی به تراش دندان ها ندارد و در شرایط خاص نیز، میزان بسیار ناچیزی از مینای دندان تراشیده می شود. همچنین نصب آن به دندان های مجاور آسیبی وارد نمی کند.
- چنانچه تحت فشار های بالا دچار پریدگی لبه یا شکستگی شدند، امکان ترمیم و اصلاح آن ها همانند دندان های طبیعی، به راحتی وجود خواهد داشت.
- دارای قابلیت تحمل فشار های بالا در زمان جویدن مواد غذایی به میزان ۱۰ برابر لمینیت های چینی می باشند.
- شکل و فرم طبیعی، به طوریکه سایرین به سختی متوجه تفاوت دندان طبیعی با دندان ونیر کامپوزیت می شوند.
- به علت بی نیازی از لابراتوار می توان خطای انسانی را حذف نمود.
- مدت زمان درمان کوتاه و در یک جلسه صورت می گیرد.
نحوه ی انجام کامپوزیت دندان در دوران بارداری
