درماتیت تماسی چیست؟

یکی از مشکلات شایع که در جامع ما پیش می آید درماتیت ناشی از تماس با مواد شیمیایی است.درماتیت به معنای التهاب پوست است و در صورت تماس با مواد شیمیایی به آن درماتیت تماسی گفته می شود.درماتیت تماسی ممکن است به صورت تحریکی یا به حالت آلرژیکی یا حساسیت حاصل می شود.این قرمزی ها، واگیر دار یا خطرناک نیستند، ولی می توانند آزاردهنده باشند. درماتیت تماسی فقط سطح پوست را تحت تاثیر قرار می دهد. هبود این حساسیت معمولا روزها و هفته ها طول می کشد و فقط وقتی به طور کامل از بین می رود که پوست دیگر به هیچ وجه در تماس با ماده حساسیت زا یا محرک قرار نگیرد. درماتیت تماسی معمولا نقاط خارش داری را برجا می گذارد که سطح وسیعی را درگیر می کند و حالت سوختگی ایجاد می شود. در این حالت، سطحی که بیشتر با ماده محرک در تماس بوده، بیشتر درگیر می شود.

اگزما پوستی عارضه ای است که ممکن است در بخش کوچکی از پوست ایجاد شده و پوست را دچار خشکی، التهاب و تحریک پذیری نمایند و یا ممکن است در سراسر بدن ایجاد شده و به صورت مزمن باعث التهاب، ترشحات پوستی و خارش مداوم شوند. اگزمای پوست یک بیماری مرموزی است و گاها تشخیص آن به دقت بسیار بالایی نیاز دارد، چرا که از فردی به فرد دیگر می تواند بسیار متفاوت باشد. کرم و یا پمادهای مرطوب کننده، پوست را مرطوب کرده و از خشکی آن جلوگیری به عمل می آورند. بهترین مرطوب کننده برای درمان اگزما کرم و یا پمادهای غلیظی می باشد که میزان آب موجود در آن کم بوده و یا فاقد آب می باشند. بهترین زمان استفاده از مرطوب کننده ها بعد از استحمام و شستشو شوی پوست می باشد. می توان از نرم کننده ها دو بار در روز استفاده نمود و یا اگر لازم شود، می تواند تعداد دفعات آن را افزایش داد. لوسیونها نسبت به کرم و پمادها، حاوی آب بیشتری هستند و برای مرطوب کردن پوست کمتر مؤثر هستند.

علائم درماتیت تماسی

باید توجه داشت که به طور معمول دراولین تماس با این مواد ممکن است علائمی بروز ننماید؛ اما در تماسهای مجدد نشانه های درماتیت تماسی ظاهر می شوند. ممکن است علائم درماتیت تماسی ظرف چند ساعت بعد از تماس با عامل محرک بروز می یابد.

اغلب درماتیت تماسی آلرژیک با راش (جوش پوستی) و خارش ظاهر می شود. اما علائم معمول درماتیت تماسی تحریکی شامل قرمزی و تورم و ایجاد وزیکول در ناحیه پوست است. شایان ذکر است در اثر تماس مکرر با عامل محرک ممکن است راش هایی شبیه به آنچه که در بیماری اگزما وجود دارد، ظاهر شوند. در حالت اخیر احتمال ضخیم و پوسته شدن و یا ترک پوست در اثر خارش وجود دارد. ناحیه بروز علائم پوستی به مکان تماس پوست با عامل محرک بستگی دارد. به عنوان مثال بروز علائم آلرژیک در اثر تماس با فلز نیکل بکار رفته در زیورآلات و یا فلزات بکار رفته در انواع پوشاک، به ناحیه مورد استفاده این وسایل وابسته است (رجوع به نوشتار حساسیت یا آلرژی به زیورآلات و بدلیجات!). همچنین راش های پوستی (جوش های قرمز) و خارش در اثر مصرف لوازم آرایشی، اغلب به ناحیه پوست صورت منحصر می باشد.

شایان توجه است گاهی بعضی از مواد و محصولات آرایشی فقط زمانی که پوست در معرض نور خورشید قرار بگیرد حساسیت زا خواهند بود؛ از جمله این مواد می توان به لوسیون ها اصلاح صورت، کرم های ضدآفتاب، بعضی از ادکلن ها و عطرها اشاره نمود.

درمان خانگی سلولیت چیست؟

به طور کلی دو نوع درماتیت تماسی وجود دارد:

• درماتیت تماسی تحریکی

این نوع درماتیت شایعترین درماتیت تماسی است و ۸۰ درصد موارد درماتیت تماسی را شامل می شود. این بیماری می تواند بعد از تماس با اسیدها، قلیاها نظیر بعضی از شوینده ها، نرم کننده ها، حلال ها، شامپوها، لوازم آرایشی و بهداشتی مانند رنگ های مو، تماس طولانی مدت با پوشک ها در کودکان، حشره کش ها، و سایر مواد شیمیایی ایجاد شود.

• درماتیت تماسی آلرژیک

این بیماری که آلرژی تماسی نیز خوانده می شود بعد از تماس با ماده ای که فرد به آن حساسیت دارد بروز می یابد. شایعترین مواد که باعث بروز درماتیت تماسی آلرژیک می شوند عبارتند از: نیکل و بعضی دیگر از فلزات مورد استفاده در ساخت زیورآلات، چسب ها (بخصوص آنهایی که در موارد آرایشی استفاده می شوند)، بعضی از آنتی بیوتیک ها مانند نئومایسین که بر روی پوست مالیده می شود، Balsam Peru (که در محصولات شخصی و آرایشی استفاده می شود)، مواد مورد استفاده در ساخت بعضی از پوشاک، مواد مورد استفاده در ساخت ادکلن و عطرها، محلول های آرایشی و بهداشتی ،مواد شیمیایی موجود در بعضی از گیاهان مانند نوعی پیچک (Ivy)، لاتکس موجود در دستکش ها و یا بادکنک ها.

تشخیص و درمان

برای درمان و کنترل درماتیت تماسی باید ابتدا عامل محرک و حساسیت زا شناسایی شود. به همین منظور فرد بیمار باید به متخصص آسم و آلرژی و یا متخصص پوست مراجعه نماید. پزشک متخصص بعد از آگاهی از سابقه پزشکی بیمار و معاینات بالینی، به طور معمول برای شناسایی دقیق عامل محرک انجام آزمایش های پوستی و یا خونی تشخیصی را توصیه می نماید.

در خصوص راهکارهای درمانی برای درماتیت تماسی باید خاطر نشان ساخت که خوشبختانه اغلب علائم درماتیت تماسی بعد از عدم تماس با ماده محرک و حساسیت زا بتدریج بدون درمان خاصی برطرف می شوند! اما برای موارد حاد و شدید بیماری، با نظر پزشک متخصص از داروهای موضعی و خوراکی ضد التهابی استفاده می گردد.